Amber Gold. Od złotego początku po areszt dla prezesa

Sprawa Amber Gold sięga 2009 roku: w lipcu powstaje spółka, oferując lokaty w złoto na wysoki procent, w listopadzie zakłada pierwsze lokaty, w grudniu 2009 r. Komisja Nadzoru Finansowego składa doniesienie do prokuratury, która po miesiącu odmawia wszczęcia śledztwa, nie dopatrując się w działalności Amber Gold znamion przestępstwa. Głośno o Amber Gold zrobiło się w lipcu 2012 r., kiedy kłopoty finansowe zaczynają mieć linie lotnicze OLT Express, których właścicielem jest AG. OLT ogłaszają upadłość. Kilka tygodni później o wniosku o likwidację spółki Amber Gold informuje jej prezes. Wciąż nie wiadomo, czy tysiące osób, które powierzyły Amber Gold swoje oszczędności, odzyskają je.

Media niemal codziennie donoszą o nowych faktach z dziennikarskich śledztw, w tym o wyrokach prezesa Amber Gold, nieskładanych sprawozdaniach spółki, a nawet powiązaniach z mafią. Obok komentarzy na temat działań gdańskiej prokuratury dużo mówi się o niedoskonałości prawa, które umożliwia bez nadzoru prowadzenie działalności parabankowej. Eksperci jej działalność określają jako piramidę finansową.

Poniżej prezentujemy kalendarium ważniejszych faktów dotyczących Amber Gold.

Grudzień 2009 r.

- KNF zawiadomiła Prokuraturę Rejonową w Gdańsku, że Amber Gold może prowadzić działalność bankową bez odpowiedniej licencji. Prokuratura odmówiła wszczęcia śledztwa, nie dopatrując się znamion przestępstwa. KNF odwołała się od tej decyzji i sąd nakazał prokuraturze ponowne zajęcie się sprawą.

Sierpień 2010 r.

- Prokuratura rejonowa umorzyła śledztwo. Po kolejnym zażaleniu złożonym przez KNF sąd uznał, że śledczy mają jednak podjąć dochodzenie. Postępowanie dot. ewentualnych nieprawidłowości związanych z działalnością Amber Gold z zawiadomienia KNF w lipcu 2012 r. przejęła Prokuratura Okręgowa w Gdańsku.

2011 r.

- Amber Gold przejęła większościowe udziały w dwóch polskich liniach lotniczych OLT Jetair oraz Yes Airways - powstała marka OLT Express.

6 maja 2012 r.

- Bank Gospodarki Żywnościowej zawiadomił ABW o podejrzeniu "prania pieniędzy" przez Amber Gold. W połowie czerwca zawiadomienie to ABW przekazała Prokuraturze Okręgowej w Gdańsku.

28 czerwca 2012 r.

- Prokuratura Okręgowa w Gdańsku wszczęła śledztwo ws. "dopuszczenia od września 2010 r. do 15 maja 2012 r. w Gdańsku, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie łącznej 25 milionów zł przez wprowadzenie w błąd nieustalonych osób w ten sposób, iż wpłacane przez kontrahentów kwoty na zakup złota i zabezpieczenia w ten sposób lokat oraz gwarantowanych odsetek, w rzeczywistości wydatkowano na inne przedsięwzięcia o charakterze gospodarczym i niezwiązane z taką działalnością". Kodeks karny przewiduje za to karę do 10 lat więzienia.

- W ramach śledztwa dot. Amber Gold prokuratura sprawdza też podejrzenie "prania brudnych pieniędzy" przez spółkę, analizuje w śledztwie wnioski od klientów Amber Gold, dot. podejrzenia niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez firmę.

2 lipca 2012 r.

- Prokuratura Okręgowa w Gdańsku powierzyła Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego śledztwo w sprawie wprowadzenia w błąd klientów Amber Gold co do zabezpieczenia ich lokat zakupem złota oraz podejrzenia "prania brudnych pieniędzy".

13 lipca 2012 r.

- Amber Gold złożyła do Sądu Okręgowego w Warszawie pozew przeciwko KNF, która wcześniej umieściła spółkę na liście ostrzeżeń publicznych. Zdaniem przedstawicieli Amberu, KNF swoimi działaniami naruszyła wiarygodność i renomę firmy.

26 lipca 2012 r.

- OLT Express ogłosił, że zawiesza wszystkie rejsy regularne.

27 lipca 2012 r.

- Urząd Lotnictwa Cywilnego zawiesił bezterminowo koncesję lotniczą spółce OLT Express Regional z grupy OLT Express.

- Spółka Amber Gold poinformowała, że wycofuje się z inwestycji w linie lotnicze OLT Express z powodu zablokowania przychodów ze sprzedaży biletów OLT przez operatora płatności.

- Wniosek o upadłość złożyła firma OLT Express Regional.

31 lipca 2012 r.

- Linie lotnicze OLT Express zawiesiły przeloty czarterowe na trasach zagranicznych.

1 sierpnia 2012 r.

- Spółka OLT Express Poland złożyła wniosek o upadłość, a ULC zawiesił koncesję spółki. Kilka dni później holenderski inwestor Panta Holdings poinformował, że kupił od Amber Gold niemieckie towarzystwo lotnicze OLT Express Germany (w 2011 r. AG przejęła niemiecką firmę OLT i przemianowała ją na OLT Express Germany). Okazało się też, że ze spółką OLT Express współpracował pracujący w Porcie Lotniczym w Gdańsku syn premiera, Michał Tusk. O współpracy ze przewoźnikiem Michał Tusk opowiedział w wywiadzie dla trójmiejskiej "Gazety Wyborczej".

3 sierpnia 2012 r.

- Prezes Amber Gold poinformował, że jego spółka nie ma technicznej możliwości wypłaty pieniędzy z depozytów swoich klientów. Podał też, że spółka złożyła w Prokuraturze Okręgowej w Gdańsku zawiadomienie o "podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez funkcjonariuszy publicznych, pracowników Komisji Nadzoru Finansowego i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego". Szef Amber Gold oświadczył, że ABW prowadziła przeciw jego firmie akcję o kryptonimie Ikar. Jako dowód przedstawił dziennikarzom rzekomą notatkę ABW w tej sprawie. ABW oświadczyła, że to fałszywka i złożyła w tej sprawie zawiadomienia do prokuratury.

6 sierpnia 2012 r.

- Marcin P. zapowiedział, że od 7 sierpnia Amber Gold zacznie wypłacać klientom ich pieniądze, a wypłata może potrwać 3 dni robocze.

8 sierpnia 2012 r.

- Spółka poinformowała, że zacznie wypłacać zaległe wypłaty z zakończonych lokat. Zapewniła, że "posiada wystarczający majątek do zaspokojenia i spłaty wszystkich swoich zobowiązań". Pracownicy oddziałów AB nie udzielają jednak informacji, czy pieniądze są przelewane.

- Tego dnia Marcin P. był przesłuchiwany w prokuraturze w związku ze złożonym przez niego doniesieniem na Komisję Nadzoru Finansowego i na ABW.

9 sierpnia 2012 r.

- Prokurator generalny Andrzej Seremet zwrócił się do prokuratur apelacyjnych w całym kraju o informacje o śledztwach wobec tzw. parabanków.

10 sierpnia 2012 r.

- W Prokuraturze Okręgowej w Gdańsku powołano specjalny zespół ds. Amber Gold.

- Resort sprawiedliwości zwrócił się do gdańskiego sądu o wyjaśnienia ws. wyroków skazujących, które kiedyś zapadły wobec Marcina P.

13 sierpnia 2012 r.

- Spółka poinformowała, że zapadła decyzja o likwidacji Amber Gold Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku.

- Jedna z kancelarii prawnych poinformowała, że przygotowuje pozew zbiorowy przeciw Amber Gold. Inna podała, że przygotowuje pozew zbiorowy przeciw Skarbowi Państwa - domaga się odszkodowania za zaniechania instytucji państwowych.

- "Gazeta Wyborcza" podała, że w marcu małżeństwo P. wydało 50 mln zł z pieniędzy Amber Gold Sp. z o.o. na założenie nowej spółki - Amber Gold S.A.

14 sierpnia 2012 r.

- Głos w sprawie Amber Gold zabrał premier Donald Tusk, który poinformował m.in., że w opinii ministra sprawiedliwości to kurator sądowy, który zajmował się sprawą właściciela Amber Gold, nie dopełnił swoich obowiązków. Premier zapowiedział też posiedzenie Komitetu Stabilności Finansowej - z jego udziałem.

Tusk pytany przez dziennikarzy, czy doszło do konfliktu interesów w przypadku jego syna Michała Tuska, który jednocześnie pracował dla OLT Express i gdańskiego lotniska, odpowiedział, że to nie jego syn jest głównym negatywnym bohaterem sprawy Amber Gold. Podkreślał, że nie wydaje mu się, aby działania jego syna były działaniami na czyjąkolwiek szkodę.

16 sierpnia 2012 r.

- Funkcjonariusze ABW, na zlecenie Prokuratury Okręgowej w Gdańsku, przeszukiwali pomieszczenia spółek oraz innych obiektów mających związek z Amber Gold; śledczy szukali dokumentacji finansowej związanej m.in. z zakupem i sprzedażą złota (faktury, rachunki, certyfikaty oraz inne dokumenty dotyczące płatności).

- Posiedzenie Komitetu Stabilności Finansowej. KSF postuluje m.in. zaostrzenie kar dla firm oferujących usługi finansowe bez zezwolenia, a także za oszustwa i fałszowanie dokumentów.

- Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ wszczął z urzędu postępowanie dotyczące wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego spółek, w których członkiem zarządu lub członkiem rady nadzorczej jest Marcin P., prezes Amber Gold - ciąży bowiem na nim kilka wyroków w zawieszeniu za oszustwa, a według Kodeksu spółek handlowych członkiem zarządu lub rady nadzorczej nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa przeciwko mieniu. Zakaz taki trwa pięć lat od dnia uprawomocnienia się wyroku.

- Resort sprawiedliwości skierował do Prokuratury Okręgowej w Gdańsku zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez kuratora sądowego, który dozorował szefa Amber Gold Marcina P.

17 sierpnia 2012 r.

- ABW zakończyło przeszukania pomieszczeń związanych z Amber Gold - śledczy zabezpieczyli 57 kg złota, kilogram platyny oraz mniej niż kilogram srebra. Ponadto zabezpieczono dane teleinformatyczne oraz ok. 500 segregatorów, w których znajdowały się faktury i przelewy związane z działalnością poszczególnych firm.

- Prokuratura Okręgowa w Gdańsku postawiła sześć zarzutów prezesowi Amber Gold, dotyczą one prowadzenia bez zezwolenia działalności bankowej, prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych bez wpisu do rejestru działalności kantorowej, posłużenia się fałszywymi potwierdzeniami przelewów na kwotę 50 mln zł podczas rejestracji spółki przed sądem. Marcin P. jest też podejrzany o niezłożenie sprawozdania finansowego spółki za lata 2009, 2010 i częściowo 2011 r., do czego się przyznał.

- Producent filmu o Lechu Wałęsie w reż. Andrzeja Wajdy poinformował, że spółka Amber Gold nie będzie już sponsorem filmu.

- Poinformowano, że Prokuratura Okręgowa w Gdańsku ma przejąć od Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Śródmieście postępowanie sprawdzające dotyczące zawiadomienia o możliwości działania na szkodę majątkową spółki Port Lotniczy Gdańsk przez Michała Tuska. Zawiadomienie takie złożył prezes stowarzyszenia "Stop Korupcji" Tomasz Kwiatek.

20 sierpnia 2012 r.

- Prokuratura Okręgowa w Gdańsku rozpoczęła sprawdzanie, czy złoto znalezione podczas przeszukania siedzib spółek i miejsc mających związek z działalnością firmy Amber Gold było przechowywane na potrzeby jej klientów.

- Port Lotniczy w Gdańsku zabezpieczył samolot należący do OLT Express. Maszyna typu ATR 42 została zatrzymana na lotnisku w Gdańsku na poczet długów przewoźnika, który złożył wniosek o upadłość 31 lipca. Nieznane są wartość samolotu ani wysokość długów linii wobec lotniska.

- Wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak poinformował, że spółka Amber Gold w 2010 r. zarejestrowała się jako dom składowy. Została jednak wykreślona z rejestru prowadzonego przez resort gospodarki, gdy kontrola wykazała, że prezes firmy był karany.

- Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin zapowiedział, że do końca sierpnia będzie gotowy projekt nowelizacji przepisów, który umożliwi sądowi rejestrującemu spółkę automatyczny dostęp do Krajowego Rejestru Karnego na temat osób, które mają zasiadać we władzach spółki.

- Gdańska prokuratura okręgowa przekazała prokuratorowi generalnemu Andrzejowi Seremetowi informacje o biegu postępowania i ustaleniach w śledztwie ws. spółki Amber Gold. W piśmie śledczy poinformowali o biegu postępowań i poczynionych ustaleniach.

- Prezes Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku Tomasz Kloskowski oświadczył, że Michał Tusk nie ujawniał tajemnic portu prezesowi spółki Amber Gold, właścicielowi OLT Express.

- Media informują, że Marcin P. w sprawie linii lotniczych OLT Express miał się kontaktować w jednym trójmiejskich biznesmenów, powiązanym z nieżyjącym gangsterem Nikodemem S. ps. Nikoś. Z ustaleń "GW" wynika, że klient-rekordzista powierzył Amber Gold 3,2 mln zł.

21 sierpnia 2012 r.

- Prokuratura Generalna i resort sprawiedliwości analizują akta dotyczące wszystkich postępowań organów ścigania i sądów ws. Amber Gold i jego szefa Marcina P.

- Do gdańskiego sądu wpłynęły cztery wnioski o ogłoszenie upadłości Amber Gold spółka z.o.o. Wnioski złożyli wierzyciele. Sąd ustanowił tego dnia w spółce tymczasowego zarządcę, który jako jedyny może podejmować decyzje majątkowe w tej firmie.

22 sierpnia 2012 r.

- Rzecznik dyscyplinarny Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku wszczął postępowanie wyjaśniające wobec prokurator z Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Wrzeszcz, która wcześniej zajmowała się działalnością Amber Gold z zawiadomienia Komisji Nadzoru Finansowego z 2009 r.

- PiS, SLD i SP domagają się powołania komisji śledczej ws. Amber Gold. Do Sejmu z wymaganą liczbą podpisów trafił jeden projekt - autorstwa PiS. PO uważa, że na obecnym etapie sejmowa komisja śledcza ws. Amber Gold nie jest potrzebna, bo byłaby tylko "polityczną hucpą".

- Prezes Sądu Okręgowego w Gdańsku zwrócił się do Rzecznika Dyscyplinarnego dla Kuratorów Zawodowych z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec dwóch kuratorów sądowych dozorujących Marcina P.

23 sierpnia 2012 r.

- Ustanowiony przez sąd zarządca przymusowy w spółce Amber Gold, mec. Józef Dębiński, powiedział, że do 5 października ma przedstawić sądowi sprawozdanie z działań i informacje o majątku spółki. Dodał, że jego sprawozdanie będzie miało dla sądu decydujące znaczenie przy podejmowaniu postanowienia o dalszych losach spółki, m.in. o tym, czy zostanie ogłoszona jej upadłość i jaka to będzie upadłość.

24 sierpnia 2012 r.

- Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał w zakończonym postępowaniu, że reklamy publikowane przez Amber Gold nie wprowadzały klientów w błąd.

- Sąd oddalił wniosek OLT Express Poland o ogłoszenie upadłości, bo spółka nie ma środków na pokrycie kosztów postępowania, które przekraczają 5 mln zł. Tymczasem majątek spółki wynosi 800 tys. zł.

27 sierpnia 2012 r.

- Prokurator generalny Andrzej Seremet poinformował, że będzie wnioskował o dymisję szefa Prokuratury Rejonowej Gdańsk-Wrzeszcz w związku ze sprawą Amber Gold. Mówił też, że konieczne są zmiany systemowe, aby chronić obywateli przed innymi parabankami. Wskazał, że wiele faktów świadczy o "niedoskonałości" pracy prokuratury w sprawie Amber Gold.

28 sierpnia 2012 r.

- Rzecznik dyscyplinarny Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku wszczął postępowania wyjaśniające dotyczące działań kolejnych pięciu prokuratorów, zajmujących się w przeszłości sprawami związanymi z działalnością spółki Amber Gold i jej prezesa Marcina P.

- Prokurator Wojciech Szelągowski z Prokuratury Okręgowej w Gdańsku poinformował, że zabezpieczono dwie prywatne nieruchomości należące do szefa Amber Gold Marcina P., warte ok. 1,7 mln zł. Szelągowski mówił, że majątek został zabezpieczony na poczet ewentualnych kar i grzywien, które mogą zostać w przyszłości orzeczone wobec Marcina P.

29 sierpnia 2012 r.

- Gdańska prokuratura okręgowa postawiła zarzut oszustwa znacznej wartości szefowi Amber Gold Marcinowi P., za co grozi do 15 lat więzienia. Wystąpiła też do sądu z wnioskiem o trzymiesięczny areszt. Wniosek o areszt dla Marcina P. Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe rozpatrzy na niejawnym posiedzeniu 30 sierpnia.

- W prokuraturze stawił się gdański biznesmen Mariusz O., o którym media pisały, że jest powiązany ze sprawą Amber Gold oraz Marcinem P. Biznesmen złożył w prokuraturze zawiadomienie, w którym stwierdził, że doniesienia mediów były nieprawdziwe, a od czasu publikacji odbiera telefony z pogróżkami od osób podających się za klientów Amber Gold. Prokuratura zaproponowała mu ochronę, Mariusz O. odmówił.

Do tego dnia do prokuratury zgłosiło się łącznie 2990 klientów Amber Gold, którzy twierdzą, że zostali poszkodowani na 181 mln 904 tys. 599 zł.

30 sierpnia 2012 r.

- Sąd zdecydował, że Marcin P. trafi za kratki na trzy miesiące.

- Premier Donald Tusk i prokurator generalny Andrzej Seremet mają przedstawić w Sejmie informację o działaniach instytucji państwowych w sprawie spółki Amber Gold.

- Sejm zajmie się też projektem uchwały PiS ws. powołania komisji śledczej ds. Amber Gold.