"Wielka Sobota we wspólnocie Kościoła jest dniem wyciszenia, zadumy i refleksji nie tylko ze względu na złożenia ciała Chrystusa w grobie Pańskim, przy którym ludzie adorują najświętszy sakrament , ale także ze względu na apostołów, dla których ten dzień był trudną próbą wiary" - mówi biskup pomocniczy archidiecezji warszawskiej Rafał Markowski. Jak dodaje, należy pamiętać o tym, że dla uczniów Chrystusa "był to najtrudniejszy okres; po Jego śmierci rozproszyli się, nie rozumieli do końca ani sensu tego dramatu, ani sensu krzyża". "Jest to więc czas zadumy i refleksji nawiązujący do sytuacji pierwszych uczniów Chrystusa, którzy tego dnia przeżywali trudne doświadczenie i największą próbę swojej wiary" - podkreśla biskup Markowski.
Dzień i zadumy, i refleksji - jak tłumaczy biskup Rafał Markowski - "kończy się uroczystą wieczorną liturgią Wielkiej Soboty, która stanowi integralną część zmartwychwstania Chrystusa".
Liturgia Wielkiej Soboty skupia się na poświęceniu ognia, wody chrzcielnej oraz odnowieniu przyrzeczeń sakramentu chrztu. Na jej zakończenie odprawiana jest uroczysta msza Wigilii Paschalnej.
We wczesnym chrześcijaństwie Wielka Sobota była dniem ciszy i postu z powodu żałoby apostołów.
W Wielką Sobotę aż do późnego wieczora nie odprawia się mszy świętej. Natomiast odwiedza się Groby Pańskie w kościołach i święci się pokarmy.
Wieczorem rozpoczynają się obchody Wigilii Paschalnej - w myśl przepisów liturgicznych jej ceremonie należą już jednak do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Kończy się adoracja przy Grobie Pańskim. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum.
Obchody zmartwychwstania Jezusa Chrystusa rozpoczynają się po zmroku. Od poświęconego ognia zapala się paschał, który jest symbolem Chrystusa. Dokonała się Pascha, czyli przejście z mroku do jasności, ze śmierci do życia.
Liturgia słowa Wigilii Paschalnej jest wyjątkowo rozbudowana. W pełnej wersji składa się z dziewięciu czytań przeplatanych psalmami i modlitwą. Pierwsze siedem czytań pochodzi ze Starego Testamentu. Cykl czytań starotestamentowych kończy się Bożą obietnicą oczyszczenia i przemiany człowieka. W tym momencie zapala się światła na ołtarzu, uderza się w dzwony, a celebrans intonuje hymn "Chwała na wysokości Bogu". Po nim następuje czytanie z Listu św. Pawła do Koryntian, który mówi o tym, że chrzest zapewnia wiernym uczestnictwo w śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa. Po radosnym Alleluja czytany jest tekst Ewangelii o pustym grobie. Liturgię słowa zamyka homilia.
Trzecia część uroczystości Wigilii Paschalnej jest poświęcona tajemnicy sakramentu chrztu. Liturgię chrzcielną poprzedza odśpiewanie Litanii do Wszystkich Świętych, która podkreśla jedność Kościoła.
Uroczystości Wigilii Paschalnej kończą się komunią świętą i uroczystym błogosławieństwem.
W starożytności Wielka Sobota była dniem bez liturgii, dniem ciszy i postu z powodu żałoby apostołów. Wieczorem chrześcijanie gromadzili się na całonocne czuwanie i modlitwy. Dopiero w V wieku pojawiają się opisy ceremonii poświęcenia świecy paschalnej (paschału). Kolejne obrzędy liturgiczne tego dnia rozwijały się w ciągu wieków i były stopniowo wcielane do obrzędów Wielkiej Soboty.
(ug)