Odkrył je ponad sto lat temu i dał nazwę polski biochemik Kazimierz Funk. Witaminy mają kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia. Trzeba jednak pamiętać, że niektóre łatwo jest przedawkować!
Co to są witaminy?
Witaminy to substancje, które znajdują się w pożywieniu w małych ilościach, ale są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu i naszego zdrowia - mówi w rozmowie z RMF FM dr Beata Przygoda, kierownik Pracowni Witamin w Instytucie Żywności i Żywienia. Witaminy mają szczególne znaczenie dla seniorów, dzieci, a także kobiet w ciąży i osób, które przechodzą rekonwalescencję po skomplikowanych zabiegach. Te osoby powinny szczególnie dbać o to, żeby witamin w ich diecie nie było za mało – podkreśla dr Przygoda.
Kiedy można przedawkować witaminy?
Witamin potrzebujemy w niewielkich ilościach. Jeśli pochodzą z żywności, raczej nie obserwujemy ich szkodliwego oddziaływania. Natomiast w przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczu, które mogą kumulować się w naszym organizmie, gdy spożywamy je bez porady lekarza, na przykład w formie suplementów diety, tu mogą pojawić się problemy. Chodzi o witaminy A, D i E. Ich przedawkowanie może prowadzić do hiperwitaminozy, czyli nadmiaru witamin w organizmie – wyjaśnia dr Przygoda.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Które witaminy są bezpieczne?
Są witaminy, których na szczęście nie można przedawkować. Należą do nich B1, B2, B5, B12 i biotyna. Te suplementy przyjmowane nawet w dużych dawkach nie są toksyczne, ponieważ ich nadmiar będzie wydalony wraz z moczem. W grupie o małym ryzyku przedawkowania są również: witamina C, kwas foliowy i potas – dodaje dr Przygoda.
Na co są dobre witaminy i gdzie ich szukać?
Witamina A działa przede wszystkim na wzrok. Jej brak powoduje m.in. kurzą ślepotę. Witamina ta znajduje się przede wszystkim w produktach zwierzęcych, a także w marchewce, pomarańczowej dyni oraz warzywach zielonych.
Witamina B3 utrzymuje w dobrej kondycji skórę i usprawnia przepływ krwi w naczyniach. Obniża też ciśnienie, zapobiega migrenom oraz uśmierza ból głowy. Znajdziemy ją w orzechach ziemnych i tłustych rybach.
Witamina B2 reguluje z kolei funkcjonowanie błon śluzowych i nabłonka naczyń krwionośnych, a także odgrywa ważną rolę w tworzeniu się czerwonych krwinek. Tej witaminy najbardziej potrzebują osoby żyjące w stresie. Witaminę B2 zawiera nabiał: jajka, mleko i twarożki.
Na zwiększenie odporności wpływa witamina C, która znajduje się głównie w czarnej porzeczce, papryce, szpinaku, cytrusach i pomidorach. Ta witamina przyda się też osobom, które chcą zrzucić kilka kilogramów. Witamina C chroni przed chorobami naczyniowymi u osób otyłych i z nadwagą, dzięki temu, że zmniejsza produkcję białka endotelina-1, które jest odpowiedzialne za zwężanie naczyń krwionośnych. Takie działanie można porównać nawet do ćwiczeń fizycznych!
Z kolei palacze powinni sięgać po witaminę D, ponieważ zapasy tej witaminy w organizmie przez papierosy robią się mniejsze. Żeby zapobiec osteoporozie, palacze powinni więc wspomagać się witaminą D. Może ona ochronić też palaczy przed szkodliwym działaniem papierosów na płuca.
Czy witaminy są wszędzie?
Produktem, który nie ma witamin jest woda. Nie znajdziemy ich też w cukrze czy soli. Najpopularniejsze produkty w mniejszej lub większej ilości zawierają witaminy – wyjaśnia dr Beata Przygoda.