Do Muzeum Czynu Niepodległościowego przy Oleandrach w Krakowie wszedł dziś komornik. To następstwo decyzji sądu, który uznał, że cały budynek jest własnością gminy Kraków. To szansa na zakończenie trwającego od wielu lat sporu miasta ze Związkiem Legionistów o ten obiekt.
Wcześniej, w kwietniu po decyzji ministerstwa kultury i po siłowym wejściu do środka zabezpieczono muzealne zbiory, które zdaniem specjalistów były w tak złym stanie, że mogły zagrażać zdrowiu zwiedzających, chodzi m. in. o mundury i sztandary.
Wiosną 2020 roku minister kultury Piotr Gliński zakazał, z rygorem natychmiastowej wykonalności, dalszej działalności Muzeum Czynu Niepodległościowego. Urzędnicy ministerstwa po przeprowadzeniu kontroli uznali, że warunki przechowywania zbiorów są bardzo złe i nie są one w tym miejscu bezpieczne. Muzealia miały być spisane i przekazane w depozyt Muzeum Narodowemu w Krakowie. Tak się nie stało.
13 kwietnia 2023 urzędnicy wojewody i policjanci siłowo weszli do budynku, aby zabrać eksponaty i przewieźć je w inne miejsce. Zabezpieczono 192 przedmioty, z których 38 było wpisanych do księgi inwentarzowej. Wśród muzealiów były m.in. flaga z trumny Józefa Piłsudskiego, pamiątki po marszałku Edwardzie Rydzu-Śmigłym i związane z sypaniem Kopca Piłsudskiego oraz dwa ołtarze polowe używane przez kapelanów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w okresie II wojny światowej.
Władze Krakowa od ponad 20 lat zabiegały o odzyskanie Domu im. Józefa Piłsudskiego, w którym mieściło się muzeum. W marcu 2020 r. sąd pierwszej instancji zdecydował, że pozwany przez gminę Związek Legionistów Polskich w Krakowie ma zwrócić gminie obiekt, który jest jej własnością. To jednak nie nastąpiło. W maju 2022 roku sprawa ponownie wróciła na wokandę - w sądzie drugiej instancji.
Związek Legionistów Polskich wciąż przetrzymywał w budynku swoje przedmioty i wyposażenie. To główna siedziba związku, który po zabraniu eksponatów muzealnych nie zamierzał jej opuszczać. Kolejna decyzja sądu pozwoliła na wejście komornicze i całkowite opróżnienie budynku. To oznacza, że kończy się - przynajmniej w sferze materialnej - kontrowersyjny i długoletni spór o budynek. Ten w całości przejęły władze miasta.
Teraz będą mogły rozpocząć się prace zabezpieczające, a umowa z ministerstwem kultury mówi, że ma tam się znajdować filia Muzeum Narodowego - powiedziała RMF FM Monika Chylaszek, rzeczniczka prezydenta Krakowa.
Oleandry to miejsce symboliczne i bardzo ważne dla historii Polski, bo to właśnie stąd do walki o wolność wyruszyła w sierpniu 1914 r. Pierwsza Kompania Kadrowa. Budynek powstał w latach 30. XX wieku według projektu prof. Adolfa Szyszko-Bohusza i Stefana Strojka.