Poszukiwania szczątków ofiar tragedii wołyńskiej ma zamiar rozpocząć w 2025 roku Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej (UINP) - poinformowała służba prasowa UINP na stronie internetowej instytutu.
Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej (UINP) chce w 2025 roku rozpocząć poszukiwania szczątków ofiar tragedii wołyńskiej - poinformowała służba prasowa UINP na stronie internetowej instytutu.
W tym roku do Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej zaczęły napływać wnioski od polskich obywateli w sprawie możliwości poszukiwania i ekshumacji szczątków członków ich rodzin. Prośby dotyczą głównie obwodu rowieńskiego.
"Po rozpatrzeniu wniosku, który wpłynął we wrześniu 2024 roku, Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej zamierza włączyć prace poszukiwawcze w obwodzie rówieńskim do swojego planu pracy i wydarzeń na 2025 rok" - zaznaczono w komunikacie.
"UINP pozostaje otwarty na współpracę z polskimi instytucjami w zakresie poszukiwania, zachowania i opieki nad miejscami pamięci Ukraińców w Polsce i Polaków w Ukrainie. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że oficjalne międzyinstytucjonalne mechanizmy rozwiązywania problematycznych kwestii ze stroną polską w zakresie renowacji i ochrony miejsc pamięci nie istnieją od dłuższego czasu (w szczególności grupy robocze między instytucjami pamięci i ministerstwami odpowiedzialnymi za kwestie kulturowe), UINP jest skłonny wyjść naprzeciw interesom obywateli polskich i, w wyjątkowych przypadkach, bezpośrednio przyjąć rolę koordynatora w prowadzeniu działań poszukiwawczych na wniosek obywateli polskich, z zaproszeniem strony polskiej jako obserwatora" - podkreślił szef UINP Anton Drobowycz.
Jak dodał szef UINP, "jeśli polscy obywatele udzielą nam niezbędnych wyjaśnień na temat lokalizacji potencjalnych miejsc poszukiwań, postaramy się im pomóc pomimo wojny i trudnej sytuacji gospodarczej."
"Biorąc pod uwagę ograniczoną liczbę specjalistów i kontynuowanie przez Rosję pełnowymiarowej wojny przeciwko Ukrainie, której towarzyszą poszukiwania i ekshumacje martwych wojskowych i cywilów, skuteczność poszukiwań będzie zależeć również od dostępnych zasobów" - poinformował UINP na swojej stronie internetowej.
W czerwcu 2022 r. ministerstwa kultury Ukrainy i Polski podpisały Memorandum o współpracy w dziedzinie pamięci narodowej. Dokument przewidywał utworzenie ukraińsko-polskiej grupy roboczej pod przewodnictwem wiceministrów kultury, która będzie realizować wspólne umowy o współpracy państwowej w zakresie poszukiwań, ekshumacji, pochówku, upamiętnienia, legalizacji, rekonstrukcji i ochrony prawnej miejsc upamiętnienia i pochówku.
UIPN na stronie internetowej podał, że w 2023 r. Ukraina spełniła postulaty Polski i zgodnie z Memorandum przeprowadzono wspólne ukraińsko-polskie badania w celu ustalenia lokalizacji polskich pochówków na terenie dawnego cmentarza wiejskiego we wsi Sadowe, w rejonie (powiecie) czortkowskim w obwodzie tarnopolskim Ukrainy.
Na początku 2024 r. kwestie historyczne poruszono podczas polsko-ukraińskich konsultacji międzyrządowych podczas wizyt premiera Donalda Tuska w Kijowie i premiera Denysa Szmyhala w Warszawie. W celu realizacji planu działań opracowanego w wyniku konsultacji międzyrządowych ministerstwo kultury w Kijowie zatwierdziło skład ukraińskiej części Ukraińsko-Polskiej Grupy Roboczej ds. pamięci narodowej. UIPN przekazał, że na dzień 1 października 2024 r. nie otrzymał informacji o utworzeniu polskiej części Grupy Roboczej.
UINP podał na stronie internetowej, że od 2019 roku strona ukraińska co najmniej trzykrotnie udzieliła zgody stronie polskiej na prowadzenie prac i badań w polskich miejscach pamięci na Ukrainie, ale prośba Ukrainy o przywrócenie tablicy pamiątkowej w miejscu pochówku żołnierzy UPA na górze Monastyr pozostaje niespełniona.
Przywrócenie tablicy w pierwotnej formie z nazwiskami osób pochowanych w tej zbiorowej mogile było przedmiotem negocjacji między prezydentami obu krajów - przypomniała ukraińska instytucja.
Wiosną 2025 r., przed rozpoczęciem sezonu poszukiwań i ekshumacji, UINP planuje przygotować i opublikować dodatkowe wyjaśnienia w języku ukraińskim i polskim dotyczące procedury ubiegania się o takie prace.
To dobra informacja i krok we właściwym kierunku, natomiast minister Radosław Sikorski w rozmowach z ukraińskimi partnerami wielokrotnie podkreślał, że oczekujemy nie planów, a podjęcia decyzji. W związku z tym mamy nadzieję, że faktycznie do podjęcia takiej decyzji dojdzie - skomentował rzecznik MSZ Paweł Wroński.
Zaznaczył, że minister Sikorski "traktuje te kwestię nie w charakterze sporu politycznego, ale wzywa stronę ukraińską do wykonania gestu, który ma charakter cywilizacyjny i jest chrześcijańskim gestem pamięci wobec ofiar strasznych wydarzeń na Wołyniu".
Kwestia zbrodni wołyńskiej, ekshumacji i poszukiwań polskich grobów w Ukrainie była wśród tematów wtorkowego spotkania marszałka Sejmu Szymona Hołowni z szefem MSZ Ukrainy Andrijem Sybihą. Był to też jeden z głównych tematów wrześniowej 13. sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Polski i Ukrainy.
Sprawa ta była wcześniej wielokrotnie tematem rozmów polskich i ukraińskich polityków. We wrześniu szef MSZ Radosław Sikorski odwiedził Kijów, gdzie omówił ze stroną ukraińską najważniejsze kwestie, nie unikając trudnych tematów takich jak potrzeba przywrócenia ekshumacji i chrześcijańskiego pochówku ofiar zbrodni wołyńskiej.
Według dyplomatów minister Sikorski przekonywał w Kijowie prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, żeby zamknął sprawy historyczne z Polską teraz - wskazując, że w czasie negocjacji akcesyjnych będzie to o wiele trudniejsze. Nie znalazł jednak wtedy zrozumienia u Zełenskiego.
11 lipca 1943 roku ukraińscy nacjonaliści dokonali ataku na polskich mieszkańców 150 miejscowości na Wołyniu. Przez dwa lata na Wołyniu, Podolu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. Polaków zamordowanych przez oddziały Ukraińskiej Armii Powstańczej i miejscową ludność ukraińską.
Zbrodnia wołyńska jest jednym z najbardziej dramatycznych epizodów II wojny światowej i losów Polaków.
Przeczytaj wstrząsające reportaże dziennikarzy RMF FM w 75. rocznicę Krwawej Niedziel:
W przeciwieństwie do mordów dokonywanych przez okupantów niemieckich i sowieckich, ludobójstwo na Wołyniu było często popełniane przez sąsiadów ofiar, których przodkowie przez wiele dziesięcioleci zamieszkiwali wraz z Polakami te same wsie i osady.
Rzeź wołyńska była skutkiem długotrwałego oddziaływania ideologii nacjonalizmu ukraińskiego, który za główny cel stawiał sobie stworzenie niepodległej, jednolitej etnicznie Ukrainy przez wymordowanie i wypędzenie Polaków oraz przedstawicieli innych narodowości.