Źródło Łódki i jednocześnie źródło Łodzi to ukryta rzeka. Reporterka RMF FM, jako jedyny dziennikarz radiowy, zeszła do podziemnego kanału, aby dotrzeć do początku miasta. Zdjęcia i film znajdziesz poniżej.

REKLAMA

W granicach miasta rzeka Łódka płynie przez 15,6 km, z czego ponad 5 km pod ziemią. Swoje źródła miała na Sikawie - wypływała spod stokowskich wzniesień.

Masowe wycinanie lasów doprowadziło do zaniku jej źródeł. Teraz zasilana jest deszczówką oraz wodami drenażowymi, które przesączają się przez grunt w parku Helenowskim i Staromiejskim do podziemnego kanału - wyjaśnia Miłosz Wika z łódzkiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji.

Podobne zjawisko występuje w innych parkach: Źródliska, Nad Jasieniem, Reymonta czy Poniatowskiego, gdzie wody gruntowe zasilają podziemne kanały rzeczek: Lamus, Jasień czy Karolewki.

W kanale widać, jak biją źródełka, które dają wodę rzece Łódce.

Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video

Agnieszka Wyderka zeszła do źródła Łódki

Średniowieczna Łódź

Łódka była niewielką, płytką, choć kapryśną strugą. Często wylewała w czasie wiosennych roztopów. Płynęła przez Stare Miasto w głębokiej dolinie.

Do dziś dolinę tej rzeki można zobaczyć w parkach Helenowskim i Staromiejskim. Stromo po stokach pradoliny Łódki opadają ulice: Źródłowa, Franciszkańska, Kilińskiego, Solna, Wschodnia i Nowomiejska.

Wchodząc pod ziemię pod parkiem Staromiejskim przenosimy się w czasie do początków miasta. Dno kanału jest z pewnością na poziomie historycznych warstw z okresu średniowiecznej Łodzi.

Kanał przebiega w miejscu, w którym znajdował się staw. Wokół niego prowadziła najstarsza łódzka ulica: Nadstawna.

Pod ziemią dotrzemy też do miejsca, w którym była grobla na stawie i młyn, zamieniony z czasem w pierwszą w mieście maszynę włókienniczą. Pod koniec XIX wieku staw zasypano, a rzekę zamieniono w wysypisko śmieci i kanał ściekowy. Był on źródłem licznych epidemii, dlatego też zdecydowano o ukryciu Łódki w podziemnym kanale.

Łódka fabryczna

Nad rzeką swoje zakłady włókiennicze i pałace wznieśli Biedermannowie i Poznańscy. Swoją fabrykę zbudował Ludwik Meyer (Mania), a Karol Sänger, Karol Anstadt czy Bracia Ghelig założyli browary.

Kanał rzeki Łódki

Na Łódce w ostatnich latach powstało kilka zbiorników wodnych: przy Akademii Sztuk Pięknych, w parku Ocalałych i przy Strykowskiej. Rzeka ginie pod ziemią w krytym kanale przy ulicy Źródłowej, a opuszcza go w Parku na Zdrowiu. Pierwszy odcinek rzeki ukryto pod ziemią na terenie Starego Miasta w 1917 roku (dziś park Staromiejski).

Kanał rzeki Łódki był inspiracją dla artystów. W 1926 roku w łódzkiej prasie drukowano powieść w odcinkach o mieszkających w tym kanale bezdomnych i ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości przestępcach z bałuckiego półświatka.

W kanale rzeki Łódki zrealizowano aż pięć produkcji filmowych. Wśród nich był nominowany do Oscara film Agnieszki Holland "W ciemności".

Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24
Rzeka Łódka płynie w ukryciu / Agnieszka Wyderka / RMF24

Miejska legenda głosi, że kanałem Łódki złodzieje wynosili materiały z zakładów Poznańskiego. Znany jest też w Łodzi spór o wodę z rzeki pomiędzy właścicielem browaru Anstadtem a właścicielem dużych zakładów włókienniczych Biedermannem - opowiada Wika.

Niemieccy przedsiębiorcy latami sądzili się w sądzie. Biedermann, który potrzebował czystej wody do produkcji tkanin, zarzucał właścicielowi browaru umyślne zanieczyszczanie wody w Łódce.

Na złość swojemu sąsiadowi Anstadt pobudował toalety, z których nieczystości odprowadzał wprost do rzeki.

Wraz z budową miejskiej kanalizacji podziemną rzekę "zatrudniono" do odprowadzania deszczówki z miasta. Rzeka chroni śródmieście Łodzi przed powodziami w czasie burz i roztopów.

Młyny i dopływy Łódki

Łódka na terenie miasta zbierała kilka dopływów: w górnym odcinku cieki z Moskulików i z ulicy Brzezińskiej, przy ulicy Źródłowej - Stoczankę, kolejny ciek zwany Łodzia wpadał do rzeki przy skrzyżowaniu Kilińskiego z Franciszkańską.

Ciek od Piotrkowskiej łączył się z Łódką na terenie zakładów Poznańskiego (Manufaktura), inny dopływał na wysokości motodromu przy Drewnowskiej. W Parku na Zdrowiu z Łódką łączy się Bałutka, a kiedyś na terenie parku dopływał też strumień zwany Suchy Ner.

Na rzece postawiono kilka młynów: Grobelny (Starowiejski, Korzecznik, obecnie ulica Nowomiejska), młyn i folusz Mania, młyn Pielech (okolice ulicy Karskiego), młyn Bruski.

Na Starym Mieście na rzece było aż sześć mostów przy ulicach: Kilińskiego, Wolborskiej, Solnej, Wschodniej, Nowomiejskiej i Zachodniej.

Łodzianie będą mieli okazję zobaczyć podziemny kanał rzeki Łódki podczas tegorocznych 600. urodzin Łodzi. Zwiedzanie dla mieszkańców zaplanowano na lipiec.