Ograniczenie liczby kredytów i pożyczek branych na inną osobę, a także zmniejszenie skali sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela - to cel projektu nowelizacji niektórych ustaw przyjętych przez rząd podczas dzisiejszego posiedzenia. Dzięki regulacjom zwiększona ma zostać m.in. ochrona przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych, które identyfikują osobę fizyczną.
Jak podano na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, rząd przyjął projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości.
Kancelaria podała, że chodzi o ograniczenie skali zjawiska wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umów kredytów i pożyczek czy sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela.
Dotyczy to także zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do autoryzowania transakcji wykonanych przez złodzieja w instytucji finansowej.
Obecnie to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie. Nowe przepisy zdejmą tę uciążliwość z pokrzywdzonych. W przypadku zaciągnięcia zobowiązania w trakcie obowiązywania zastrzeżenia, instytucja finansowa nie będzie miała możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń, a sąd zbada tą okoliczność z urzędu dzięki dostępowi do elektronicznego rejestru - napisano.
Wśród najważniejszych rozwiązań, jakie zawarto w regulacji jest to, że zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL będzie można dokonać elektronicznie - także przy użyciu aplikacji mObywatel - lub osobiście w siedzibie dowolnej gminy. Docelowo przewiduje się także możliwość zastrzeżenia w placówce bankowej, SKOK oraz na poczcie.
Po zmianach każdy obywatel będzie miał pełny wgląd do historii weryfikacji i zastrzeżeń swojego numeru PESEL. Zastrzeżenie zostanie zarejestrowane w nowym, osobnym systemie zastrzeżeń numerów PESEL, które prowadzić będzie minister cyfryzacji. Po wprowadzeniu zastrzeganego numeru, baza będzie się automatycznie łączyć z rejestrem PESEL w celu weryfikacji podanych danych - wskazano.
Na stronie Kancelarii czytamy również, że w rejestrze odnotowane będzie zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL, jak również dokładny czas rejestracji, z dokładnością co do sekundy. "Dzięki rozwiązaniu, będzie można uniknąć potencjalnej próby wyłudzenia, dokonywanego przez osobę, która korzysta z wykradzionej tożsamości" - czytamy.
Ponadto wskazano, że ustalony zostanie katalog podmiotów, które będą musiały weryfikować zastrzeżenie numeru PESEL, pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń powstałych np. z zawartej umowy, pomimo zastrzeżonego numeru PESEL w chwili jej zawarcia.
Jeśli numer PESEL jest zastrzeżony, podmiot taki powinien odmówić dokonania czynności, a w przypadku zawarcia takiej umowy, osoba, która zastrzegła numer PESEL, nie będzie obciążona zobowiązaniami w tytułu takiej umowy. Jeśli numer PESEL nie jest zastrzeżony - transakcja będzie mogła zostać zrealizowana, zgodnie z przyjętymi przez strony ustaleniami - napisano.
Jak dodano, zastrzeżenie będzie można cofnąć na dowolny czas i później je ponowić. Zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL po jego zarejestrowaniu będzie od razu widoczne w systemie, także dla podmiotów weryfikujących - wskazano.
Projekt przewiduje również możliwość dokonania weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przy użyciu dedykowanej e-usługi, jak i z wykorzystaniem usług sieciowych.
Nowe przepisy wejdą w życie z dniem wskazanym w komunikacie ministra cyfryzacji, który zostanie wydany do 31 grudnia 2023 r.
Z kolei obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przez wskazane w projekcie podmioty - pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń - zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2024 r.