Betlejka, Dzieciątko i siemieniotka. Boże Narodzenie na Śląsku

Świąteczne tradycje Bożego Narodzenia na stałe zapisały się w słownictwie Ślązaków. Czy wiecie, co to jest Betlejka, co łączy Dzieciątko z prezentami, kim jest Baltazarek i co to takiego siemieniotka? Przedstawiamy Wam świąteczny słownik w śląskie gwarze

W przeszłości w żadnym śląskim domu wigilijna wieczerza nie mogła się obyć bez siemieniotki, czyli zupy o specyficznym smaku, którą robiono z siemienia lnianego. W niektórych domach nazywano ją jeszcze inaczej m.in. siemionką, knopiotką czy konopiotką. Obecnie jest już rzadkością, ale są miejsca, gdzie nadal pojawia się na wigilijnym stole.

Inna śląska potrawa wigilijna to moczka. Nazwa wiąże się z moczeniem suszonych owoców. Skład tej potrawy, jak i innych, które trafiają na śląski świąteczny stół, bywa bardzo różnorodny, w zależności zarówno od regionu Śląska, jak i tradycji kultywowanej w danej rodzinie.

Ta różnorodność kształtowała się na przestrzeni setek lat - mówi Marek Szołtysek, autor książek o Śląsku.

Tradycyjnie także na Śląsku na Boże Narodzenie jada się makówki.

Boże Narodzenie to także oczywiście prezenty pod choinką. Ale na Śląsku nie przynoszą ich św. Mikołaj, Gwiazdka czy Aniołek.

Na Śląsku prezenty dostaje się od Dzieciątka - wyjaśnia Marek Szołtysek. I dodaje: Ten śląski zwyczaj ukształtował się w XIX wieku i ma trzy korzenie: Biblię, świętą Jadwigę oraz czeską tradycję związaną z figurką Dzieciątka.

Tradycyjna stajenka, w której narodził się Jezus, to na Śląsku Betlejka. Tylko w tym regionie nieodzownym elementem stajenki jest figurka Baltazarka. Nazwa nawiązuje do imienia jednego z Trzech Króli, którzy przyszli oddać hołd nowo narodzonemu Jezusowi.

Mamy też oczywiście na Śląsku kolędowanie. Rozpoczyna się ono w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia i trwa do święta Trzech Króli - mówi Marek Szołtysek.

Opłatek na śląskim stole też jest, ale trafił tam pod wpływem polskiej kultury. Stare zdjęcia potwierdzają, że w przeszłości na wigilijnym stole leżał cały bochenek chleba i to nim się łamano - opowiada Marek Szołtysek.

Boże Narodzenie to czas składania sobie życzeń. Niektórzy czas świąt opisują też wierszem.

choinka - krisbaum, goik

prezenty - geszynki,podarki

kolęda - kolynda

wigilia - wilijo

pasterka - pastyrka

gwiazdka - gwiozdka

bombki - glaskugle

szopka - betlejka

cukierki - bombony

słodycze - maszkety

feferkuch - piernik

makówki - śląska potrawa wigilijna

moczka - śląska potrawa wigilijna,

siemieniotka - zupa z konopi