Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) opublikowało zdjęcie mało znanego, ale ciekawego obłoku kosmicznego gazu i pyłu o nazwie Gum 15, gdzie tworzą się młode, gorące gwiazdy. Te śmiertelnie niebezpieczne gwiazdy uformowały wygląd swojej macierzystej mgławicy, a w miarę dorastania ostatecznie doprowadzą do jej zniszczenia. Obłok, odległy od Ziemi o 3 tysiące lat świetlnych oglądamy dzięki 2,2-metrowemu teleskopowi z Obserwatorium ESO w La Silla w Chile.
Zdjęcie wykonano w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems) za pomocą instrumentu Wide Field Imager zainstalowanego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO. Świecący obłok Gum 15, widoczny w gwiazdozbiorze Żagla, jest dobrym przykładem obszaru HII, zawierającego duże ilości zjonizowanego atomowego wodoru. Tego rodzaju obłoki tworzą jedne z najbardziej spektakularnych obiektów astronomicznych, które możemy dostrzec, na przykład Mgławicę Orzeł (ze słynnymi "Filarami Stworzenia"), czy Wielką Mgławicę w Orionie. Nazwa obiektu pochodzi od australijskiego astronoma Colina Guma, który w 1955 roku opublikował katalog obszarów HII.
Wodór (H) jest najbardziej powszechnym pierwiastkiem we Wszechświecie, można go znaleźć praktycznie w każdym środowisku zbadanym przez astronomów. Obszary HII zawierają istotne ilości zjonizowanego wodoru, którego atomy utraciły elektrony na skutek oddziaływania z fotonami promieniowania ultrafioletowego. Gdy zjonizowane jądro wodoru ponownie przechwytuje elektron, uwalnia światło o charakterystycznej długości fali. To właśnie dzięki temu mgławice takie jak Gum 15 świecą na czerwono.
W obszarach HII takich, jak Gum 15 jonizujące fotony pochodzą od młodych, gorących gwiazd. W centrum zdjęcia widać jedną z gwiazd: HD 74804, najjaśniejszą z gromady Collinder 197. Zwichrowany, nieregularny kształt mgławicy, typowy dla obszarów HII, jest efektem działania gwiazd znajdujących się wewnątrz. Oprócz interesującego kształtu Gum 15 mamy tutaj ciemne pasma przesłaniającego pyłu widoczne w centrum zdjęcia i nieco niebieskiej poświaty od struktur je przecinających.
W takim obszarze HII w ciągu kilku milionów lat mogą narodzić się tysiące gwiazd. Niektóre z nich wywołują świecenie i rzeźbią kształt mgławicy, by potem ostatecznie ją zniszczyć. Te największe zakończą żywot w eksplozjach jako supernowe i rozrzucą ostatnie ślady obszaru HII. Pozostanie po nim tylko gromada młodych gwiazd.
Na podstawie materiałów prasowych ESO.