W całym kraju, ale i za granicą odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary katastrofy smoleńskiej. 10 kwietnia 2010 roku pod Smoleńskiem rozbił się Tu-154M, na którego pokładzie polska delegacja z parą prezydencką Marią i Lechem Kaczyńskimi na czele zmierzała na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Zginęło 96 pasażerów i członków załogi. W czasie uroczystości rocznicowych na fasadzie Pałacu Prezydenckiego w Warszawie odsłonięto tablicę upamiętniającą prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Jego brat, prezes PiS Jarosław Kaczyński stwierdził zaś w przemówieniu: "Tutaj, na tej ulicy, na Krakowskim Przedmieściu musi stanąć pomnik smoleński. Na tej ulicy musi stanąć pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego". Zapowiedział, że "w najbliższych tygodniach zostanie powołany komitet budowy tych pomników". Zobaczcie zapis naszej relacji na żywo z uroczystości rocznicowych.
Zakończyły się oficjalne obchody 6. rocznicy katastrofy smoleńskiej.
Zuzanna Kurtyka: Przypadł mi w udziale zaszczyt podziękowaniu państwu za waszą obecność, pamięć, trwanie przy nas, wsparcie i pomoc, jaką nam niesiecie.
Marta Kaczyńska dziękuje tym, którzy przyczynili się do podtrzymywania pamięci o jej rodzicach i pozostałych ofiarach katastrofy smoleńskiej.
Jarosław Kaczyński: Przed nami niełatwa droga. Wciąż idziemy do góry, wciąż rzucają w nas kamieniami, ale nie uda im się - dojdziemy na szczyt. Musimy iść razem, zwartym szykiem.
Specjalne podziękowania Jarosława Kaczyńskiego dla Antoniego Macierewicza i jego zespołu. Tłum skanduje: "Antoni!" i "Dziękujemy!".
Jarosław Kaczyński: Jest odpowiedzialność moralna. Tragedia smoleńska nie była przypadkiem. (...) Przemysł pogardy to była zabawa zapałkami. Musimy umieć wyciągnąć z tego wnioski.
Jarosław Kaczyński: Wiem, że zaczęło się prawdziwe śledztwo. I wiem, że Polacy wielokrotnie się mylili, kiedy przebaczali zbyt łatwo. Tak - przebaczenie jest potrzebne. Ale przebaczenie po przyznaniu się do winy i wymierzeniu kary.
Jarosław Kaczyński: Musimy ustalić prawdę i musimy wyciągnąć z niej wszystkie wnioski.
Jarosław Kaczyński: Tutaj, na tej ulicy, na Krakowskim Przedmieściu, musi stanąć pomnik smoleński! Musi stanąć pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego! Powołamy w najbliższych tygodniach komitety budowy tych pomników.
Jarosław Kaczyński: Za tą tragedię ktoś odpowiada, przynajmniej moralnie. I odpowiadał za to poprzedni rząd - ten Donalda Tuska. I oni czynili wszystko, żeby ta pamięć umarła. Ale to się nie udało.
Jarosław Kaczyński: Gromadzimy się tu z bólem, ale jest w nas także nadzieja - nadzieja na to, że wysiłki tych, którzy nie chcieli zapomnieć, przyniosą rezultaty.
Wieczorem z placu Zamkowego ruszył Marsz Pamięci. Pochód zmierza przed Pałac Prezydencki, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i wystąpienie prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego:
W homilii, wygłoszonej podczas mszy w Archikatedrze św. Jana Chrzciciela, ks. kanonik Piotr Pawlukiewicz podkreślił, że katastrofa smoleńska wywołała ogromny wstrząs społeczny, "uderzyła w świat polityki" i zapoczątkowała dyskusje, które trwają już 6 lat.
Człowiek widzi to, co chce. Nie poznaje ziemi, ale jakieś własne wyobrażenie o ziemi. W śledztwie smoleńskim nawet inżynierowie, chemicy, fizycy mieli różne wyniki badań, wykorzystując tę samą aparaturę, mierniki, stosując te same metody poznawcze. A wydawać by się mogło, że precyzyjne mierniki, konkret liczb musi doprowadzić do wspólnych ustaleń. Nic z tego. Człowiek jak Bóg chce być, nie przestawać stwarzać świata, a nie czytać go - mówił.
Chrześcijanin to człowiek, który nie wierzy temu, co widzi na własne oczy. Pamiętam, że byłem zdumiony, tak jak wielu z was, kiedy po katastrofie smoleńskiej dziennikarze wyjęli z szuflad piękne zdjęcia pary prezydenckiej. Gdyby nie śmierć pary prezydenckiej, chyba nigdy byśmy ich nie zobaczyli. Ktoś mi myśli, pokazuje świat, tak żebym myślał wobec jego woli, dobierając odpowiednie zdjęcia - kontynuował.
Ks. Pawlukiewicz przytoczył również słowa Lecha Kaczyńskiego z wywiadu, jakiego udzielił na początku 2010 roku. Prezydent odpowiadał na pytanie dotyczące planów na kolejny rok. Pan prezydent odpowiedział: "Wszystko, co mnie spotkało dobrego, było z zaskoczenia. Moje doświadczenie życiowe uczy, że lepiej nie planować" (...) Przyjdź o śmierci, przyjaciółko moja. Wszystko, co mnie dobrego w życiu spotkało, było z zaskoczenia. O śmierci, gdzie jest twoje zwycięstwo? - zakończył ks. Pawlukiewicz.
W Warszawie trwa Marsz Pamięci w hołdzie ofiarom katastrofy smoleńskiej.
Polacy w Wielkiej Brytanii wzięli udział w uroczystościach poświęconych szóstej rocznicy katastrofy smoleńskiej. Rozpoczęły się one od porannego złożenia wieńców pod pomnikiem katyńskim na położonym w zachodnim Londynie cmentarzu Gunnersbury. Podczas ceremonii odśpiewano hymn Polski i odczytano listę ofiar katastrofy smoleńskiej.
Centralnym punktem obchodów była msza w kościele pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli, którego proboszczem był ksiądz Bronisław Gostomski - jedna z ofiar katastrofy prezydenckiego Tu-154M.
Po południu kilkadziesiąt osób przyszło przed budynek ambasady Polski w Londynie, by złożyć hołd ofiarom katastrofy. Tam ponownie odczytano listę pasażerów tragicznego lotu i złożono okolicznościowy wieniec.
W homilii ks. kanonik Piotr Pawlukiewicz mówił, że każdy mógłby powiedzieć dokładnie, co robił 10 kwietnia 2010 roku o godzinie 9:00.
Takich godzin człowiek ma kilka w życiu, które pamięta doskonale - kiedy umarła matka, kiedy urodziło się dziecko, kiedy brat miał wypadek samochodowy. To, że pamiętamy 10 kwietnia, świadczy o tym, że to była nasza najbardziej osobista sprawa, sprawa bliska jak sprawy rodzinne, jak sprawy najbardziej osobiste - mówił ks. kanonik.
Przychodzimy prosić: Boże, daj niebo prezydentowi, jego żonie, generałom, ministrom, politykom, urzędnikom, pilotom, stewardessom. Więcej niż o ich grobach myślmy o ich mieszkaniach w domu Ojca Niebieskiego (...) To nie jest tak, że oni umarli, a my żyjemy. To oni żyją, a my umieramy - kontynuował.
Przynajmniej kilkanaście tysięcy ludzi zgromadziła msza w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej, odprawiana w warszawskiej Archikatedrze św. Jana Chrzciciela. Przed świątynię przyszła bowiem - jak donosi dziennikarz RMF FM Krzysztof Berenda - większość ludzi, którzy wcześniej zebrali się przed Pałacem Prezydenckim na uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
We mszy uczestniczą m.in. prezydent Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, premier Beata Szydło, prezes PiS Jarosław Kaczyński i Marta Kaczyńska.
To przedostatni punkt oficjalnych obchodów 6. rocznicy tragedii smoleńskiej.
Po mszy, o godzinie 21:00, przemówienie wygłosi przed Pałacem Prezydenckim Jarosław Kaczyński.
W Archikatedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie rozpoczyna się msza św. w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej.
Na ścianie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą Januszowi Krupskiemu, byłemu kierownikowi instytucji.
Prezydent Andrzej Duda napisał o Januszu Krupskim w liście, że to "człowiek, którego dobrze opisuje tytuł dedykowanego mu filmu: ‘Niepodległy’". Człowiek, który tak wiele poświęcił i zdziałał, aby polskie marzenie o wolności mogło się urzeczywistnić, i który zawsze był niezłomny wobec kłamstwa i zła. W wolnej Polsce służył Rzeczpospolitej swoją znakomitą wiedzą historyka, dokumentując komunistyczne zbrodnie i represje - podkreślił prezydent.
"Będziemy pamiętali o tym, kto był sprawiedliwy, i będziemy pamiętali o tym, kto nie był sprawiedliwy. Sprawiedliwi zostaną nagrodzeni, pozostali zostaną ukazani" - mówił minister obrony narodowej Antoni Macierewicz podczas uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej ofiary katastrofy smoleńskiej w resorcie obrony narodowej.
Prezes PiS Jarosław Kaczyński podkreślił, że należy dążyć do prawdy, bo "bez niej nie będziemy w stanie odbudować ani właściwych stosunków wewnętrznych w naszej, dziś niestety bardzo podzielonej, ojczyźnie, ani nie będziemy w stanie we właściwy sposób ułożyć naszych stosunków z sąsiadami, w tym z naszym wielkim sąsiadem ze Wschodu".
Zakończyła się uroczystość odsłonięcia na fasadzie Pałacu Prezydenckiego tablicy upamiętniającej prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Tłum skanduje: "Cześć i chwała bohaterom!".
Prezydent Andrzej Duda, Marta Kaczyńska z córkami, prezes PiS Jarosław Kaczyński, premier Beata Szydło i delegacje składają kwiaty pod tablicą upamiętniającą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Prezydent Andrzej Duda, Marta Kaczyńska z córkami i Jarosław Kaczyński odsłonili na Pałacu Prezydenckim tablicę upamiętniającą prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Marta Kaczyńska o odsłonięciu tablicy na Pałacu Prezydenckim: To symbol przełamania takiej wymuszonej niepamięci, z którą mieliśmy do czynienia przez ostatnie lata.
Andrzej Duda: Spłaćmy ten dług, zjednoczmy się, bądźmy razem w sprawach najważniejszych. Pamiętajcie: oni mieli różne poglądy - ale byli razem, razem w ważnej narodowej sprawie. Polska dzisiaj tej jedności potrzebuje. (...) Bądźmy razem!
...tymi słowami prezydent Andrzej Duda zakończył swoje wystąpienie.
Andrzej Duda wspomina treść wystąpienia, które 10 kwietnia 2010 roku miał wygłosić w Katyniu prezydent Lech Kaczyński: Mówił, że przyszłość trzeba budować na prawdzie i dlatego tak ważna jest prawda o Katyniu. Bo ona niesie w sobie sprawiedliwość, ukojenie serca i możliwość budowania dobrej przyszłość poprzez zabliźnienie się rany katyńskiej. (...) Pragniemy, aby zabliźniła się także rana smoleńska.
Andrzej Duda: To była nasza reprezentacja. Reprezentacja naszego narodu w najpełniejszym tego słowa znaczeniu. Jesteśmy im dziś winni jedność i wybaczenie. Jesteśmy im winni uczciwe i rzetelne zbadanie tego, co wtedy się stało - ale bez politycznej przepychanki, bez niepotrzebnej kłótni. Niech zrobią to eksperci.
Andrzej Duda: Wspominamy dzisiaj polskich patriotów, którzy służąc ojczyźnie oddali swoje życie. Bo tak Polska powinna tamto wydarzenie wspominać.
Tłum skanduje: "Cześć i chwała bohaterom!".
Andrzej Duda: Tragedia smoleńska i to, co działo się przed nią i po niej, była wielkim dramatycznym świadectwem bylejakości naszego państwa, złego rządzenia, błędów, tego, co w Polsce nigdy zdarzyć się nie powinno. Jest naszym zadaniem - całego narodu, ale przede wszystkim ludzi władzy - budowanie Polski rzetelnej, uczciwej, dobrze zarządzanej. Niezgoda na bylejakość. Fachowość i uczciwość. To są wielkie wyzwania, którym ludzie władzy muszą sprostać i z których polscy wyborcy powinni ich rozliczać.
Andrzej Duda: Wiecie wszyscy - i mówię to z pochyloną głową - że było tutaj potem wiele dramatycznych zdarzeń, do jakich nie powinno nigdy dojść w Rzeczypospolitej. To te wydarzenia wlały w serca dodatkowy żal, dodatkową gorycz. Dlatego zwracam się dzisiaj z apelem: wybaczmy. Wszystkie niepotrzebne słowa, gorszące zachowania, także i momenty poniżenia. Apeluję o to wybaczenie, bo ono jest dzisiaj i nam, i Polsce ogromnie potrzebne. Ono jest niezbędne.
Andrzej Duda: Uczyniliście wtedy to miejsce miejscem pamięci. Niech ono takim na zawsze zostanie.
Te słowa prezydenta przyjęte zostały oklaskami.
Andrzej Duda: Tamten dzień to był również dzień, który uświęcił to miejsce - to, w którym dzisiaj mam zaszczyt stać razem z państwem. To wy je uświęciliście. Nikt was tutaj nie wzywał, a jednak przyszliście. Przyszliście z potrzeby serca. Przyszliście tutaj setkami tysięcy. By wyrazić żal, czasem trwogę, by wylać łzy, by być razem, by dać także znak solidarności z tymi wszystkimi, którzy zostali najbardziej dotknięci. By oddać hołd prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu i jego małżonce. To wielki dorobek serc Polaków - że umieliśmy wtedy stanąć razem, ponad wszelkimi podziałami, być tutaj niezależnie od poglądów, niezależnie od wiary. Wszyscy byliśmy wtedy zjednoczeni.
Andrzej Duda: Tamtego ranka, 10 kwietnia 2010 roku, nad lotniskiem Smoleńsk Północny opadła mgła. Zginęły w tej mgle otaczające lotnisko zagajniki, zniknął w tej mgle biało-czerwony tupolew. Wszyscy ci, którzy byli tam na miejscu, wspominają ją z drżeniem. Wspominamy ją także my, kiedy widzimy ją w relacjach telewizyjnych. Kiedy się rozpierzchała, widok ścisnął nasze dusze i serca. Nasi rodacy zginęli. (...) Wieli wspaniałych ludzi, którzy lecieli do Katynia z pielgrzymką (...). Realizowali wraz z prezydentem wielką misję patriotyczną. Ziemia smoleńska pochłonęła kolejną porcję polskiej krwi.
Hymn narodowy przed Pałacem Prezydenckim. Za chwilę odsłonięta zostanie tablica upamiętniająca prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
W Warszawie, na gmachu Ministerstwa Rozwoju, odsłonięto tablicę upamiętniającą Grażynę Gęsicką, minister rozwoju regionalnego w latach 2005-2007.
Grażyna Gęsicka (...) uruchomiła w Polsce proces, którego skutki dzisiaj widzimy. Jeśli choćby jeździ się dzisiaj po Polsce, już w niemałej mierze po autostradach i drogach szybkiego ruchu, to jest w ogromnej mierze jej zasługa - podkreślał prezes PiS Jarosław Kaczyński.
Według niego, kiedy w 2005 roku rząd PiS rozpoczynał swe działania, środki europejskie były "praktycznie rzecz biorąc niewykorzystane i nie było żadnego systemu ich przyjmowania". Wszystko, co trzeba było uczynić, a uczynić trzeba było bardzo wiele, żeby ten proces się rozpoczął, żeby był odpowiednio efektywny, to zasługa Grażyny Gęsickiej i jej współpracowników, tego zespołu, tej drużyny, którą potrafiła stworzyć. To zasługa wielka, można powiedzieć - wiekopomna - ocenił.
Polska delegacja oddała w Smoleńsku hołd ofiarom katastrofy Tu-154M. Rodziny ofiar oraz przedstawiciele władz polskich i rosyjskich złożyli wieńce, odmówiono także modlitwę ekumeniczną.
Przewodnicząca liczącej ponad 180 osób polskiej delegacji, pełnomocniczka premier Beaty Szydło ds. dialogu międzynarodowego Anna Maria Anders powiedziała dziennikarzom jeszcze przed ceremonią, że wizyta w Smoleńsku jest dla niej ogromnym przeżyciem. Ja w Smoleńsku nigdy nie byłam. Znałam osobiście prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego małżonkę. Prezydent Ryszard Kaczorowski był bardzo, bardzo drogim przyjacielem mojej rodziny. Cieszę się, że mam możliwość złożenia im hołdu - powiedziała.
Pytana, czy w ramach pełnionej funkcji chciałaby podjąć sprawę pomnika na miejscu katastrofy smoleńskiej, powiedziała, że jej zdaniem, "to nie jest moment na taką rozmowę". To nie jest spotkanie polityczne. Tak, jestem do dialogu międzynarodowego. Ja uważam, że to znaczy dyplomacja. Musimy się łączyć i razem pracować - powiedziała Anders.
Tłumy ludzi gromadzą się przed Pałacem Prezydenckim przy Krakowskim Przedmieściu:
V Marsz z portretami na ulicy Nowy Świat w Warszawie:
Przed Pałacem Prezydenckim trwają patriotyczne występy i wyświetlane są filmy o katastrofie smoleńskiej. Pokazana została rekonstrukcja ostatnich sekund lotu z informacją o wstrząsach w tupolewie w tych ostatnich sekundach i z komentarzem, że to jedna z najbardziej prawdopodobnych teraz hipotez nowej państwowej komisji badającej przyczyny katastrofy.
Coraz więcej ludzi gromadzi się przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie, gdzie o 17:00 prezydent Andrzej Duda odsłoni tablicę upamiętniającą Lecha Kaczyńskiego. Jak donosi reporter RMF FM Mariusz Piekarski, przed Pałacem jest już co najmniej kilka tysięcy ludzi, a z obu stron Krakowskiego Przedmieścia wciąż napływają tłumy. Bardzo wiele osób ma flagi narodowe, kwiaty i znicze.
Dla naszego pana prezydenta zapalimy. 4-letni Krzysiek się spytał: "A gdzie jest pan prezydent?". Powiedziałem, że pan prezydent jest pochowany na Wawelu, ale tutaj przychodzimy, bo tu było jego miejsce pracy i chcemy pamiętać - usłyszał nasz reporter od mężczyzny obecnego przed Pałacem.
Przygotowania do V Marszu z portretami na pl. Trzech Krzyży w Warszawie:
Do krypty na Wawelu, gdzie spoczywają szczątki Lecha i Marii Kaczyńskich, ludzie przychodzą przez cały rok. Przynoszą kwiaty i modlą się w ciszy. Jak mówi ksiądz prałat Zdzisław Sochacki, pamięć o katastrofie smoleńskiej jest silna nie tylko 10 kwietnia.
My nie zauważamy emocji, które są uzewnętrzniane. Nie są one ani gwałtowne, nie ma tam złośliwości, nie ma tam złych komentarzy, natomiast bardzo często jest milczenie, jest refleksja, no i przede wszystkim jest modlitwa - podkreśla ksiądz prałat.
Tablice poświęcone prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu odsłonili na dziedzińcu Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego i w sali konferencyjnej, której nadano imię zmarłego prezydenta, prezes PiS Jarosław Kaczyński, szef MSWiA Mariusz Błaszczak i wojewoda mazowiecki Zdzisław Sipiera.
Podczas uroczystego apelu prezydencki minister Andrzej Dera odczytał list prezydenta Andrzeja Dudy, który podkreślił, że "upływ czasu nie zaciera, a przeciwnie - wzmacnia poczucie straty, jaką stało się odejście tak wybitnego męża stanu".
Zawsze będzie dla nas inspiracją to, czym kierował się Lech Kaczyński - jego gorący patriotyzm, oddanie sprawom narodu i państwa, poświęcenie dla polskiej racji stanu, umacnianie narodowej dumy i godności - napisał Duda.
Jarosław Kaczyński podkreślił podczas uroczystości, że jest to szczególny dzień nie tylko dlatego, że przypada szósta rocznica "największej tragedii w powojennej Polsce", ale także dlatego, że w stolicy "dokonywane są już poważne akty" uczczenia pamięci jego zmarłego brata.
O godzinie 15:30 z warszawskiego Placu Trzech Krzyży wyruszy Marsz Pamięci. Jego uczestnicy przejdą przed Pałac Prezydencki z portretami wszystkich 96 ofiar katastrofy. Chcą w ten sposób pokazać ogrom tragedii, która wydarzyła się przed 6 laty - to, że Polska straciła pod Smoleńskiem nie tylko prezydenta, nie tylko Pierwszą Damę, ale także całe dowództwo wojsk, wielu parlamentarzystów, wielu urzędników i duchownych - elitę kraju, która jechała do Katynia w naszym imieniu.
Tragicznie wydarzenia relacjonowaliśmy dla Was w kwietniu 2010 roku w relacjach na żywo. Zobaczcie ich zapis.
(edbie)