Komórki wątroby odnawiają się regularnie przez całe nasze życie, a cały ten organ pozostaje przeciętnie w wieku... niespełna trzech lat - informuje na łamach czasopisma "Cell Systems" międzynarodowa grupa naukowców. Wątroba ma kluczowe znaczenie dla oczyszczania organizmu z toksycznych substancji. Kontakt z nimi sprawia jednak, że jest szczególnie narażona na uszkodzenia. By sobie z tym radzić, wątroba ma unikatowe wśród organów ciała zdolności do regeneracji. Najnowsze badania, przeprowadzone pod kierunkiem naukowców Center for Regenerative Therapies Dresden (CRTD), wskazują, że te zdolności nie zmniejszają się z wiekiem.
Dokładny mechanizm regeneracji komórek wątroby pozostawał do tej pory tajemnicą, badania na zwierzętach przynosiły sprzeczne informacje. "Niektóre doświadczenia wskazywały, że komórki wątroby żyją bardzo długo, inne sugerowały, że dochodzi do ich ciągłej wymiany. Stało się jasne, że jeśli chcemy przekonać się jak jest u człowieka, musimy znaleźć sposób bezpośredniego badania wieku komórek ludzkiej wątroby" - tłumaczy szef grupy badawczej, dr Olaf Bergmann z CRTD przy Technische Universitat w Dreźnie.
Międzynarodowy zespół lekarzy, biologów, fizyków i matematyków przeprowadził analizę komórek wątroby grupy osób, które zmarły w wieku od 20 do 84 lat. Okazało się, że u wszystkich wątroby były mniej więcej w tym samym wieku. "Niezależnie od tego, czy masz 20 czy 84 lata, twoja wątroba pozostaje w tym samym wieku i przeciętnie ma niespełna 3 lata" - mówi Bergmann.
Wyniki tych badań wskazują, że organizm dopasowuje masę wątroby do swoich potrzeb, nieustannie wymieniając jej komórki na nowe. Proces ten nie ustaje także u osób starszych. Autorzy pracy odkryli przy tym, że nie wszystkie komórki wymieniają się tak samo często. Niektóre z nich przeżywają nawet do 10 lat. Ta grupa komórek akumuluje przy tym większą ilość DNA.
"Większość z naszych komórek ma dwa zestawy chromosomów, ale niektóre z nich w miarę starzenia akumulują cztery, osiem, a nawet więcej. Gdy porównaliśmy proces ich regeneracji, okazało się, że komórki z dwoma zestawami chromosomów wymieniają się przeciętnie co rok, podczas gdy te z większą ilością DNA mogą przeżyć w wątrobie nawet dekadę" - tłumaczy dr Bergmann. "Z wiekiem udział tych komórek stopniowo rośnie. To może być mechanizm obronny przed kumulacją szkodliwych mutacji. Chcemy dowiedzieć się, czy tego typu mechanizm może mieć znaczenie w przewlekłej chorobie wątroby, która czasem prowadzi do nowotworów" - dodaje.
Określenie wieku komórek wątroby jest poważnym technologicznym wyzwaniem. Autorzy pracy posługiwali się metodą datowania radiowęglowego, podobną do tej, którą w swoich badaniach wieku próbek stosują archeolodzy. W metodzie tej bada się proporcje między izotopem promieniotwórczym węgla 14C a izotopami trwałymi 12C i 13C. W miarę upływu czasu, udział 14C maleje, na tej podstawie można ocenić wiek próbki.
Grupa dr Bergmanna specjalizuje się w datowaniu tą metodą wieku ludzkich tkanek, wykorzystuje przy tym fakt, że w latach 50. i 60. ubiegłego wieku udział 14C w atmosferze przejściowo wzrósł w związku z próbami jądrowymi. Uwzględnienie tego czynnika pozwala na niezbędną w tych badaniach precyzję wskazań. W praktyce, tą metodą pokazano, że niektóre komórki wątroby odnawiają się co rok, niektóre dożywają nawet 10 lat, ale cały organ pozostaje generalnie bardzo młody.