Pierwszy poniedziałek października oznacza, że dziś zostanie przyznana nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. "Nie nagradzamy naukowego dorobku życia. Nagradzamy odkrycie" - tłumaczy Juleen Zierath, naukowiec z Instytutu Karolinska, którego komitet przyznaje ten laur. Lista nominowanych jest do końca utrzymywana w tajemnicy.
Mamy możliwość przyjrzenia się wielu świetnym obszarom nauki - przyznaje Juleen Zierath, która zasiada w komitecie przyznającym nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.
Członek komitetu w szwedzkim Instytucie Karolinska i Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk tłumaczy w filmie opublikowanym na oficjalnym kanale nagrody Nobla, jakie są najważniejsze kryteria przyznawania prestiżowej nagrody.
Nie nagradzamy naukowego dorobku życia. (...) Nagradzamy odkrycie - wyjaśnia specjalistka endokrynologii i metabolizmu.
Zierath dopowiada, że nagroda w dziedzinie chemii może zostać przyznana za "odkrycie czy udoskonalenie", a fizyki - "odkrycie czy wynalazek". Specjaliści z obszaru medycyny mają węższe pole działania.
Juleen Zierath tłumaczy, że decyzja o przyznaniu nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny wymaga wytężonej pracy nad udowodnieniem, że za danym odkryciem rzeczywiście stoi osoba lub osoby, które chce się nagrodzić.
Nie nagradza się konkretnych dziedzin naukowych, np. w tym roku kogoś zajmującego się neuropsychologią, a w przyszłym roku kogoś pracującego w obszarze immunologii.
Najważniejsza jest medyczna waga danego odkrycia. Chodzi o zmianę sposobu, w jaki myślimy o danym problemie, (...) o zmianę paradygmatu - tłumaczy Zierath.
Wymaga to odwagi ze strony naukowców w przeciwstawianiu się przyjętym schematom. Potrzebna jest również cierpliwość, ponieważ może okazać się, że czyjeś odkrycie zostanie zauważone i zrozumiane dopiero wiele lat po jego dokonaniu.
Odkrycie to powinno mieć też pozytywny efekt dla życia zwykłych ludzi.
Naukowiec z Instytutu Karolinska tłumaczy, że co roku do nagrody nominowane są setki osób. Z reguły 25 proc. z nich to nowi kandydaci - dopowiada Juleen Zierath.
Reguły mówią, że aby mieć szansę na nagrodę Nobla w danym roku, trzeba być nominowanym właśnie w tym roku. Same nominacje są trzymane w sekrecie. Nominowani kandydaci nie powinni być świadomi nominacji - wyjaśnia badaczka.
Głosowanie odbywa się w dniu, w którym ogłaszany jest laureat. Zaraz po głosowaniu, a jeszcze przed oficjalnym komunikatem, wydawanym ok. godz. 11:30, sekretarz generalny komitetu w Instytucie Karolinska próbuje skontaktować się z laureatem nagrody.
Bywa, że nie jest to łatwe - m.in z powodu różnych stref czasowych - nagrodzeni naukowcy mogą np. wciąż smacznie spać. Zdarzyło się, że zadzwoniono nie do tej osoby, co trzeba, albo że nie udało się skontaktować z laureatem przed oficjalnym ogłoszeniem wyników.
Zostali wyróżnieni za odkrycia, które stały się podstawą opracowania skutecznych szczepionek mRNA przeciw koronawirusowi wywołującemu Covid-19.
Przyznanie nagrody Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii rozpoczyna noblowski tydzień, podczas którego zastaną ogłoszeni nobliści we wszystkich dziedzinach.
Harmonogram komunikatów, krótką historię nagrody i niezwykłe relacje laureatów, których niejednokrotnie wiadomość o zwycięstwie zastała w nietypowych warunkach, zebraliśmy dla was w artykule poniżej.