Jest decyzja o połączeniu dwóch gdańskich muzeów: Muzeum II Wojny Światowej oraz Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Podjął ją wicepremier, minister kultury prof. Piotr Gliński. Drogę do połączenia placówek otworzył wczorajszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uchylił wstrzymujące to połączenie postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W komunikacie resortu kultury czytamy, że "obowiązki dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (…) zostały powierzone dr. Karolowi Nawrockiemu" - historykowi, pracownikowi gdańskiego IPN-u.

6 kwietnia 2017 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadał statut nowo utworzonemu Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Statut nowej instytucji łączy zadania obu dotychczasowych placówek i przewiduje w jej strukturze Oddział pod nazwą Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 - czytamy w komunikacie opublikowanym na stronach resortu.

Tym samym Minister KiDN stanowczo zaprzecza, jakoby Muzeum II Wojny Światowej było likwidowane - zaznacza komunikat.

Resort informuje w nim również, że "wszyscy pracownicy obu połączonych muzeów stali się pracownikami Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku", a także, że z dniem dzisiejszym obowiązki dyrektora nowo powstałej placówki "zostały powierzone dr. Karolowi Nawrockiemu - historykowi, absolwentowi Instytutu Historii Uniwersytetu Gdańskiego".

Dr Nawrocki od 2009 roku jest pracownikiem gdańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, w którym od 2014 r. zajmuje stanowisko Naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej. Jest autorem i  redaktorem książek oraz artykułów naukowych i publicystycznych z zakresu najnowszej historii Polski. Jest znanym na Pomorzu społecznikiem nagradzanym wieloma odznaczeniami środowisk kombatanckich i patriotycznych. Jest także Przewodniczącym Koalicji na Rzecz Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Gdańsku. Za zaangażowanie społeczne, działalność edukacyjną i charytatywną został głosami czytelników "Dziennika Bałtyckiego" wybrany Osobowością Gdańska i Pomorza roku 2016 - czytamy w komunikacie.

W oświadczeniu resort kultury zaznacza również, że "nowo utworzone Muzeum pod nowym kierownictwem kontynuuje dotychczasową działalność połączonych instytucji i zaprasza do zwiedzania wystawy otwartej 23 marca".

Historia sporu wokół połączenia gdańskich muzeów

Niezwłoczne połączenie dwóch gdańskich placówek resort kultury zapowiedział już wczoraj, tuż po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Sprawa sięga września ubiegłego roku: minister kultury wydał wówczas rozporządzenie, w myśl którego powołane pod koniec 2008 roku Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku miało zostać połączone z gdańskim Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które powołane zostało przez resort kultury w grudniu 2015. Nowa placówka miała nosić nazwę Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Resort uzasadniał połączenie muzeów względami "organizacyjnymi, finansowymi i merytorycznymi". Obydwa muzea mają zbliżony profil działalności, a ich połączenie pozwoli zoptymalizować koszty przeznaczane z budżetu państwa na ich funkcjonowanie oraz zwiększyć potencjał rozwojowy, a tym samym wzmocnić ich pozycję na muzealnej mapie Polski i świata - przekonywało wówczas ministerstwo.

Ogłoszenie planu połączenia gdańskich placówek wywołało sprzeciw wielu środowisk. Z apelem o powstrzymanie się od zmian występowali do ministra kultury m.in. dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej i jego Kolegium Programowe, prezydent Gdańska Paweł Adamowicz, gdańska Rada Miasta, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Muzeów, liczni historycy, ludzie kultury i przedstawiciele środowisk kombatanckich, a także osoby, które przekazały MIIWŚ rodzinne pamiątki.

Dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej i Rzecznik Praw Obywatelskich złożyli w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie skargi na decyzję resortu kultury o połączeniu obu placówek.

Dyrekcja MIIWŚ zarzuciła ministerstwu m.in., że podjęło decyzję bez - koniecznego, zdaniem skarżących - uzyskania pozytywnej opinii Rady do Spraw Muzeów (resort w ogóle nie wystąpił do Rady w tej sprawie). Zdaniem dyrekcji MIIWŚ, doszło również do złamania przepisów regulujących zakres działania Rady do Spraw Muzeów: mówią one, że Rada "wyraża opinie na temat projektów aktów normatywnych dotyczących muzeów".

Minister Piotr Gliński ripostował, że połączenie placówek odbywa się nie na podstawie ustawy o muzeach, a w oparciu o artykuł 18 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, a tym samym nie wymaga zasięgania opinii Rady ds. Muzeów. Gliński podkreślał, że jego resort dysponuje dwiema opiniami ws. zgodności z prawem swojej decyzji o połączeniu placówek.

Dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej i Rzecznik Praw Obywatelskich, skarżąc decyzję ministra, zwracali także uwagę, że część osób, które przekazały MIIWŚ swoje rodzinne pamiątki, po zapowiedzi połączenia placówek nosi się z zamiarem ich odebrania, a miasto Gdańsk zapowiedziało, że może wystąpić do sądu o cofnięcie darowizny działki, na której powstało muzeum.

Składając skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, dyrekcja MIIWŚ wniosła równocześnie o wstrzymanie wykonania decyzji o połączeniu placówek do czasu rozpatrzenia przez ten sąd meritum sprawy. WSA przychylił się do tego wniosku i 30 stycznia wstrzymał wykonanie decyzji ministerstwa.

Resort kultury odwołał się od tego postanowienia, a wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny je uchylił.

Po ogłoszeniu tej decyzji resort kultury zapowiedział, że "połączenie obydwu placówek nastąpi niezwłocznie i oznaczać będzie wydatne zwiększenie ich potencjału". Powtórzył również swe wcześniejsze argumenty, że "funkcjonowanie dwóch muzeów o podobnej tematyce i profilu na terenie jednego miasta nie było uzasadnione ze względów ekonomicznych ani organizacyjnych".

Powołane pod koniec 2008 roku Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zostało otwarte 23 marca tego roku. Wystawa główna placówki, zajmująca powierzchnię około pięciu tysięcy metrów kwadratowych, pokazuje genezę, przebieg i konsekwencje światowego konfliktu nie tylko w kontekście działań militarnych i politycznych, ale również w kontekście jego wpływu na życie cywilów.

Z kolei Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, powołane przez resort kultury w grudniu 2015 roku, jest placówką w fazie organizacji: nie ma w tej chwili stałej siedziby, a jego działania skupiają się przede wszystkim na przeprowadzeniu badań archeologicznych na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte.


(e)