Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki przyznano trzem Amerykanom: D. Grossowi, D. Politzerowi i F. Wilczkowi. Wyróżniono ich za badania nad kwarkami, najmniejszymi elementami, z jakich zbudowana jest materia.
Tegoroczna Nagroda Nobla z fizyki dotyczy tych fundamentalnych zagadnień, problemów, które zajmowały fizyków przez cały XX wiek i wciąż są wyzwaniem dla teoretycznych i eksperymentalnych prac w wielkich akceleratorach cząstek elementarnych - uzasadniła swój werdykt Komisja.
David J. Gross pracuje w Kavli Institute for Theoretical Physics na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara. H. David Politzer zatrudniony jest w California Institute of Technology w Pasadenie. Frank Wilczek pracuje w Massachusetts Institute of Technology (MIT) w Cambridge.
Wczoraj także dwoje Amerykanów - Richard Axel i Linda B. Buck - zostało laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za badania nad receptorami węchowymi i układem węchowym. Węch długo pozostawał najbardziej zagadkowym z naszych zmysłów. Podstawy rozpoznawania i zapamiętywania około 10 tys. różnych zapachów były niezrozumiałe, ale dzięki serii pionierskich badań tegoroczni laureaci Nagrody Nobla wyjaśnili w znaczącym stopniu, jak funkcjonuje zmysł węchu – uzasadniała swój werdykt komisja noblowska.
57-letnia Linda B. Buck pracuje na Wydziale Nauk Podstawowych w Centrum Badań Raka Freda Hutchinsona w Seattle. 58-letni Richard Axel zatrudniony jest w Instytucie Medycznym Howarda Hughesa na Uniwersytecie Columbii w Nowym Jorku.
Axel i Buck wspólnie opublikowali swoje badania w roku 1991. Opisali rodzinę około tysiąca genów kodujących receptory węchowe. Później, pracując niezależnie od siebie, wyjaśnili działanie układu węchowego - od poziomu molekularnego do organizacji komórek.
Po Noblu z fizyki, przyjdzie kolej na nagrodę z chemii. Nie podano jeszcze terminu ogłoszenia laureata Literackiej Nagrody Nobla. Najprawdopodobniej nastąpi to w czwartek.
W piątek z kolei przyznana zostanie Pokojowa Nagroda Nobla. W szwedzkich mediach wrze od spekulacji na temat ewentualnych zwycięzców.
Nagroda Nobla to wyróżnienie ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu - Alfreda Nobla. Wyróżnienie przyznawane jest za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości.
Pierwsza uroczystość wręczenia tej nagrody miała miejsce w Królewskiej Akademii Muzycznej w Sztokholmie w 1901 roku. Poczynając od 1902 roku nagrody są formalnie przyznawane przez króla Szwecji.
Każdy z laureatów otrzymuje złoty medal i dyplom honorowy. Nagroda Nobla ma także wymiar finansowy. Laureat otrzymuje znaczną sumę pieniędzy, aby mógł kontynuować swoje badania lub prace, bez konieczności zabiegania o fundusze.
Corocznie, od 1901 roku, są przyznawane Nagrody Nobla w następujących dziedzinach:
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
Pokojowa Nagroda Nobla
Nagrody Nobla przyznane Polakom i Polkom to:
1903 - Maria Skłodowska-Curie - w dziedzinie fizyki łącznie z Henri Becquerelem i Piotrem Curie
1905 - Henryk Sienkiewicz - w dziedzinie literatury
1911 - Maria Skłodowska-Curie - w dziedzinie chemii
1924 - Władysław Reymont - w dziedzinie literatury
1980 - Czesław Miłosz - w dziedzinie literatury
1983 - Lech Wałęsa - Pokojowa Nagroda Nobla
1995 - Józef Rotblat - Pokojowa Nagroda Nobla łącznie z ruchem Pugwash
1996 - Wisława Szymborska - w dziedzinie literatury