"Kościół nie boi się historii, lecz ją kocha i chciałby kochać ją bardziej i lepiej tak, jak kocha Boga" - podkreślał papież Franciszek. Tajne archiwa watykańskie, dotyczące pontyfikatu Piusa XII zostaną otwarte 2 marca 2020 roku, dokładnie w 80. rocznicę wyboru kardynała Eugenio Pacellego na Stolicę Piotrową. Część archiwów została już wcześniej udostępniona.
Eugenio Pacelli - jako papież Pius XII - stał czele Kościoła katolickiego w latach 1939-1958. Jego pontyfikat budzi sprzeczne oceny. Chodzi zwłaszcza o jego postawę wobec zagłady Żydów w czasie II wojny światowej. Choć Watykan publikuje kolejne dowody na to, że papież pomagał ukrywającym się Żydom, część środowisk zarzuca mu, że zrobił zbyt mało i milczał.
Otwarcie archiwów umożliwi obiektywną ocenę działalności Kościoła w czasach Holokaustu - oświadczył Komitet Żydów Amerykańskich, w reakcji na decyzję Franciszka.
Podejmuję tę decyzję po wysłuchaniu opinii moich najbliższych współpracowników, w duchu spokoju i zaufania, pewien tego, że poważne i obiektywne badania historyczne będą w stanie ocenić we właściwym świetle i przy właściwym podejściu krytycznym momenty chwały tego papieża, a także bez wątpienia również chwile wielkich trudności, pełnych udręk decyzji, ludzkiej i chrześcijańskiej roztropności - mówił Franciszek podczas spotkania z pracownikami archiwum.
Franciszek przypomniał, że postać papieża, który przewodził Kościołowi w jednym z "najsmutniejszych i najmroczniejszych momentów XX wieku" była przedmiotem wielu badań naukowych i była "często dyskutowana czy nawet krytykowana, można by rzecz z pewnym uprzedzeniem i przesadą".
Proces beatyfikacyjny Piusa XII, otwarty w 1965 roku, został wstrzymany w 2007 roku na mocy decyzji Benedykta XVI w związku z ówczesnymi protestami części środowisk żydowskich wobec planów ogłoszenia papieża czasów wojny błogosławionym.
W 2009 roku Benedykt XVI upoważnił Kongregację Spraw Kanonizacyjnych do wydania dekretu o heroiczności cnót papieża, co jest ważnym krokiem na drodze do jego beatyfikacji.