80 lat temu w Lidzie urodziła się Pola Raksa - aktorka filmowa i teatralna. Widzowie pamiętają ją głównie z roli sanitarniuszki Marusi z serialu "Czterej pancerni i pies".
Pola (a właściwie Apolonia) Raksa urodziła się 14 kwietnia 1941 w Lidzie, mieście znajdującym się wówczas na terenie ZSRR (obecnie na Białorusi). Jej matka była krawcową, a ojciec czapnikiem.
Raksowie po wojnie przenieśli się w okolice Wrocławia, a potem do Jeleniej Góry. Apolonia ukończyła 4. Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu, a następnie rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim, których nie ukończyła.
Raksa debiutowała na ekranie jeszcze jako amatorka. W 1960 roku wystąpiła w "Szatanie z siódmej klasy" w reżyserii Marii Kaniewskiej. Po rozpoczęciu przygody z filmem porzuciła studia polonistyczne i rozpoczęła kształcenie aktorskie. W 1964 roku ukończyła łódzką Filmówkę.
W pierwszych latach kariery aktorskiej Raksa wystąpiła m.in. w "Popiołach" Andrzeja Wajdy, "Rękopisie znalezionym w Saragossie" Wojciecha Jerzego Hasa i czy serialu "Kapitan Sowa na tropie" Stanisława Barei. Przełomem okazała się dla niej rola w serialu "Czterej pancerni i pies" w reżyserii Konrada Nałęckiego. Rola sanitariuszki Marusi przyniosła jej ogromną popularność i sympatię widzów, a jednocześnie - podobnie jak w przypadku grającego Janka Kosa Janusza Gajosa - na długie lata ją zaszufladkowała.
Żaden aktor nie godzi się chętnie na takie ograniczenie emploi. Mnie takie ograniczenie spotkało już w początkach pracy zawodowej. Po moich pierwszych filmach uznano, że powinnam grać wyłącznie postacie dziewcząt pięknych, prostych, o łagodnym sercu, a więc typ ról, które określa się mianem "pierwsza naiwna". Tak zaszufladkowany aktor zaczyna wzdychać do ról czarnych charakterów - wyznała Pola Raksa w jednym z nielicznych znanych dziś wywiadów, opublikowanym w czasopiśmie "Ekran" w 1970 r.
W połowie lat 80. XX wieku Raksa pojawiła się w serialu "Tulipan" Janusza Dymka. Ostatni raz stanęła przed kamerą na planie filmu "Uprowadzenie Agaty" (1993) Marka Piwowskiego jako matka tytułowej bohaterki. Dłużej pozostała na deskach teatralnych, ale i z teatru wycofała się pod koniec ubiegłego stulecia. Od tamtej pory konsekwentnie odmawia wywiadów.
Nie wszyscy wiedzą o tym, że Pola Raksa jest artystką wielu talentów. Zajmowała się m.in. projektowaniem ubrań, a pod koniec lat 90. w "Rzeczpospolitej" prowadziła rubrykę poświęconą modzie.
Pola Raksa przeszła do historii nie tylko na ekranach. Została wspomniana w tekście kultowej "Autobiografii" Perfectu, a piosenkę o jej najsłynniejszym ekranowym wcieleniu z tekstem autorstwa Jacka Cygana nagrała Maryla Rodowicz.