Parlament Europejski przegłosował przepisy w sprawie nowych zasad urlopów rodzicielskich, które przewidują, że przez co najmniej dwa miesiące z przywileju korzystać będzie drugi rodzic. Regulacje mają pomóc matkom w powrocie do pracy i zachęcać ojców do większego zaangażowania się.
Gdy przedstawiciele państw UE wypracowywali porozumienie w sprawie tych przepisów jeszcze w czerwcu ubiegłego roku, Polska nie poparła kompromisu ze względu na klauzulę nakazującą dzielenie się urlopem rodzicielskim między matką i ojcem.
Propozycja dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, którą przedstawiła Komisja Europejska, zakładała m.in., że ojcowie będą musieli wykorzystać przynajmniej 4 miesiące urlopu rodzicielskiego. Projekt przewidywał, że jeśli tego nie zrobią, urlop przepadnie, nie będzie też mógł być przeniesiony na drugiego rodzica.
Przegłosowana w czwartek przez eurodeputowanych wersja przepisów została nieco zmieniona. Zakłada ona, że długość urlopu, którego nie będzie można przenieść na drugiego rodzica, będzie wynosiła dwa miesiące. W Polsce urlop macierzyński i urlop rodzicielski może wynieść łącznie rok i może być w całości wykorzystany przez matkę dziecka. Teraz będzie to musiało się zmienić.
Obserwowaliśmy, że gdy umożliwiało to prawo, wielu ojców oddawało swoje prawo do urlopu rodzicielskiego matkom. Dlatego zdecydowaliśmy, że dwóch miesięcy nie będzie można przekazać. Albo się je weźmie, albo straci - powiedziała belgijska eurodeputowana Marie Arena (S&D) z komisji ds. równouprawnienia kobiet i mężczyzn.
Dyrektywa pozwala skorzystać z urlopu rodzicielskiego do 8. roku życia dziecka. Do państw członkowskich będzie należała decyzja dotycząca odpowiedniego poziomu ich płatności. Stolice mają brać jednak pod uwagę, że korzystanie z przywileju często powoduje utratę dochodów członka rodziny o wyższym wynagrodzeniu (często mężczyzny).
Dyrektywa przewiduje prawo co najmniej do 10 dni roboczych płatnego urlopu ojcowskiego dla ojców (lub ogólnie drugiego rodzica w przypadku związku jednopłciowego, gdy jest on uznawany przez prawo krajowe). Ma on przysługiwać ojcom zaraz po narodzinach dziecka. Wysokość wypłacanego zasiłku w takim przypadku ma wynosić nie mniej niż poziom chorobowego.
Dla Polski to bardzo ważne, bo wiem, że macie ponad 10 dni urlopu ojcowskiego, ale musi być on wzięty już po tym, jak matka nie jest na urlopie macierzyńskim. My mówimy, że ojcowie mają do tego prawo, nawet jeśli matka jest jeszcze na macierzyńskim. Niektóre matki są naprawdę samotne w tym okresie i potrzebują wsparcia w domu - podkreśliła Arena.
Dyrektywa przewiduje ponadto, że państwa członkowskie będą musiały przyznawać 5 dni w roku urlopu opiekuńczego osobom zapewniającym opiekę krewnemu lub osobie ze względu na poważny stan zdrowia lub upośledzenie związane z wiekiem. To samo ma dotyczyć niespokrewnionych osób mieszkających w tym samym gospodarstwie domowym co niepełnosprawna osoba.
Regulacje zakładają, że pracujący rodzice i opiekunowie powinni mieć możliwość dostosowania czasu pracy, w tym, w miarę możliwości, pracy na odległość lub korzystania z elastycznych harmonogramów. Rozpatrując wnioski o możliwość dostosowania czasu pracy, pracodawcy powinni brać pod uwagę nie tylko własne zasoby, ale również szczególne potrzeby rodziców dzieci niepełnosprawnych i długotrwale chorych oraz rodziców samotnie wychowujących dzieci.
To bardzo oczekiwana inicjatywa, która pomoże zafunkcjonować pracującym rodzicom i pogodzić ich obowiązki zawodowe i rodzinne w taki sposób, aby dziecko otrzymało opiekę w domu. Chcemy zmniejszyć konflikt praca-dom, zapobiec sytuacjom, w których jedno z rodziców - to zwykle są kobiety - aby realizować obowiązki rodzinne, musi zrezygnować ze swojego rozwoju zawodowego - oceniła europosłanka Agnieszka Kozłowska-Rajewicz (PO), która negocjowała dyrektywę jako sprawozdawczyni opinii ze strony komisji ds. praw kobiet i równouprawnienia.
Państwa członkowskie, które już gwarantują wypłatę lub zasiłek w wysokości co najmniej 65 proc. wynagrodzenia netto pracownika przez co najmniej 6 miesięcy urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców, mogą utrzymać swój system.
Dyrektywa wejdzie w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE. Państwa członkowskie będą musiały dostosować się do przepisów w ciągu trzech lat.