Samoloty wczesnego ostrzegania i dowodzenia AWACS będą latać nad Polską i Rumunią w celu wsparcia i monitorowania kryzysu na Ukrainie – poinformowały źródła w NATO. "Rada Północnoatlantycka zdecydowała w poniedziałek o wykorzystaniu samolotów rozpoznania AWACS nad Polską i Rumunią w ramach starań Sojuszu mających na celu monitorowanie kryzysu na Ukrainie" - poinformował pragnący zachować anonimowość przedstawiciel NATO.
Dodał, że pozwoli to na "zwiększenie orientacji Sojuszu w sytuacji". Wszystkie loty rozpoznawcze AWACS będą odbywać się tylko nad terytorium Sojuszu - podkreślił. Samoloty AWACS będą wykonywać loty ze swoich baz w Geilenkirchen w Niemczech oraz w Waddington w Wielkiej Brytanii.
Według przedstawiciela Sojuszu poniedziałkowa decyzja jest konsekwencją wcześniejszej decyzji NATO, która zapadła w ubiegłym tygodniu (4 marca), dotyczącej podjęcia bardziej intensywnych działań służących ocenie skutków kryzysu na Ukrainie dla bezpieczeństwa Sojuszu.
To jedno z oczekiwań, które zgłaszaliśmy na forum NATO - powiedział o decyzji sojuszu szef BBN Stanisław Koziej. Chodzi o to, aby wzmocnić rozpoznanie na kierunku strategicznym, na kierunku zagrożeń, aby zbierać jak najwięcej informacji, analizować je, bo to pierwszy i podstawowy warunek jakichkolwiek innych działań - dodał. Wskazał też na inną propozycję Polski - zintensyfikowanie pracy komisji NATO-Ukraina.
Szef MON Tomasz Siemoniak wyjaśnił, że decyzję o wysłaniu samolotów systemu wczesnego ostrzegania i kontroli AWACS (ang. Airborne Warning and Control System) leżą w kompetencji naczelnego dowódcy sojuszniczego w Europie i są zatwierdzane przez Radę Północnoatlantycką. To są decyzje w ramach środków reagowania kryzysowego - powiedział Siemoniak.
W ubiegłym tygodniu NATO potępiło rosyjską interwencję na Krymie i wezwało Rosję do wycofania wojsk do baz. Sekretarz generalny Sojuszu Anders Fogh Rasmussen ogłosił też pełną rewizję współpracy NATO z Rosją na poziomie cywilnym i wojskowym w związku z wydarzeniami na Ukrainie.
W Geilenkirchen stacjonują sojusznicze maszyny typu E-3A Sentry, w Waddington nowsze brytyjskie E-3D. Oba typy to zmodyfikowane Boeingi 707. E-3A są wyposażone w radar o zasięgu ok. 400 km. Oznacza to, że jeden samolot, lecąc na wysokości ponad 9 tys. m, obserwuje obszar ok. 312 tys. km kw., czyli mniej więcej tyle, ile wynosi powierzchnia Polski. W Geilenkirchen służy kilkunastu Polaków, mają oni na koncie m.in. udział w misji libijskiej w 2011 r.
Przy okazji Euro 2012, kiedy samolot E-3A brał udział w zabezpieczeniu imprezy, wojsko podawało, że jeden samolot, latający nad centrum naszego kraju, praktycznie daje kontrolę nad całością przestrzeni powietrznej, od poziomu morza lub gruntu. Dla generowanego przez radar obrazu przestrzeni powietrznej nie mają znaczenia przeszkody terenowe (jak przy naziemnych stacjach radiolokacyjnych) i krzywizna ziemi. AWACS potrafi też wykrywać okręty i statki na morzu, a nawet widzi korki na autostradach.
Samolot systemu AWACS zwykle przylatuje do Polski na ćwiczenia raz w miesiącu. E-3A bez tankowania w powietrzu potrafi latać ponad 10 godzin. Maksymalny czas misji to 23 godziny.
(mpw)