O północy w symbolicznym geście brytyjska flaga zniknęła z masztu przed Parlamentem Europejskim w Brukseli. Nastąpił brexit - to pierwszy przypadek wystąpienia któregoś z państw członkowskich z UE. Do końca roku nie zmieni się status obywateli Wspólnoty na Wyspach. Dotyczy to także mieszkających tam Polaków. Jednak ci, którzy po tym okresie chcą zostać w Wielkiej Brytanii i zachować dotychczasowe prawa, muszą działać. Dziennikarze RMF FM w Londynie Anna Kropaczek i Bogdan Frymorgen sprawdzali, kto się cieszył, kto rozpaczał. Oto zapis naszej relacji na żywo!
- Rozpoczął się 11-miesięczny okres przejściowy, w którym powinny się rozpocząć i zakończyć negocjacje w sprawie przyszłych relacji handlowych obu stron
- To pierwszy przypadek wystąpienia któregoś z państw unijnych ze Wspólnoty
- Unia Europejska traci prawie 5,5 proc. swojej powierzchni, niemal 13 proc. ludności i drugą co do wielkości gospodarkę, która wytwarza 15 proc. unijnego PKB
Zwolennicy i przeciwnicy unijnego rozwodu przyszli przed siedzibę parlamentu w Londynie. Ale różnego rodzaju zgromadzenia i manifestacje odbywały się praktycznie w całym kraju.
Szef amerykańskiej dyplomacji Mike Pompeo obiecał, zaraz po oficjalnym wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, zacieśnienie dwustronnych więzi z Londynem.
Będziemy nadal umacniać nasze i tak już silne, produktywne i bogate relacje ze Zjednoczonym Królestwem, otwierając nowy rozdział - napisał Pompeo na Twitterze, kilka minut po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE.
Wielka Brytania opuściła Unię Europejską po 47 latach i miesiącu członkostwa (weszła do ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej 1 stycznia 1973 r.) - oraz po ponad 3,5 roku ciągnących się sporów politycznych o kształt brexitu.
Wybiła północ, w Londynie jest godzina 23:00 - Wielka Brytania przestała być członkiem Unii Europejskiej. Brexit tym samym stał się faktem.
Równocześnie zaczął się 11-miesięczny okres przejściowy, podczas którego relacje pozostaną w dużej mierze niezmienione.
Wyjście Wielkiej Brytanii z UE to konsekwencja referendum przeprowadzonego 23 czerwca 2016 r., w którym za takim rozwiązaniem opowiedziało się 52 proc. głosujących.
Tonight we are leaving the European Union. pic.twitter.com/CboWQzYRM4
10DowningStreetJanuary 31, 2020
To nie jest koniec, ale początek - podkreślił w piątkowym orędziu brytyjski premier Boris Johnson. To moment, gdy wstaje świt, kurtyna idzie w górę i rozpoczyna się nowy akt naszego wielkiego narodowego dramatu - dodał.
Londoners, if youre struggling today, remember this:Tomorrow youll wake up in a European city, where hundreds of languages are spoken and every race, religion, class, country and culture are represented. London will always be European, and London will always be open.
Jutro obudzicie się w europejskim mieście, gdzie mówi się w setkach języków i reprezentowana jest każda rasa, religia i klasa, każdy kraj i kultura. Londyn zawsze będzie europejski, Londyn zawsze będzie otwarty - napisał na Twitterze burmistrz Londynu Sadiq Khan.
Czy Polska może pójść w ślady Wielkiej Brytanii i też opuścić Unię Europejską?
Nie wyobrażam sobie Polski poza Unią Europejską - stwierdził w Polsat News wicemarszałek Senatu Stanisław Karczewski. W tej chwili członkostwo Polski w Unii Europejskiej jest ważne, istotne. Jest też bardzo duże poparcie obywateli dla obecności Polski w Unii, a także polityków Prawa i Sprawiedliwości - dodał.
Dzisiaj po północy pracownicy techniczni Komisji Europejskiej ściągną brytyjską flagę z masztu.
Zwolennicy Brexitu chcieli ściągać brytyjskie flagi sprzed budynków unijnych instytucji z wielką pompą. Jednak przedstawicie Unii mają zadbać, żeby odbyło się to dyskretnie.
Flaga brytyjska z przed brukselskiej siedziby europarlamentu trafi to pobliskiego Domu Historii Europejskiej, czyli muzeum europejskiej integracji.
Flaga sprzed budynku Rady Europejskiej trafi do magazynu i będzie wyciągana podczas spotkań z przedstawicielami brytyjskich władz, tak jak w przypadku innych krajów spoza Unii.
Widocznym znakiem odejścia Wielkiej Brytanii z Unii jest mail, który rozesłano dzisiaj do wszystkich delegacji krajowych, w którym apeluje się o wykreślenie Brytyjczyków z list mailowych, tak aby już nie otrzymywali już unijnych wewnętrznych dokumentów i informacji. Brytyjscy urzędnicy w ponadnarodowej Komisji Europejskiej zachowają natomiast swoje miejsca i - jak zapewniała rzeczniczka prasowa komisji - będą nadal tak samo traktowani.
31 stycznia o północy wraz z wystąpieniem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej wygasną mandaty brytyjskich sędziów Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Dr Roch Dunin-Wsowicz, socjolog i badacz z London School of Economics, o #brexit: "Unia traci wiele". Na plus? "Jedno europejska wzia gr".Polecamy rozmow Bogdana Frymorgena: https://t.co/ChgUiHS6gO
RMF24plJanuary 31, 2020
Prezydent Francji Emmanuel Macron na kilka godzin przed wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej zwrócił się w piątek do swych rodaków, wyjaśniając konsekwencje brexitu dla ich kraju i dla samej UE. Brexit to historyczne ostrzeżenie - podkreślił.
To wyjście (Wielkiej Brytanii) z UE jest szokiem. Brexit jest historycznym ostrzeżeniem dla całej Europy, które musi wybrzmieć w każdym z naszych krajów, zostać usłyszane w całej Europie i skłonić nas do myślenia - powiedział Macron w przygotowanym nagraniu wideo, wyemitowanym przez francuską telewizję.
Prezydent wyraził opinię, że UE wymaga głębokiej reformy, a brexit powinien być bodźcem do powstania silnej i skutecznej Wspólnoty.
Brexit okazał się możliwy (...), ponieważ zbyt często sprawialiśmy, że Europa stawała się kozłem ofiarnym z powodu naszych własnych trudności, gdyż jej wystarczająco nie zmieniliśmy. Obecnie bardziej niż kiedykolwiek potrzebujemy Europy, aby mierzyć się z Chinami i USA - powiedział.
Macron ostrzegł, że choć Francja chciałaby, by po brexicie łączyły ją z Wielką Brytanią ścisłe więzi, to Wielka Brytania nie może oczekiwać, że po wyjściu z UE będzie traktowana tak samo, jak wtedy, gdy była członkiem Wspólnoty.
Nie możecie jednocześnie być w Unii i poza nią. Brytyjczycy wybrali opuszczenie Unii Europejskiej. Nie chcieli mieć tych samych obowiązków, więc nie będą mieli tych samych praw - podkreślił.
Anna Kropaczek i Bogdan Frymorgen sprawdzali, jakie nastroje panują w polskim barze w centrum Londynu. Tam mieszają się języki - polski z angielskim i podejście do brexitu. Za bardzo polegaliśmy na Europie, dlatego skłaniam się, by pomachać jej chusteczką "Bye, bye" - mówi jeden z Brytyjczyków. Niech Wasi słuchacze wiedzą - łączy nas wspólna historia. I mam nadzieję, że na zawsze będzie nas łączyć - dodaje.
Jest to bardzo miła świadomość. Tym bardziej, że im bliżej północy nastrój staje się coraz bardziej gorący w centrum Londynu.
Sytuacja obywateli Unii Europejskiej w Wielkiej Brytanii nie zmieni się po brexicie - powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, pytana o sytuację miliona Polaków przebywających na Wyspach.
Mam dobre wieści dla obywateli UE, tych, którzy dziś mieszkają w Zjednoczonym Królestwie. W umowie o wystąpieniu Wielkiej Brytanii (z UE) ochroniliśmy ich prawa, tych, którzy dziś mieszkają i pracują w Wielkiej Brytanii. Ci obywatele UE mogą tam pozostać do końca życia na niezmienionych warunkach - powiedziała w piątkowej rozmowie z TVP Info von der Leyen.
Jak zaznaczyła, podobnie rzecz ma się w przypadku Brytyjczyków mieszkających w UE. Zabezpieczenie praw obywateli było jedną z pierwszych kwestii, jakie udało się ustalić negocjatorom z obu stron kanału La Manche. Nie zwalnia to jednak osób przebywających w Wielkiej Brytanii z obowiązku dopełnienia miejscowych procedur dotyczących uzyskania statusu osoby osiedlonej.
Na kilka godzin przed brexitem przed siedzibą brytyjskiego parlamentu zebrali się zwolennicy wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Ulicami Londynu przechodzi też marsz przeciwników.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video
Z megafonów i krzyczących gardeł dobiega jedno tylko słowo BREXIT - relacjonują specjalni wysłannicy RMF FM sprzed budynku brytyjskiego parlamentu.
Odzyskamy nasz kraj, będziemy stanowić własne prawa. Pieniądze, które płynęły do Unii Europejskiej wpompujemy w nasze szpitale - mówi naszym reporterem jedna z Brytyjek. Dla mnie, to niepodległość, odzyskamy wolność. Nikt nie będzie nam niczego dyktował - dodaje mężczyzna.
Wiec zwolenników brexitu jest bardzo głośny pełen - czasem wulgarnych - gestów. Na ulicach widać także grupy przeciwników brexitu. Są oni jednak zdecydowanie spokojniejsi, po prostu smutni.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Na ulicach Londynu coraz wicej przeciwnikw i zwolennikw #Brexit. Przewaaj Ci drudzy. Bye, bye EU! Relacje na gorco w #RMF @RMF24pl pic.twitter.com/82iM2DxuOM
anna_kropaczekJanuary 31, 2020
Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, co nastąpi o północy czasu środkowoeuropejskiego, na razie nie zmieni sytuacji mieszkających w tym kraju obywateli UE, ale jeśli będą oni chcieli tam pozostać, muszą złożyć wniosek o status osoby osiedlonej.
W jaki sposób to zrobić? Tutaj znajdziecie cenne wskazówki.
Nasi specjalni wysłannicy byli przed siedzibą premiera przy Downing Street. Przed północą wyświetlony zostanie tam tykający zegar, odliczający czas do brexitu. Premier Boris wygłosi orędzie wzywające to pojednania. Zapowie też nadejście nowej ery.
Składa obietnice i ich dotrzymuje, nie ściemnia, jak jego poprzednicy i osiąga rezultaty. Oczywiście przed nami wielka nie wiadoma. Także trzymam kciuki - mówi naszym dziennikarzom jedna z kobiet mieszkająca w Londynie.
Jak zauważa londyński korespondent RMF FM, Bogdan Frymorgen, nie będzie to jednak tylko dzień triumfalnych przemówień. Brexit dzieli się bowiem na dwie różne połowy - żalu i radości.
Były przewodniczący Rady Europejskiej, szef Europejskiej Partii Ludowej Donald Tusk zapewnił, że Brytyjczycy i mieszkańcy 27 krajów UE pozostaną wspólnotą, mimo brexitu. "Moi drodzy brytyjscy przyjaciele. Byliśmy, jesteśmy i zawsze będziemy wspólnotą. I żaden brexit nigdy tego nie zmieni" - napisał na Twitterze.
My dear British friends. We were, we are, and we will always be a Community. And no brexit will ever change that.
donaldtuskEPPJanuary 31, 2020
Premier Morawiecki w wypowiedzi dla portalu money.pl zachęcał do powrotu Polaków z Wielkiej Brytanii, zapewniając o dobrej kondycji polskiej gospodarki, w tym wysokim wzroście gospodarczym i niskim poziomie bezrobocia.
"Wielka Brytania jest i pozostanie dla Polski kluczowym partnerem. Polski rząd będzie działał na rzecz utrzymania i dalszego rozwoju silnych więzi pomiędzy Wielką Brytanią a Polską oraz ambitnej przyszłej umowy między Unią a Wielką Brytanią" - zapewniał.
Nasi dziennikarze odwiedzili sklep zielarski z naturalnymi kosmetykami prowadzony przez Polkę. Sklep znajduje się w londyńskiej dzielnicy Blackheath. To franczyza sieci założonej ponad 40 lat temu, czyli prawie na samym początku członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Na półkach leżą wysokiej jakości naturalne produkty. Wiele z nich pochodzi z krajów UE. Są tu m.in. olejki lawendowe z Francji czy zioła z Polski.
Alina, która prowadzi sklep jest przeciwniczką brexitu. Osobiście bardzo nad tym ubolewam. Jeżeli chodzi o firmę na pewno nic się nie wydarzy w ciągu tego roku. Wszyscy przygotowują się do tego, co będzie dalej. Prawdopodobnie muszę się liczyć z podwyżką cen - mówi. Dodaje, że sklep znajduje się w miejscu, w którym mieszkają zamożni ludzie, więc klientów raczej nie zabraknie.
"Wielka Brytania wypływa na pełne morze", "Wielka Brytania odcina cumy" - takie są czołówki piątkowych wydań francuskich gazet. "It’s Time! (Nadszedł czas)" - tytułuje na pierwszej stronie dziennik "Liberation". "God save the UK" (Boże, chroń Zjednoczone Królestwo) - po angielsku o brexicie pisze też "L’Opinion International", nawiązując do pierwszych słów brytyjskiego hymnu "God save the Queen" (Boże, chroń Królową).
Francuskie media wyliczają związane z wyjściem Wielkiej Brytanii z UE nadzieje i obawy, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków między Paryżem a Londynem. Kładą nacisk na to, że modelem dla brytyjskiego premiera Borisa Johnsona jest Singapur, który w ciągu niewielu lat piętnastokrotnie powiększył swe bogactwo. Niektórzy, jak autor artykułu w "Le Figaro", wyrażają przekonanie, że Brytyjczycy będą mieli wystarczająco energii i wytrzymałości, by to zrealizować. Inni zwracają uwagę, że gospodarczo Zjednoczone Królestwo bardziej jest zależne od Unii, niż Unia od niego.
Zarówno ci, którzy wierzą w sukces "drugiego Singapuru", jak i ci, którzy przepowiadają mu klęskę, zgadzają się, że "Bruksela za wszelką cenę walczyć będzie o to, by u jej progu pojawił się raj podatkowy".
Wciąż trudno zrozumieć, dlaczego Brytyjczycy opowiedzieli się za opuszczeniem Unii Europejskiej. Jak wszędzie, skarbnicą narodowej mądrości jest ulica - zauważają nasi dziennikarze w Londynie Anna Kropaczek i Bogdan Frymorgen, którzy odwiedzili targ w południowo-wschodnim Londynie. Targów, takich jak w Lewisham, jest bardzo dużo. Zaopatrują się na nich głównie obcokrajowcy. Brytyjczycy wolą robić zakupy w supermarketach. To, co można kupić na targu, czyli owoce i warzywa, pochodzą głównie z krajów Unii Europejskiej, ale wielu sprzedawców jest za brexitem. Europa potrzebuje nas bardziej niż my Europy. Koniec i kropka - mówi stanowczo jeden ze sprzedawców. Nie potrafi jednak powiedzieć, co konkretnie ma przeciwko Unii Europejskiej.
"Brexit nie jest dobrym posunięciem dla Polski. Wielka Brytania była krajem, który w Unii wprowadzał trochę zdrowego rozsądku" - mówił w Porannej rozmowie w RMF FM europoseł Prawa i Sprawiedliwości Ryszard Legutko. Polityk dodał, że jego zdaniem Zjednoczone Królestwo i tak wyjdzie na swoje. "Ja uważam, że po początkowych kłopotach Anglia per saldo wyjdzie na swoje, ale także skorzysta na tym. Pytanie co będzie z Unią, jeśli Anglii w Unii nie ma i ja to widzę raczej nie najlepiej. Słychać było te głosy, że skoro nie ma Wielkiej Brytanii, tego hamulcowego, to możemy przyspieszyć. Unia będzie bardziej scentralizowana, Unia, która coraz bardziej frywolnie podchodzi do reguł zawartych w traktatach" - mówił Legutko.
Królewska mennica brytyjska wyemituje okolicznościową monetę z okazji brexitu. Jest to 50 pensówka, na której widnieje napis "Pokój, dobrobyt i przyjaźń ze wszystkimi narodami". Na monecie umieszczono również datę opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, czyli 31 stycznia 2020 roku. Mennica wybije 50 milionów takich monet, które wejdą do powszechnego obiegu. Przygotowano również wersje kolekcjonerskie. Złotą będzie można kupić za 945 funtów, natomiast srebrna kosztuje 60 funtów. Na nagraniu widać proces bicia monety w mennicy w Llantrisant, w południowej Walii.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla video
Jak jednak podkreśla londyński korespondent RMF FM Bogdan Frymorgen: kanał La Manche nie od razu zacznie się poszerzać. Uzgodniony z Brukselą okres przejściowy gwarantuje obu stronom czas na przyzwyczajenie się do nowej rzeczywistości. Na pierwszy rzut oka zmieni się więc niewiele.
Do końca roku będziemy mogli wjeżdżać do Wielkiej Brytanii bez wizy: z paszportami i dowodami osobistymi w ręku.
Nadal honorowane będą Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) i narodowe prawa jazdy, nie zmienią się zasady roamingu w połączeniach telefonicznych.