Woń deski orzechowej, farb i werniksu - tak pachnie "Dama z gronostajem", słynne dzieło Leonardo da Vinci. Wyjątkowy zapach został zamknięty we flamastrze. Po otwarciu pisaka można poczuć, jak pachnie obraz.

Krakowscy muzealnicy i naukowcy, we współpracy z partnerami ze słoweńskiej Lublany, zbadali próbki zapachu pobrane bezpośrednio znad obrazu Leonarda da Vinci. Do określenia woni posłużyła specjalnie zakupiona aparatura.

Zapach zamknięty we flamastrze

Nie możemy tego zapachu rozpylać w przestrzeni z różnych względów, w tym bezpieczeństwa obiektu, uwzględniając związki organiczne, których nie chcemy wprowadzić w nadmiarze do przestrzeni - informuje Elżbieta Zygier, główny konserwator Muzeum Narodowego w Krakowie.

Aby jednak publiczność mogła poznać woń obrazu, niezwykły zapach zamknięto we flamastrze.

Mamy specjalne pisaki. One i ich materiał są bezzapachowe, nie reagują z niczym. Zapach został umieszczony w pisaku i będzie udostępniony do wąchania - mówi dr hab. Tomasz Sawoszczuk, koordynator projektu z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Multidyscyplinarne zwiedzanie

Zapach "Damy z gronostajem" będzie udostępniany gościom Muzeum Książąt Czartoryskich. To w tym oddziale krakowskiego Muzeum Narodowego znajduje się obraz Leonarda da Vinci zamknięty w gablocie.

Multidyscyplinarne zwiedzanie i używanie w jego trakcie wielu zmysłów bardzo uatrakcyjnia wystawę. Zapach na pewno wpływa też na emocje osób zwiedzających - dodaje Sawoszczuk.

Pierwsze dzieło w ramach Odotheki

"Dama z gronostajem" jest pierwszym zbadanym dziełem w ramach Odotheki. To polsko-słoweński projekt, który ma stworzyć "bibliotekę" zapachów obiektów historycznych i w ten sposób uatrakcyjnić ofertę muzealną szczególnie dla publiczności z dysfunkcją wzroku. Konserwatorzy i naukowcy zamierzają zbadać jeszcze dziewięć obiektów. Są wśród nich m.in. dzieła Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Aliny Szapocznikow, ale i tabakierę należącą do słoweńskiego poety narodowego Franca Preserena.

Projekt Odotheka realizują Muzeum Narodowe w Krakowie, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Uniwersytet w Lublanie i Muzeum Narodowe Słowenii od końca 2021 r. Odotheka jest finanowana przez Narodowe Centrum Nauki i Słoweńską Agencję Badawczą. Projekt ma się zakończyć do 2025 r.

Opracowanie: