Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej nazywane „polskimi Noblami” zostały wręczone już po raz 27. Tegoroczni laureaci to profesorowie: Andrzej Dziembowski, Andrzej Gałęski, Krzysztof Pachucki oraz Timothy Snyder. Każdy z nagrodzonych otrzymał po 200 tys. zł.
Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej są uznawane za jedne z najważniejszych polskich wyróżnień dla naukowców. Przyznawane są za wybitne osiągnięcia i odkrycia naukowe w czterech obszarach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych.
Wierzę w to, że nadchodzące czasy będą o wiele bardziej przyjazne dla osób takich, jak dzisiejsi laureaci, że przestrzeń wolności badawczej będzie - dzięki wspólnej pracy nad Konstytucją dla Nauki - dużo szersza - mówił podczas uroczystości wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. Wierzę w to, że dzisiejsi laureaci będą mieli kontynuatorów, będą mieli swoich własnych wychowanków - deklarował.
Prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej prof. Maciej Żylicz zwrócił uwagę, że w ostatecznej wersji Konstytucji dla Nauki nie znalazły się zapisy powstrzymujące naukowców przed automatycznym zatrudnieniem w uczelni, w których obronili doktorat. W Polsce możemy napisać zrobić pracę magisterską, doktoryzować się, zrobić profesurę i umrzeć na tym samym uniwersytecie - mówił. Doprowadza to do degeneracji naszego środowiska naukowego - dodał.
Laureat nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w obszarze nauk o życiu i o Ziemi, prof. Andrzej Dziembowski z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie został wyróżniony za wyjaśnienie funkcji kluczowych enzymów degradujących RNA, których zaburzenia prowadzą do stanów patologicznych. Jego ustalenia doprowadziły m.in. do zaproponowania nowego podejścia terapeutycznego w leczeniu nowotworu szpiku kostnego (szpiczaka).
Nagrodzony w obszarze nauk chemicznych i o materiałach prof. Andrzej Gałęski z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi opracował nowy mechanizm deformacji plastycznej polimerów. Dzięki jego pracom zaczęły powstawać superwytrzymałe tworzywa sztuczne, na jakie od lat czekał przemysł lotniczy i motoryzacyjny.
Z kolei w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich doceniono prof. Krzysztofa Pachuckiego z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jego osiągnięcia naukowe - precyzyjne kwantowo-elektrodynamiczne obliczenia spektroskopowych parametrów lekkich atomów i cząsteczek - są podstawą dokładnego wyznaczania fundamentalnych stałych fizycznych.
Nagrodę w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych otrzymał zaś prof. Timothy Snyder z Yale University. Doceniono przeprowadzoną przez niego analizę mechanizmów polityczno-społecznych, które w XX wieku doprowadziły do konfliktów narodowościowych i ludobójstwa w Europie Środkowej. Jak podkreśliła Fundacja, badania prof. Snydera nadały nowy wymiar historii Europy Środkowej i Wschodniej w XX wieku.
Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej przyznawane są od 1992 r. Kandydatów do tego wyróżnienia zgłaszać mogą wybitni przedstawiciele nauki zaproszeni imiennie przez Zarząd i Radę Fundacji. Rolę Kapituły konkursu pełni Rada Fundacji, która dokonuje wyboru laureatów na podstawie opinii niezależnych recenzentów i ekspertów - głównie z zagranicy - oceniających dorobek kandydatów.
Opracowanie:
