Po raz pierwszy od 30 lat w stolicy Białorusi nie odbędzie się Szlak Czarnobylski - doroczny marsz środowisk niezależnych upamiętniający awarię elektrowni w Czarnobylu w 1986 r. Władze wydały zgodę, ale zażądały, by organizatorzy opłacili ochronę demonstracji przez milicję.
Nie chodzi o to, że nie ma pieniędzy, ale chodzi o zasadę. Pryncypialnie odmawiamy - powiedziała jedna z organizatorek, aktywistka opozycji Wolha Kawalkowa podczas konferencji zwołanej w czwartek w Mińsku.
Władze miasta wystawiły organizatorom rachunek na ponad 5737 rubli białoruskich (ok. 10200 zł). Jest to możliwe na mocy zmian w ustawie o organizacji imprez masowych, które białoruski parlament przegłosował w styczniu.
W efekcie organizatorzy wycofali swój wniosek i po raz pierwszy od trzydziestu lat Czarnobylski Szlak w Mińsku nie odbędzie się. Aktywiści zaapelowali, by zamiast tego chętni wzięli udział w przedsięwzięciach Tygodnia Czarnobylskiego - wykładach i prezentacjach.
Kawalkowa zarzuciła władzom, że zrobiły wszystko, by do demonstracji nie doszło, m.in. wyznaczając aktywistom termin negocjacji na ostatnią chwilę, w czwartek rano. Rozmowy te nie zakończyły się porozumieniem.
Opozycjoniści twierdzą, że nowe przepisy to kolejna stworzona przez państwo przeszkoda, by "Białorusini nie mogli protestować". Ich zdaniem nowe prawo jest sprzeczne z konstytucją, o czym poinformowali w specjalnym piśmie ministra sprawiedliwości.
Organizatorzy Szlaku zadeklarowali solidarność z każdym, kto zechce upamiętnić rocznicę katastrofy, lecz zastrzegli, że nie wzywają do udziału w żadnej nielegalnej akcji.
Jak informuje Radio Swaboda, władze wydały wcześniej zgodę na marsz tradycyjną trasą - od kina Oktiabr na Prospekcie Niepodległości do pomnika ofiar Czarnobyla.
Do katastrofy w Czarnobylu doszło 26 kwietnia 1986 r. Po wybuchu reaktora położonego w granicach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej na terytoria białoruskie spadło ok. 70 proc. opadu radioaktywnego, a skażeniu uległo 23 proc. kraju, głównie tereny na południowym wschodzie, zamieszkane przez 1,8 mln ludzi. Z mapy znikło po 1986 roku ponad 430 miejscowości. Za strefę katastrofy ekologicznej władze Białorusi uznały ten obszar dopiero w 1990 r.
Bezpośrednio po katastrofie wydzielono 30-kilometrową strefę, z której zarządzono ewakuację ludności. W strefie zamkniętej, w obwodzie homelskim, na terenie trzech rejonów: narowlańskiego, chojnickiego i brahińskiego znajduje się dziś Poleski Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny obejmujący ponad 2 tys. km kw.
W ostatnich latach tradycyjnym postulatem organizatorów Szlaku Czarnobylskiego jest rezygnacja z budowy na Białorusi elektrowni atomowej.
Elektrownia powstaje w obwodzie grodzieńskim, ok. 20 km od miejscowości Ostrowiec według rosyjskiego projektu AES-2006. Głównym wykonawcą projektu jest Rosatom.
Elektrownia będzie się składać z dwóch bloków energetycznych, z których każdy będzie miał reaktor o mocy do 1200 megawatów. Pierwszy blok ma zostać uruchomiony do końca 2019 r., drugi - w 2020 r.