Dziś w Sztokholmie wieki dzień - Dzień Nobla. Polska pisarka Olga Tokarczuk odbierze z rąk króla przyznaną jej przez Szwedzką Akademię literacką nagrodę za rok 2018: złoty medal oraz dyplom. Gala rozpocznie się o godzinie 16:30 w filharmonii. Zwieńczeniem będzie bankiet w ratuszu. W Sztokholmie są specjalni wysłannicy RMF FM: Katarzyna Sobiechowska-Szuchta, Tomasz Staniszewski i Mateusz Chłystun. To dzięki ich relacji będzie towarzyszyć noblistce na każdym etapie jej dzisiejszego święta.
Olga Tokarczuk odbierze literacką nagrodę Nobla za rok 2018. Szwedzka Akademia doceniła jej twórczość "za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia".
Polska pisarka od lat była wymieniana wśród faworytów literackiej Nagrody Nobla. Jest także laureatką "The Man Booker International Prize 2018" za powieść "Bieguni" oraz dwukrotną laureatką Nagrody Literackiej "Nike" za powieści: "Bieguni" w 2008 roku i "Księgi Jakubowe" w 2015 roku.
Olga Tokarczuk jest piątą laureatką literackiej nagrody Nobla z Polski. Wcześniej ta prestiżowa nagroda trafiła do Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Henryka Sienkiewicza i Władysława Reymonta.
Uroczystość wręczenia Nobla rozpocznie się o godzinie 16:30 w gmachu sztokholmskiej filharmonii. Dzisiejsza data nie jest przypadkowa - to rocznica śmierci fundatora Nagrody Alfreda Nobla.
Laureaci odbiorą nagrodę z rąk króla Karola XVI Gustawa. Tak jest od 1902 roku. Na początku król Oskar II nie zgadzał się, by nagradzać cudzoziemców, ale pod naciskiem opinii publicznej zmienił zdanie i zgodził się wziąć udział w ceremonii.
Laureaci nagrody Nobla dostają złote medale z wygrawerowanym wizerunkiem fundatora Alfreda Nobla oraz łacińską inskrypcją "Inventas vitam iuvat excoluisse per artes". Są one wykonane ręcznie z 18-karatowego złota ważą 175 gramów i są pokusą nie tylko dla złodziei.
W trakcie II wojny światowej medale niemieckich laureatów Maxa von Laue i Jamesa Francka zostały wysłane na przechowanie do Kopenhagi. Kiedy Niemcy wkroczyli do Danii, chemik George de Hevesy rozpuścił je w wodzie królewskiej (mieszanina stężonego kwasu solnego i azotowego - red.), by uniknąć konfiskaty przez nazistów.
Dyplomy to istne dzieła sztuki. Są wykonane ręcznie przez szwedzkich artystów, wręcza je laureatom król. Na dyplomie jest zdjęcie, imię i nazwisko laureata oraz cytat z uzasadnienia przyznania nagrody Nobla.
Laureaci nagrody Nobla dostają także pieniądze. Suma co roku jest różna i zależy od tego, jaką kwotę w dany roku na nagrody pieniężne przeznaczy Fundacja Nobla. Jeśli w danej dziedzinie jest dwóch lub więcej laureatów, dzielą się oni kwotą. W 2019 roku jest to 9 milionów koron szwedzkich.
Zwieńczeniem wieczoru będzie bankiet noblowski, w którym uczestniczy 1300 gości. Od 1934 roku odbywa się on w sztokholmskim ratuszu. Pierwszy noblowski bankiet odbył się w 1901 roku w sali lustrzanej Grand Hotelu w Sztokholmie. Zaproszono na niego 113 gości - w tym ani jednej kobiety. W 1907 roku odwołano bankiet. Dwa dni wcześniej zmarł król Oscar II. Ówczesny laureat literackiej nagrody Nobla, autor "Księgi dżungli" Rudyard Kipling zaprosił pozostałych laureatów i ich gości na prywatny obiad noblowski w hotelu, w którym się zatrzymał. Do 1930 roku kolejne bankiety były wydawane w ogrodzie zimowym Grand Hôtel Royal, a także w siedzibie Szwedzkiej Akademii.
Już wiadomo, że Olga Tokarczuk usiądzie przy stole mając u boku księcia Daniela, męża następczyni szwedzkiego tronu Wiktorii, po drugiej stronie będzie miała króla Szwecji. Olga Tokarczuk wystąpi w sukni zaprojektowanej dla niej przez Tomasza Ossolińskiego, natomiast na gali w filharmonii w kreacji przygotowanej dla niej przez Gosię Baczyńską.
Laureaci wygłaszają przy stole mowę o lekkim charakterze. Na wszystko jest czas, ponieważ bankiet noblowski trwa cztery godziny. W jego trakcie podnoszone są za to tylko dwa toasty: za króla i za Alfreda Nobla.
Menu dla 1350 gości do ostatniej chwili trzymane będzie w tajemnicy, ale wiadomo, że stoi za nim mistrz kuchni Sebastian Gibrand.
W trakcie wieczoru przed znakomitymi gośćmi wystąpią szwedzcy piosenkarze Lisa Nilsson i Magnus Carlsson.
Bankiet zakończy się tańcami w Sali Złotej, gdzie przy dźwiękach orkiestry goście tańczą do późna. Rodzina królewska w nich nie uczestniczy. Bankiet oraz tańce są na żywo transmitowane przez szwedzką telewizję i radio. Transmisje te każdego roku biją rekordy oglądalności. Być może dlatego też zwyczaj ten porównywany jest do pochodzącej z XVIII i XIX wieku tradycji publicznego spożywania posiłków przez koronowane głowy.
Obie uroczystości, zarówno galę w filharmonii jak i bankiet w ratuszu będziemy dla Was transmitować na żywo na naszej stronie RMF24.pl