Tajemnica popularności i sukcesu tego pojazdu tkwi w jego efektywność. Pedałując zużywamy na pokonanie tej samej drogi znacznie mniej energii niż idąc lub biegnąc.
Jadąc w spacerowym tempie na rowerze zużywamy pięciokrotnie mniej energii niż kosztowałoby nas pokonanie podobnego dystansu pieszo. Z drugiej strony mecząc się jak na spacerze, jesteśmy w stanie jechać rowerem ponad 20 kilometrów na godzinę. Co ciekawe, już XIX-wieczne konstrukcje rowerów były bardzo efektywne.
Podstawowa różnica w porównaniu z chodzeniem i bieganiem polega na tym, że na rowerze nie tracimy energii na podnoszenie ciała, całą energię wkładamy w poruszanie się do przodu.
Unowocześnianie modeli rowerów sprawia, że coraz mniej energii tracimy na pokonanie oporów ruchu kół, coraz istotniejszy staje się opór powietrza. O tym jak wielkie ma znaczenie przekonuje rekord Holendra Freda Rompelberga, który na rowerze za specjalnym samochodem osiągnął prędkość blisko 270 kilometrów na godzinę.