Legendarny szpieg z czasów ZSRR Gework Wartanian zmarł w Moskwie w wieku 87 lat - podały rosyjskie media. Do historii służb wywiadowczych przeszedł jako członek grupy szpiegowskiej, która udaremniła zamach na uczestników konferencji teherańskiej w 1943 roku, czyli Józefa Stalina, Franklina Roosevelta i Winstona Churchilla.
Jak podała agencja Ria-Nowosti, Wartanian zmarł wczoraj południu w jednym z moskiewskich szpitali. Prawdopodobnie chorował na raka.
19-letni Wartanian przewodził grupie agentów, która udaremniła zamach na tzw. wielką trójkę, polityków zgromadzonych na konferencji w Teheranie w 1943 roku. Przywódca Związku Radzieckiego Józef Stalin, prezydent US Franklin Roosevelt i brytyjski premier Winston Churchill ustalali na tej konferencji powojenny kształt Europy. Grupie Wartaniana udało mu się zdemaskować nazistowskich agentów, wysłanych przez Adolfa Hitlera, którzy mieli zabić kogoś z "wielkiej trójki". Aresztowano ich kilka dni przed przyjazdem przywódców.
Wartanian zasłynął także dzięki infiltracji brytyjskiej szkoły szpiegowskiej w Teheranie, gdzie w roku 1942 odbył cały kurs. Wychowankowie tej szkoły mieli zostać wysłani na misje do ZSRR.
Wraz z żoną Goar uchodzili za jedną z najskuteczniejszych par agentów w historii ZSRR. Przez 30 lat po drugiej wojnie światowej pracowali razem w różnych krajach. Do ZSRR wrócili dopiero w 1986 roku. Po powrocie Wartanian pracował do 1992 roku dla rosyjskiego wywiadu zagranicznego (SWR).
Nazwisko Wartaniana upubliczniono dopiero w 2000 roku.
Legendarny radziecki szpieg urodził się w 1924 roku w Rostowie nad Donem jako syn Irańczyka armeńskiego pochodzenia. Do wywiadu miał wstąpić już w wieku 16 lat. Za swoje zasługi otrzymał najwyższe wyróżnienia zarówno od władz ZSRR, Federacji Rosyjskiej jak i Armenii. Do dziś w służbach wywiadowczych uchodzi za wzór do naśladowania.