Orangutany okazują się pod pewnymi względami sprytniejsze od nawet kilkuletnich dzieci. Potrafią być wynalazcami nowych narzędzi, już przy pierwszej próbie zagiąć prosty pręt w formę haka, by wydostać z pionowej rury koszyk z przysmakiem. Piszą o tym na łamach czasopisma "Scientific Reports" austriaccy i brytyjscy naukowcy. Prowadzone przez nich badania pokazały, że orangutany potrafią też wyprostować hak jeśli potrzebują prostego pręta do wypchnięcia przysmaku z wąskiej poziomej rury. Dzieci zaczynają sobie z tym radzić dopiero w wieku około ośmiu lat.
Zagięcie pręta w formę haka tak, by móc sięgnąć po uchwyt koszyka i wyciągnąć go do góry okazuje się zaskakująco trudnym dla dzieci zadaniem. Grupa biologów i psychologów z University of Vienna, University of St Andrews i University of Veterinary Medicine Vienna, po raz pierwszy sprawdziła jak radzą sobie z tym inne naczelne, w tym przypadku orangutany. Ku swemu zaskoczeniu zaobserwowali, że te człekokształtne małpy radzą sobie z tym zadaniem bardzo dobrze, potrafią też - w razie potrzeby - hak wyprostować.
Dzieci generalnie dobrze radzą sobie z wykorzystywaniem istniejących i wymyślaniem nowych narzędzi, jednak zadanie polegające na wynalezieniu i wykonaniu haka jako narzędzia do wyciągania koszyka z pionowej rury okazuje się dla nich zaskakująco trudne. Dzieciom w wieku od trzech do pięciu lat rzadko to się udaje, w wieku siedmiu lat sukces osiąga nie więcej niż połowa. Jeśli dzieciom pokaże się, jak zrobić hak i do czego można go użyć, potrafią to zrozumieć i powtórzyć w każdym wieku, najwyraźniej problem sprawia im dokonanie samego wynalazku.
Badania prowadzono w ogrodzie zoologicznym w Lipsku. Przed orangutanami stawialiśmy dwa problemy. Miały za zadanie wydostać koszyk z przysmakami z pionowej rury, dysponując prostym prętem i miały wypchnąć przysmak z poziomej rury, dysponując zagiętym, który się w tej poziomej rurze nie mieścił" - tłumaczy Isabelle Laumer. Wykonanie jednego zadania wymagało zgięcia preta, w drugim przypadku, trzeba go było rozgiąć - mówi naukowiec. Kilka orangutanów zdołało to robić, przy czym dwa rozwiązały te zadania w ciągu minuty, już przy pierwszych próbach. Zaginały pręty przy pomocy zębów.
Te zadania są w psychologii wzorcem w badaniach zdolności do wynajdywania nowych narzędzi - dodaje Alice Auersperg z University of Veterinary Medicine in Vienna. Biorąc pod uwagę szybkość z jaką orangutany były w stanie sobie z tym poradzić, wyraźnie było widać, że wynajdują nowe rozwiązanie problemu, nie zachowują się rutynowo (...). Potwierdzenie takiej zdolności u jednych z naszych najbliższych krewnych to coś zadziwiającego. Człowiek nauczył się tworzenia haków, choćby do łowienia ryb, dość późno, mniej więcej 16-60 tysięcy lat temu - dodaje Josep Call z University of St Andrews.
Dlaczego jednak małe dzieci mają z tym kłopoty? Wygląda na to, że taka modyfikacja narzędzi stanowi już bardziej złożony problem, rejon mózgu, który steruje rozwiązywaniem takich zadań, przyśrodkowa kora przedczołowa, rozwija się u nich nieco później.(ag)