Senat wzywa rząd do wprowadzenia w Polsce stanu klęski żywiołowej

Za uchwałą opowiedziało się 51 senatorów, 49 było przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Projekt uchwały wzywającej rząd do natychmiastowego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Polski złożyła grupa senatorów KO i Lewicy. W środę na posiedzeniu plenarnym Senatu odbyło się jego drugie czytanie. Debata nad uchwałą trwała kilka godzin.

Sprawozdawca projektu senator Jerzy Wcisła (PO) ocenił, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej pozwoliłoby zająć się walką z pandemią koronawirusa, a nie przygotowywaniem wyborów. Stwierdził również, że wprowadzone przez rząd restrykcje są przesłankami takiego stanu nadzwyczajnego. Naszym zdaniem - wnioskodawców - powinniśmy odsunąć termin wyborów o co najmniej cztery miesiące, aby politycy nie mieli pretekstu do zajmowania się wyborami - argumentował. Wskazywał, że do kwestii wyborów należy wrócić, gdy będzie zauważalny długotrwały trend spadku liczby zakażonych.

Jerzy Czerwiński (PiS) powiedział, że istnieją dwie ustawy regulujące w Polsce kwestie epidemii: ustawa o stanie klęski żywiołowej z 2002 r. oraz ustawa z 2008 r. o zwalczaniu chorób zakaźnych. Zwrócił uwagę, że ustawy te mają taką samą moc prawną; zauważył również, że w ustawie o stanie klęski żywiołowej nie występuje słowo epidemia, co zdaniem Czerwińskiego - czyni ustawę niezdolną do wykorzystania w zwalczaniu rozprzestrzeniania się koronawirusa.

Jerzy Wcisła, odpowiadając Czerwińskiemu tłumaczył, że ustawa o stanie klęski żywiołowej traktuje problem epidemii "bardziej kompleksowo". Przekonywał, że ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych mówi m.in. o czasowym ograniczaniu przemieszczania się, zaś o ustawa o klęsce żywiołowej mówi m.in. o czasowym zawieszeniu zakładów pracy.

Jacek Bogucki (PiS) twierdził, że argumenty wnioskodawców są nielogiczne. Z jednej strony mówicie, że należy przesunąć wybory, aż będzie bezpiecznie, z drugiej strony odrzucacie możliwość głosowania korespondencyjnego. Nie będzie momentu, w którym nagle koronawirus wygaśnie - przekonywał. .

Jerzy Wcisła odpowiedział, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej nie wyklucza prac nad "dobrym" sposobem organizacji wyborów. Bogucki zwrócił z kolei uwagę, że zgodnie z konstytucją, w czasie stanu klęski żywiołowej nie można zmieniać przepisów dotyczących wyborów. Odnosząc się do uwagi senatora PiS stwierdził, że w czasie klęski żywiołowej można pracować nad dobrymi rozwiązaniami czy prowadzić konsultacje, zaś wypracowane rozwiązania można przyjąć w terminie 90 dni po zakończeniu stanu klęski żywiołowej.

Grzegorz Bierecki (PiS) przekonywał, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej pociągnie za sobą konieczność wypłacenia przez państwo gigantycznych odszkodowań; wnioskował o odesłanie projektu uchwały do pracy w komisji. Wniosek ten został odrzucony w głosowaniu.

Marek Borowski (KO) stwierdził, że wnioski Biereckiego nie są zgodne ze stanem faktycznym, a Wcisła przypominał, że uchwała będzie "tylko i aż" apelem do premiera i nie będzie oznaczała automatycznego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej.

Aleksander Szwed (PiS) twierdził, że działania senackiej większości mają "cel wyborczy" i są związane m.in. z niskimi notowaniami w sondażach kandydatki KO na prezydenta Małgorzaty Kidawy-Błońskiej. Gdyby jej notowania były wysokie, to państwo pierwsi machalibyście konstytucją domagając się szybkich wyborów - mówił. Zdaniem senatora PiS chodzi o danie podstawy obywatelom do ubiegania się za czasów rządów PiS o takie odszkodowania, których skarb państwa nie będzie w stanie wypłacić.

Odpowiedział mu Bogdan Klich (KO). Przekonywał, że celem wprowadzenia stanu klęski jest "pozbawienie wymiaru politycznego" obecnych działań państwa. Bo politykę konstytucja poprzez stan klęski żywiołowej przesuwa na później i daje czas, by skupić się na zwalczaniu epidemii, każe polityce poczekać. My proponujemy by polityka poczekała, bo obecnie wszystkie zasoby kraju powinny być skupione na walce z epidemią - mówił.

Podkreślał, że stan klęski "nie oznacza ponownego startu w wyścigu prezydenckim, ale zamrożenie go na czas, kiedy należy skupić się na walce z koronawirusem". Tu nie chodzi o żadne słupki sondaży; tu chodzi o to, byśmy wprowadzili adekwatne środki do walki z epidemią - zaznaczył Klich.

Bogdan Zdrojewski (KO) mówił, że stanu klęski żywiołowej należało wprowadzić już na początku marca. Wskazywał na występujące obecnie absurdy; podkreślał, że zakaz wstępu do lasu wprowadzono, gdy nie był on potrzebny, a zdjęto go gdy w kraju wystąpiła susza. Mówił, że kilkadziesiąt osób może przebywać razem w środkach transportu miejskiego, a dwie osoby nie mogą odbyć meczu na korcie tenisowym. Przekonywał, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej wprowadziłoby tu jasne zasady.

Marcin Bosacki (KO) przekonywał, że PiS prze do wyborów, bo tylko w obecnych warunkach, gdy możliwość prowadzenia kampanii wyborczej jest ograniczona, ma szansę wygrać. Apelował też do posłów Porozumienia, którzy - jak mówił - "są kuszeni, którym łamie się sumienia, próbuje się ich kupować lub szantażować. Patrzcie nie na swój interes, tylko na interes Rzeczypospolitej - mówił.

W uchwale przyjętej przez Senat zaznaczono, że w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu epidemii, podstawowe prawa i wolności obywatelskie są ograniczane lub wręcz zawieszane. "To nie są zwykłe środki konstytucyjne, to są środki nadzwyczajne, a konstytucja na wypadek sytuacji, w których zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, przewiduje możliwość wprowadzenia jednego z trzech stanów nadzwyczajnych" - czytamy w tekście uchwały.

Zapisano, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej pozwoli na legalne, zgodne z konstytucją, przesunięcie w czasie wyborów prezydenckich, co - zdaniem autorów projektu - jest niezbędne zarówno ze względu na ciągle istniejące zagrożenie dla zdrowia i życia Polaków, jak i ze względu na niemożliwość przeprowadzenia w najbliższym czasie dobrze zorganizowanych, rzetelnych i uczciwych wyborów. "Przesunięcie wyborów umożliwi to, co jest dziś najważniejsze: koncentrację wszystkich sił politycznych, administracji państwowej i samorządowej - ponad podziałami - na walce z epidemią COVID-19" - stwierdzono w uchwale.