Międzynarodowy zespół naukowców odsłonił kolejną tajemnicę imperium Hunów, które pojawiło się w Europie na krótko, ale zdołało wywrzeć istotny wpływ na ówczesny świat. Badacze z Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology w Lipsku, Uniwersytetu Eötvösa Loránda w Budapeszcie i Austriackiej Akademii Nauk piszą na łamach czasopisma "Proceedings of the National Academy of Sciences", że na obszarach Kotliny Karpackiej wśród Hunów nie mieszkała duża społeczność o azjatyckich czy stepowych korzeniach. Badania genetyczne wskazują jednak, że niewielka, wyraźnie zaznaczona grupa osób pochowanych w typowych dla Hunów grobach miała znaczące wschodnioazjatyckie sygnatury genetyczne, a część z nich mogła mieć bezpośrednie związki z elitami imperium Xiongnu z terenów dzisiejszej Mongolii.
Hunowie to lud koczowniczy, który w drugiej połowie IV wieku n.e. najechał Europę i przyczynił się do upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Jego pochodzenie od dawna budziło zainteresowanie i debaty wśród uczonych.
Autorzy najnowszej pracy starali się odpowiedzieć na pytanie, czy możliwe jest, że Hunowie wywodzili się od Xiongnu, potężnego imperium, które rozpadło się około 300 lat wcześniej. Xiongnu, pierwsze znane koczownicze imperium w historii, powstało na stepach wschodniej Eurazji, głównie na terenach dzisiejszej Mongolii. W III wieku p.n.e. ta konfederacja plemion nomadów pod wodzą charyzmatycznych przywódców zjednoczyła się, tworząc potężną siłę militarną i polityczną. Xiongnu zdominowali rozległe obszary, wykorzystując umiejętności jeździeckie i łucznicze, słynęli z częstych najazdów na sąsiednie Chiny, co skłoniło dynastię Qin do rozpoczęcia budowy Wielkiego Muru Chińskiego.
W ramach projektu HistoGenes, finansowanego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC), autorzy pracy zbadali DNA 370 osób, które żyły w okresie około 800 lat, od II wieku p.n.e. do VI wieku n.e. Badania objęły tereny od stepów mongolskich, przez Azję Centralną, aż po Kotlinę Karpacką w Centralnej Europie. Szczególną uwagę poświęcono 35 nowo zsekwencjonowanym genomom, pochodzącym m.in. z grobów Hunów, charakteryzujących się wschodnimi cechami, często kojarzonymi z nomadycznymi tradycjami.
Wyniki badań przynoszą zaskakujące odkrycia. Jak podkreśla Zsófia Rácz z Uniwersytetu Eötvösa Loránda w Budapeszcie, analiza DNA i inne dowody archeologiczne pokazują, że społeczność Hunów nie pojawiła się w środkowej Europie drogą masowej migracji, była genetycznie bardzo zróżnicowana. Groby z V wieku w Europie Środkowej odzwierciedlają tę różnorodność zarówno pod względem kulturowym, jak i genetycznym.
Walter Pohl z Austriackiej Akademii Nauk zwraca uwagę na kontrast między przybyciem Hunów a losami innej społeczności koczowniczej, Awarów, którzy pojawili się dwa wieki później. Przodkowie Hunów Attyli przemierzali drogę na zachód przez wiele pokoleń, mieszając się z populacjami w całej Eurazji, Awarowie przybyli bezpośrednio z Azji Wschodniej.
Zuzana Hofmanová z Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology podkreśla, że choć Hunowie radykalnie przekształcili polityczny krajobraz Europy, ich genetyczny ślad, poza pewnymi elitarnymi pochówkami, pozostaje ograniczony. Populacja jako całość wydaje się być przede wszystkim pochodzenia europejskiego, z pewnymi nowymi wpływami stepowymi.
Johannes Krause, dyrektor Departamentu Archeogenetyki w MPI podkreśla, że połączenie zaawansowanych technik analiz genetycznych z dokładnym badaniem kontekstu archeologicznego i historycznego pozwala wreszcie rozstrzygnąć wielowiekowe debaty na temat pochodzenia tych dawnych populacji. Potwierdzają się bezpośrednie powiązania między populacją z okresu Hunów a stepowym imperium Xiongnu.