Najwyższa Izba Kontroli rozpoczyna dziś kontrolę w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych po transferze części aktywów z OFE. NIK chce zbadać, czy ta operacja nie wpłynie na sprawność wypłaty rent i emerytur. Informacja pokontrolna ma być przedstawiona w maju.
NIK podała, że kontrolą objęte zostaną "główne obszary działalności ZUS", m.in. działania w związku z przygotowaniami do przejęcia nowych obowiązków wynikających z reformy systemu emerytalnego.
Izba sprawdzi także, czy z odpowiednim wyprzedzeniem podjęto niezbędne kroki w celu dostosowania systemów informatycznych; czy skutecznie, wydajnie i oszczędnie wydatkowano środki publiczne by przygotować ZUS do nowych zadań; czy prawidłowo realizowano zadania wynikające ze zmian w systemie emerytalnym, w tym przejęcie środków z OFE i informowanie OFE o obowiązku przekazywania środków zgromadzonych na rachunkach członków OFE ubiegających się o przyznanie emerytury kapitałowej.
NIK przyjrzy się także udziałowi ZUS w pracach nad zmianami do ustawy oraz temu, w jaki sposób reforma systemu będzie oddziaływać na wysokość przyszłych emerytur, a także na płynność finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W razie potrzeby NIK zbierze też informacje w Ministerstwach Pracy i Polityki Społecznej oraz w Ministerstwie Finansów. Izba nie wyklucza rozszerzenia kontroli o oddziały ZUS w zakresie technicznego wykonania postanowień ustawy o przejęciu przez ZUS środków OFE. Decyzja o ewentualnej kontroli w oddziałach ZUS zostanie podjęta po zrealizowaniu wstępnych badań w centrali ZUS. "ZUS na wprowadzenie niezbędnych zmian, wynikających z reformy systemu emerytalnego, w planie finansowym na 2014 r. zapewnił sobie kwotę 80 mln zł. NIK zbada zasadność wydatkowania takiej kwoty ze środków publicznych" - informuje NIK.
Kontrole NIK prawdopodobnie obejmą też same fundusze. Prezes Najwyższej Izby Kontroli Krzysztof Kwiatkowski zapowiada, że do kontroli może dojść po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który oceni, czy wkłady zgromadzone w OFE to środki publiczne. Chcielibyśmy mieć ocenę Trybunału co do charakteru tych środków z bardzo prostego względu - że przedmiotem naszej kontroli są środki publiczne. Czyli w zakresie badania prawidłowości gospodarowania tymi środkami zakres tej kontroli będzie mógł być ustalony w Otwartych Funduszach Emerytalnych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, na który czekamy - mówi Kwiatkowski.
Wczoraj otwarte fundusze emerytalne przekazały do ZUS 153,15 mld zł. Transfer aktywów OFE do ZUS to efekt nowych przepisów dotyczących OFE, które obowiązują (z kilkoma wyjątkami) od 1 lutego. Zgodnie z nimi 3 lutego br. OFE miały umorzyć 51,5 proc. jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku każdego członka funduszu na 31 stycznia 2014 r. W tym dniu fundusze musiały więc przekazać do ZUS aktywa o wartości odpowiadającej sumie umorzonych jednostek rozrachunkowych.
Zmiany w OFE polegające na umorzeniu obligacji z portfeli OFE, wprowadzeniu mechanizmu dobrowolności i tzw. suwaka bezpieczeństwa, zmniejszą państwowy dług publiczny o ponad 8 proc. PKB, a dług liczony według metodologii Unii Europejskiej o ponad 9 proc. PKB - poinformowało Ministerstwo Finansów.