Badania amerykańskich wiewiórek z gatunku susłoch plamkowany, czy paskosuseł lamparci, mogą pomóc w planowaniu długich podróży kosmicznych - twierdzą na łamach czasopisma "Science" naukowcy z Uniwersytetu w Montrealu. Opisują, w jaki sposób organizm tych zwierząt redukuje niemal do zera ilość spalanej w czasie hibernacji energii i jak odzyskuje azot, co chroni je przed utratą masy mięśniowej. Ta wiedza może przydać się astronautom.
Wiewiórki, podobnie jak niedźwiedzie, przesypiają zimę, przestają jeść i do wiosny korzystają ze zmagazynowanych w swoim organizmie zapasów tłuszczu. Wydaje się, że długa głodówka w bezruchu powinna poważnie osłabiać ich mięśnie, bo brakuje im nowych związków azotu, koniecznych do budowy białek, nic takiego jednak nie następuje. Długo nie było wiadomo, czemu to zawdzięczają.
Badacze z Montrealu potwierdzili teraz sformułowaną w 1980 roku hipotezę, że odpowiada za to tzw. mechanizm UNS (urea-nitrogen salvage). Polega on na tym, że flora bakteryjna układu pokarmowego zwierzęcia rozkłada powstający w wątrobie mocznik, który nie jest wydalany z moczem, na amoniak i dwutlenek węgla. Ten pierwszy sam pomaga w odbudowie tkanek, może być też przetwarzany w aminokwasy budujące białka. Kanadyjczycy wykorzystując różne izotopy węgla i azotu pokazali, jak ten proces przebiega, wykazali też, że kluczowe znaczenie ma tu flora bakteryjna układu pokarmowego...
Jak to może pomóc astronautom? Zdaniem autorów pracy, uruchomienie tego mechanizmu może zminimalizować u nich utratę mięśni związaną z faktem, że w warunkach nieważkości także utrudniona jest synteza białek. Podczas obecnych lotów astronauci próbują utrzymać masę mięśniową w drodze ćwiczeń fizycznych. Przyszłe podróże kosmiczne, choćby na Marsa, mogą nie dawać takich możliwości.
Ponieważ wiemy o tym, że wytwarzanie niektórych białek jest osłabione w czasie lotu kosmicznego, możemy porównać tę listę z białkami, których wytwarzanie przyspiesza mechanizm UNS w czasie hibernacji - tłumaczy pierwszy autor pracy, Matthew Regan. Jeśli te listy będą się choć częściowo nakładać, są szanse, że uruchomienie mechanizmu UNS u astronautów pomoże chronić ich przed utratą mięśni podczas długotrwałego lotu - dodaje Regan, którego zespół zamierza we współpracy z Kanadyjską Agencją Kosmiczną (CSA) badać możliwość praktycznego wykorzystania tej wiedzy.