Jesień to czas, kiedy przyroda przygotowuje się do nadchodzącej zimy. Dr Danuta Solecka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, podczas Wykładu otwartego w Radiu RMF24 tłumaczyła fascynujące strategie adaptacyjne roślin do zimowego okresu.
Jesień to pora roku, która zachwyca nas feerią barw. Jak tłumaczyła prof. Danuta Solecka, zmiana kolorów liści nie jest jedynie estetycznym zjawiskiem, ale również mechanizmem obronnym roślin.
Jako biolog podziwiam możliwości i pomysły roślin na przygotowanie się do zimy, a przy okazji one są po prostu przepiękne - mówi ekspertka.
Barwy jesieni, szczególnie czerwienie i purpury, są wynikiem syntezowania specjalnych barwników, które chronią liście przed nadmiernym światłem słonecznym w chłodne, ale słoneczne dni.
Te barwniki działają jak parasolka, ochronnie wpływając na proces fotosyntezy.
Rośliny stosują różnorodne strategie, aby przetrwać zimę. Jedną z nich jest zrzucanie liści, co pozwala im skoncentrować zasoby na ochronę pni i gałęzi. Rośliny nie bardzo mogą schować każde liście w jakiejś ochronie. Dlatego też zrzucają te liście jako najbardziej wrażliwe elementy - wyjaśnia profesor Solecka.
To pozwala roślinom na efektywniejsze gromadzenie substancji odżywczych i przygotowanie się do zimowego spoczynku.
Z kolei rośliny zimozielone, takie jak sosny czy świerki, przyjmują inną taktykę. Zamiast zrzucać liście, przystosowują się do zimy, wciąż pozostając aktywne metabolicznie.
Bardzo się stresują, ale są przygotowane. Zawsze to łatwiej się uporać ze stresem, jak człowiek wie, że ten stres przyjdzie i jest przygotowany - mówi ekspertka.
Rośliny te przystosowują swoje komórki do niskich temperatur, zmieniając skład błon komórkowych czy produkując specjalne białka, które zapobiegają uszkodzeniom spowodowanym przez mróz.
Profesor Solecka podczas Wykładu otwartego w Radiu RMF24 zwróciła również uwagę na wpływ zmian klimatycznych na przygotowania roślin do zimy.
Ocieplenie klimatu i zmniejszona ilość śniegu mogą stanowić wyzwanie dla roślin, które są przyzwyczajone do tradycyjnych, bardziej surowych warunków zimowych.
Najgorszy jest brak śniegu, dlatego że wtedy te rośliny są narażone na działanie mrozu - podkreśla.
Zmiany te mogą prowadzić do większych uszkodzeń roślin na skutek mrozów, co stanowi wyzwanie dla ekosystemów.