Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy prowadzi rejestr dóbr kultury zniszczonych w wyniku rosyjskiej inwazji. Lista jest tworzona z pomocą internautów, którzy przekazują informacje o stratach za pośrednictwem platform internetowej.
Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy na bieżąco zbiera informacje o zniszczeniach dóbr kultury - nie tylko budynków oficjalnie uznanych za zabytki. Jak podkreślono, zgromadzone dane mogą posłużyć jako dowody w procesach przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze lub specjalnym trybunałem, który może być powołany do rozliczenia Rosjan za zbrodnie popełnione na Ukrainie.
Zgłoszenia zniszczeń można wysyłać za pośrednictwem internetowego formularza. Trzeba w nim możliwie szczegółowo opisać zniszczenia danego budynku, a także załączyć pokazujące je filmy lub zdjęcia. Przekazane przez internautów informacje o zniszczonych obiektach dziedzictwa kulturowego weryfikuje Ministerstwo Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy.
Portal służy do bieżącego zgłaszania przez użytkowników zniszczeń obiektów dziedzictwa. Formularz zawierający listę pytań dotyczących opisu zniszczenia został opracowany wspólnie z Regionalnym Centrum Praw Człowieka oraz po konsultacjach z twórcami portalu Biura Prokuratora Generalnego oraz innych portali, za pomocą których zbierane są informacje dot. zbrodni wojennych w Ukrainie - wyjaśniła w rozmowie z PAP dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa dr hab. Katarzyna Zalasińska. Baza nie zawiera danych, które stara się z kolei zbierać Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie działające przy Narodowym Instytucie Dziedzictwa, dotyczące zbiorów zrabowanych z kolekcji muzealnych - zastrzegła.
Listę zgłoszonych zniszczeń można przejrzeć tutaj. Obecnie liczy ona 285 pozycji. W związku z tym, że ukraińskie miasta są stale bombardowane, a część z nich znajduje się pod okupacją, ta liczba nie oddaje rzeczywistej skali zniszczeń. Na stronie podana jest data zarejestrowania straty, relacja zgłaszającego, a przy niektórych obiektach także zdjęcia i filmy pokazujące skalę zniszczeń. Obiekty podzielone są na podkategorie, ułatwiające przeglądanie rejestru - to m.in. pomniki, muzea, budynki zabytkowe, religijne, atrakcje turystyczne, teatry itp. Za każdym razem zaznaczono, czy zgłaszający na własne oczy widział zniszczenia, czy znalazł informacje o nich w internecie.
Jednym z najtragiczniejszych przykładów zniszczeń jest Mariupol. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w jednym z wywiadów poinformował, że w wyniku działań wojennych zniszczeniu uległo 95-98 proc. wszystkich budowli Mariupola. Wśród nich są świątynie różnych wyznań, muzea, ośrodki kultury i sportu oraz historyczne domy i ulice.
Jak przekazał Narodowy Instytut Dziedzictwa, ograbione zostało m.in. powstałe na początku XX wieku Muzeum Krajoznawcze w Mariupolu (tzw. Budynek Inwalidów). Wojska rosyjskie zaminowały także teren wokół cennego stanowiska archeologicznego Kamiana Mohyła (Kamienna Mogiła), zlokalizowanego w obwodzie zaporoskim na Ukrainie.
Inne zniszczone podczas rosyjskiego ostrzału budynki to m.in.: dawna siedziba Ukraińskiego Muzeum Starożytności im. Wasyla Tarnowskiego w Czernihowie - jedna z pierwszych i najstarszych budowli muzealnych na terenie Ukrainy, powstała na pocz. XX w. w stylu pseudogotyckim; Katedra Zaśnięcia Bogurodzicy w Charkowie XVII-XVIII w. - wskutek ostrzału zniszczone zostały okna i częściowo witraże; Doniecki Akademicki Obwodowy Teatr Dramatyczny w Mariupolu - zabytek architektury, zbudowany w latach 1956-60 w stylu radzieckiego monumentalizmu. Teatr stanowił schron dla cywilów - w tym dzieci. Mimo oznaczenia tego obiektu rosyjskie wojska celowo dokonały jego ostrzału. W wyniku bombardowania zginęło ok. 300 osób, a zabytkowa budowla legła w gruzach.
