Prezydent Finlandii Sauli Niinistö i premier Sanna Marin wezwali swój kraj do „bezzwłocznego” ubiegania się o członkostwo w Pakcie Północnoatlantyckim. Wniosek ma zostać złożony w ciągu kilku dni.
"Finlandia musi bezzwłocznie ubiegać się o członkostwo w NATO. Mamy nadzieję, że decyzja zostanie podjęta szybko i ciągu najbliższych kilku dni" - czytamy w oświadczeniu. W niedzielę formalnie o tym ma zdecydować rząd, a w poniedziałek zajmie się tym parlament.
Wszystko dzieje się chwili, kiedy poparcie społeczeństwa dla przystąpienia kraju do NATO jest na rekordowo wysokim poziomie - 76 procent obywateli jest za przystąpieniem do sojuszu.
Finlandia bezpośrednio graniczy z Rosją (ok. 1300 kilometrów granicy). Do tej pory ten kraj starał się zachowywać neutralność, ale rosyjska agresja na Ukrainę zmieniła podejście Finów do członkostwa w pakcie.
W ciągu kilku najbliższych dni podobny wniosek ma zostać złożony przez Szwecję. Rządzący tam socjaldemokraci w niedzielę mają o tym zdecydować.
Rosja wielokrotnie ostrzegała oba państwa przed przystąpieniem do sojuszu. 12 marca rosyjski minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow mówił, że taki ruch "będzie miał poważne konsekwencje militarne i polityczne".
Przystąpienie Finlandii do sojuszu odbywa się w ekspresowym tempie. W marcu rząd rozpoczął wstępne rozmowy ze wszystkimi siłami politycznymi w kraju i stworzył raport, który omawiał tę kwestię. Równocześnie prezydent i premier odwiedzili 30 państw członkowskich, aby szukać poparcia dla swojej kandydatury. Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg powiedział, że Finlandia i Szwecja mogą dołączyć do paktu "dość szybko".
Cała procedura rozpocznie się już w przyszłym tygodniu, gdy Finlandia złoży formalny wniosek o przyjęcie do NATO. Potem kraje członkowskie wyrażą swoją zgodę - najpierw na niższym szczeblu, a potem potwierdzi to szczyt NATO w Madrycie pod koniec czerwca.
Finlandia wtedy stanie się kandydatem do NATO i zostanie zaproszona na rozmowy akcesyjne. Od tego czasu będzie mogła brać udział w większości prac sojuszu, ale bez prawa głosu. Drugi etap - parlamentarny - może potrwać kilka miesięcy. Wtedy 30 parlamentów krajów NATO będzie musiało ratyfikować jej przystąpienie do sojuszu.
Ostatnim etapem będzie przekazanie przez Helsinki tzw. instrumentu ratyfikacji Stanom Zjednoczonym, które są depozytariuszem traktatu z 1949 roku powołującego do istnienia NATO.
Finlandia może zostać członkiem NATO nawet do końca roku, jeżeli na każdym etapie zostanie zastosowana przyspieszona procedura.