Mieli skończyć ekshumacje w minionym tygodniu, ale prace zostały przedłużone. Pracownicy zespołu Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN nadal przekopują Górki Czechowskie. Krąży wiele opowieści o egzekucjach w trakcie wojny i tuż po niej. Jak na razie wersja o tym, że to ofiary NKWD czy UB się nie potwierdza i jest mało prawdopodobna - mówi dr Artur Piekarz - naczelnik oddziałowego Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Do chwili obecnej ujawniliśmy szczątki należące do co najmniej 25 osób i prace są kontynuowane - mówi dr Artur Piekarz. Raczej typujemy, że to są ofiary II wojny światowej, czyli ofiary niemieckich egzekucji - dodaje. Jak dużo może być jeszcze tutaj szkieletów? Tego nikt nie wiem. Górki Czechowskie są troszkę taką białą plamą na mapie okupacyjnego Lublina. Egzekucje na górkach są najsłabiej rozpoznane - przyznaje naczelnik. Dzieje się tak z kilku powodów. Przede wszystkim źródła historyczne mówią o tym, że miały one miejsce już na samym początku okupacji. Poza tym te zbrodnie rozmyły się co do skali w zestawieniu z obozem koncentracyjnym na Majdanku. Prawdopodobnie nigdy nie uda się ustalić dokładnej liczby zabitych przez Niemców.
A czy możliwe jest, że to ofiary zbrodni komunistycznych? Dr Piekarz raczej wyklucza taką możliwość. Mamy udokumentowane, że ofiary z więzienia na Zamku Lubelskim z lat powojennych były chowane na cmentarzu przy ul. Unickiej. Żadne źródła ani żadne badania na razie nie wskazują na to, że były wykorzystywane do tego również inne miejsca - dodaje historyk. Dlatego w kontekście Górek Czechowskich cały czas mowa jest o ofiarach wojennych.
Zaplanowanych początkowo na 2 tygodnie prac ekshumacyjnych nie udało się zrealizować ze względu na warunki geologiczne. Wszędzie jest margiel i wapień, w którym bardzo trudno kopanie się samą koparką. Po odkryciu warstwy wierzchniej, wykopy poszerzane są ręcznie. Historycy zmuszeni są odrzucać wielkie kamienie, które często zalegają nad wykopem i ich jest ich bardzo dużo. To wszystko spowalnia prace, dlatego przynajmniej na ten moment ekshumacje na Górkach Czechowskich przedłużono do końca tygodnia.
Działania stanowią kontynuację badań podjętych w listopadzie 2022 r. Prace prowadzone są w ramach śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie. Do chwili obecnej ujawniono szczątki należące do 14 osób. Prace zaplanowane są do 19 maja b.r. Szczegółowy komunikat zostanie wydany po zakończeniu prac.