"Nie wińcie Romy" - pisze Sofia Sapiega w listach do mamy, których fragmenty publikuje BBC. Dziewczyna Ramana Pratasiewicza została zatrzymana razem z nim w Mińsku po przymusowym lądowaniu samolotu Ryanair. Od 23 maja przebywa w areszcie.
Do krewnych Sofii Sapiegi dotarły pierwsze listy, napisane 1 i 3 czerwca w areszcie KGB w Mińsku.
Jak pisze rosyjskojęzyczna redakcja BBC, której listy udostępniła mama dziewczyny, Sapiega prosi w nich o to, by "nie winić za to, co się stało" Ramana Pratasiewicza, byłego redaktora opozycyjnego kanału Nexta, uznanego przez władze Białorusi za "ekstremistyczny".
Sapiega pisze sporo o swoim samopoczuciu i życiu w areszcie.
Trzymam się i dużo czytam, ciągle czytam (...). Robię po sto przysiadów rano, wcześniej brzuszki i inne ćwiczenia. Piszę dziennik. W końcu mam czas na takie rzeczy - pisze Sapiega.
Dzisiaj dostałam dwa wasze listy. Przyznam się, że to był pierwszy raz, kiedy się rozpłakałam. Nie płaczę tutaj. Pierwszego dnia poznałam dziewczynę, która w dosłownym sensie pomogła mi nie zamarznąć. I ona powiedziała mi, że pierwszy list zapamiętam na całe życie. Miała rację - czytamy w innym fragmencie korespondencji.
Z relacji osób, które przebywały w białoruskich aresztach, wiadomo, że w listach nie można pisać bezpośrednio o warunkach, które w nich panują - wtedy korespondencja jest zatrzymywana przez cenzurę. Obrońcy praw człowieka w ostatnim raporcie ocenili, że w aresztach i miejscach czasowego przebywania zatrzymanych "stworzono nieludzkie warunki, które eksperci Wiasny (niezależne centrum praw człowieka) oceniają, jako tortury". Chodzi m.in. o przeludnienie cel, brak materacy i pościeli, spanie na podłodze, niskie temperatury, nieprzyjmowanie paczek i leków, itd.
Nie poddaję się, trzymam się. Zaczęłam się uśmiechać. Po raz pierwszy w życiu cieszę się z takich drobiazgów jak śpiew ptaków czy ciekawa książka. Naprawdę się cieszę - napisała Sapiega.
Nie widziałam się w lustrze od 25 (maja), dlatego stan skóry oceniam dłońmi, co jest nawet zabawne. Lustra (w paczce) nie przyjęli, bo nie spełniało wymogów. Ma być małe, kieszonkowe, w plastikowej ramce - wskazała.
Sapiega napisała również, że 3 czerwca miała w Wilnie bronić pracy magisterskiej, a później razem z Pratasiewiczem świętować w restauracji, pijąc szampana. Wyszło trochę inaczej. Rano zjadłam kaszę, poćwiczyłam, a wieczorem wypiłam herbatę z herbatnikiem. Sama - napisała.
23-letnia Sapiega przebywa w areszcie od chwili zatrzymania 23 maja. Została zatrzymana razem z Ramanem Pratasiewiczem po przymusowym lądowaniu w Mińsku samolotu Ryanair z Aten do Wilna (w związku z anonimową informacją o bombie). Pratasiewicz i Sapiega byli wśród pasażerów samolotu.
Last week, Raman Pratasevich and Sofia Sapega were unlawfully arrested by Belarusian authorities. They have been arbitrarily detained in retaliation for Ramans critical journalistic work.Act now and demand their freedom: https://t.co/NVDcRb29UJ pic.twitter.com/kX0ABtbhCP
amnestyJune 2, 2021
Sapiega jest obywatelką Rosji, ale posiada prawo pobytu na Białorusi. Studiuje w Wilnie.
Według niepotwierdzonych informacji, grożą jej zarzuty z trzech artykułów karnych - dotyczących masowych zamieszek, organizacji działań naruszających porządek publiczny i podżegania do nienawiści na tle społecznym. Władze twierdzą, że była administratorką kanału, który ujawniał dane osobiste funkcjonariuszy struktur siłowych. Prorządowe sieci społecznościowe opublikowały nagranie, w którym Sapiega "przyznaje się" do prowadzenia tego kanału.
Adwokat Sapiegi po raz pierwszy zdołał się z nią spotkać dopiero po pięciu dniach od zatrzymania. Widział się z nią rosyjski konsul.
W wywiadzie dla rosyjskiego "Kommiersanta" minister spraw zagranicznych Białorusi Uładzimir Makiej powiedział, że proces Sapiegi najpewniej odbędzie się na Białorusi. Wskazał on również na możliwość późniejszego ułaskawienia jej przez głowę państwa lub odbywania wyroku na terytorium Rosji.
We wtorek Rada Praw Człowieka przy prezydencie Rosji oświadczyła, że będzie domagać się ekstradycji Sapiegi.
Pratasiewiczowi władze zarzucają m.in. "organizację zamieszek" i działań poważnie naruszających porządek publiczny. Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) umieścił go na liście osób "zaangażowanych w terroryzm", podobnie jak innych przedstawicieli opozycji.
Państwa zachodnie są przekonane, że władze Białorusi wymusiły lądowanie samolotu Ryanair groźbami i poderwaniem myśliwca. Działania Białorusi potępiło wiele rządów, w tym Polska, zarzucając władzom w Mińsku złamanie prawa międzynarodowego, piractwo, "terroryzm państwowy" i "porwanie samolotu".
Mińsk twierdzi, że przyczyną awaryjnego lądowania była anonimowa informacja o bombie, podpisana przez "żołnierzy Hamasu", myśliwiec wystartował "dla pomocy", a to, że Pratasiewicz, którego władze nazywają "terrorystą", był na pokładzie, było zbiegiem okoliczności.