Wajda, Macharski, Kopiczyński, Bowie... Wspominamy znanych, którzy odeszli

5 listopada 2015 - Czesław Kiszczak

Były minister spraw wewnętrznych i jeden z głównych planistów i realizatorów operacji wprowadzenia stanu wojennego zmarł w wieku 90 lat. To podległe Czesławowi Kiszczakowi służby przez całe lata 80. prowadziły jawne i tajne działania wymierzone w opozycje. Zarzuca się im tajemnicze śmierci i brutalne działania wymierzone w solidarnościowe podziemie.

Wraz z kruszeniem się systemu Czesław Kiszczak stał się jedną z twarzy Okrągłego Stołu i porozumienia z opozycją. Z życia politycznego odszedł w lipcu 1990 roku.

9 listopada 2015 - Andy White

Zaliczany do kilkuosobowego grona "piątych Beatlesów", czyli muzyków występujących okresowo wraz z podstawowym składem zespołu, Andy White zmarł w wieku 85 lat. Szkocki muzyk jeszcze jako wykonawca studyjny grał jazz, swing oraz szkocką muzykę na dudach i perkusji. Potem zwrócił się ku rock'n'rollowi.

21 grudnia 2015 - Jan Góra

Ojciec Jan Góra był twórcą lednickich spotkań młodzieży. Na tereny wokół Gniezna młodych ludzi po raz pierwszy zaprosił w 1997 roku. Każdego roku w spotkaniach w Lednicy uczestniczyło od kilkudziesięciu do ponad 150 tysięcy pielgrzymów z Polski i zza granicy.

Jan Góra był cenionym duszpasterzem akademickim, rekolekcjonistą, prozaikiem, twórcą i animatorem ośrodków duszpasterskich.

31 grudnia 2015 - Natalie Cole

Córka wybitnego amerykańskiego muzyka jazzowego Nat King Cole’a zmarła w wieku 65 lat. Natalie Cole śpiewała jazz, pop, blues i soul. Jednym z najbardziej znanych nagrań w jej wykonaniu jest "Unforgettable".

W latach 80. walczyła z uzależnieniem od heroiny, kokainy i alkoholu. W 2000 roku wydała autobiografię, w której opisała swoją walkę z nałogami.

1 stycznia 2016 - Roman Bartoszcze

Roman Bartoszcze zmarł w wieku 69 lat. Był założycielem Polskiego Forum Ludowo-Chrześcijańskiego "Ojcowizna". Był też posłem i pierwszym prezesem odrodzonego PSL.

10 stycznia 2016- David Bowie

Legendarny brytyjski artysta zmarł w wieku 69 lat. Bowie jest uznawany za jednego najwybitniejszych artystów muzycznych wszech czasów. W ciągu 50 lat kariery piosenkarskiej sprzedał na całym świecie ponad 140 milionów albumów studyjnych.

David Bowie zasłynął także na wielkim ekranie. Fani kina pamiętają go z roli wampira w obrazie "Zagadka nieśmiertelności", płatnego mordercy w "Ucieczce w noc" czy tajemniczego agenta w "Twin Peaks: Ogniu krocz za mną".

21 stycznia 2016 - Bogusław Kaczyński

Dziennikarz, publicysta i krytyk muzyczny - Bogusław Kaczyński zmarł w wieku 73 lat. Był także popularyzatorem opery i prowadził najważniejsze wydarzenia muzyczne w kraju i za granicą.

Był zawsze elegancki, mówił piękną polszczyzną. O trudnej dla wielu z nas muzyce opowiadał lekkim i zrozumiałym językiem.

17 lutego 2016 - Andrzej Żuławski

Jeden z najbardziej znanych polskich reżyserów filmowych przegrał walkę z rakiem w wieku 76 lat. Pierwszym głośnym filmem Żuławskiego była "Trzecia część nocy" z 1971. Rok później zrealizował film grozy - "Diabeł", który cenzura zatrzymała na 16 lat.

Żuławski ma też w dorobku m.in. takie filmy, jak: "Borys Godunow", "Moje noce są piękniejsze niż twoje dni", "Błękitna nuta", "Szamanka" oraz "Wierność".

19 lutego 2016 - Umberto Eco

Włoski pisarz i eseista, semiolog Umberto Eco zmarł w wieku 84 lat. Swoją pierwszą książkę - "Problem estetyki u świętego Tomasza" - napisał w 1956 roku. Przełomowa dla jego kariery była powieść "Imię róży". To światowy bestseller, napisany w 1980 roku, który został przetłumaczony na 44 języki. Ukazał się w nakładzie ponad 30 mln egzemplarzy.

27 lutego 2016 - Karl Dedecius

Wybitny tłumacz, propagator kultury polskiej w Niemczech, orędownik pojednania polsko-niemieckiego Karl Dedecius zmarł w wieku 94 lat.

27 lutego 2016 - Jerzy Błaszczyk

Jerzy Błaszczyk był rekordzistą Polski w nurkowaniu głębinowym i założycielem grupy nurkowej DeepExplorers, badającej głębiny Morza Czerwonego. Zmarł w wieku zaledwie 46 lat. Przed laty związany był z dziennikarką i podróżniczką Martyną Wojciechowską, z którą ma córkę.

6 marca 2016 - Nancy Reagan

W wieku 94 lat zmarła w USA Nancy Reagan, wdowa po amerykańskim prezydencie Ronaldzie Reaganie.

8 marca 2016 - George Martin

Jedna z legend muzycznego biznesu. Urodzony w Londynie w 1926 roku George Martin był producentem muzycznym, kompozytorem, dyrygentem i aranżerem. Przez 50 lat swojej kariery wyprodukował ponad 700 pływ. Z legendarnymi Beatlesami rozpoczął współpracę w 1962 roku. W wielu ich utworach grał na różnych instrumentach, w tym na fortepianie i trąbce.

17 marca 2016 - Marian Kociniak

Aktor teatralny, kabaretowy i filmowy w styczniu skończył 80 lat. Debiutował epizodem w filmie Andrzeja Wajdy "Niewinni czarodzieje". Największą sławę przyniosła mu jednak rola Franka Dolasa w kultowej polskiej komedii "Jak rozpętałem II wojnę światową". Marian Kociniak zmarł miesiąc po śmierci swojej żony, Grażyny. 

18 marca 2016 - Jan Nemec

Jan Nemec był uważany za wyjątkowego twórcę w czeskim kinie. Jego filmy radykalnie zrywały bowiem z socrealizmem. Już w swoim debiucie podjął nietypowy temat. "Diamenty nocy" opowiadały o dwóch żydowskich chłopcach uciekających z transportu do nazistowskiego obozu śmierci. Na długo film stał się wizytówką reżysera, a niektórzy krytycy twierdzą, że zainspirował on Jerzego Skolimowskiego do nakręcenia "Essential Killing".

28 marca 2016 - Jan Kaczkowski

Jan Kaczkowski był jednym z założycieli Puckiego Hospicjum Domowego. Między 2007 a 2009 rokiem koordynował budową ośrodka, po czym został jego dyrektorem i prezesem zarządu. W wolontariat hospicyjny angażował tzw. trudną młodzież i osoby skazane. Prowadził wykłady i warsztaty z tematyki hospicyjnej.

Duchowny miał zdiagnozowany nowotwór nerki i glejaka mózgu. Od urodzenia miał lewostronny niedowład i dużą wadę wzroku. 

Był ceniony za swoją szczerość i otwartość. O swoim zmaganiu z chorobą, a także o polskim kościele, ksiądz opowiedział w głośnym wywiadzie opublikowanym w książce pt. "Życie na pełnej petardzie".

31 marca 2016 - Imre Kertesz

Imre Kertesz w trakcie swojej pisarskiej kariery podejmował temat m.in. Holokaustu. Do jednej z jego najbardziej znanych powieści należy "Los utracony", w której to opisał swoje doświadczenia - jako młodego chłopca - w nazistowskich obozach koncentracyjnych w Auschwitz i w Buchenwaldzie. W 2002 roku Kertesz został laureatem literackiej nagrody Nobla. 

5 kwietnia 2016 - Zyta Gilowska

Zyta Gilowska była wicepremierem i ministrem finansów w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego. Wcześniej polityk była związana z Platformą Obywatelską, z której odeszła w 2005 roku. W 2010 roku powołano ją w skład Rady Polityki Pieniężnej. Trzy lata później zrzekła się funkcji. Mówiono wówczas, że powodem jest poważna choroba serca. Zmarła w wieku 66 lat. 

22 kwietnia 2016 - Prince

Prince - znany piosenkarz, gwiazda muzyki pop - zmarł w wieku 57 lat. Był innowacyjnym piosenkarzem, kompozytorem, autorem tekstów, grał na gitarze, instrumentach klawiszowych i perkusyjnych. W swej muzyce łączył jazz, funk i disco.

11 maja 2016 - Gene Gutowski

Producent Gene Gutowski znany był głównie ze swojej współpracy z Romanem Polańskim. To dzięki niemu Polański był w stanie nakręcić swoje pierwsze filmy na Zachodzie, jak "Wstręt", "Matnia" i "Nieustraszeni pogromcy wampirów". Sam Gutowski urodził się w Lwowie w bogatej rodzinie żydowskiej. Z okupowanego przez nazistów miasta uciekł do Warszawy, później pracował na Łotwie, skąd został deportowany do Niemiec. Tam doczekał wyzwolenia. Zmarł na zapalenie płuc w szpitalu w Warszawie.

12 maja 2016 - Maria Czubaszek 

Znana pisarka, satyryk, autorka tekstów piosenek, felietonistka i dziennikarka. Maria Czubaszek dla radiowej Trójki stworzyła kultowe słuchowiska: "Dym z papierosa", "Małgorzaty jego życia" i "Serwus, jestem nerwus", w których brawurowe role stworzyli m.in. Irena Kwiatkowska, Bohdan Łazuka, Barbara Wrzesińska, Jerzy Dobrowolski i Wojciech Pokora. Słuchowiska te po raz pierwszy emitowane były w "Ilustrowanym Tygodniku Rozrywkowym". Pojawiała się także w programach "Ilustrowany Magazyn Autorów" oraz "Powtórka z Rozrywki". Jest autorką licznych tekstów piosenek; pierwszy z nich, "Kochać można byle jak", napisała do muzyki Wojciecha Karolaka w 1965 roku. W 2009 roku została uhonorowana Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

2 czerwca 2016 - Andrzej Niemczyk

Były siatkarz, reprezentant kraju, a po zakończeniu kariery zawodowej - trener. To on był twórcą największych sukcesów polskiej kobiecej siatkówki. Reprezentacją objął w 2003 roku i od razy zdobył z zespołem złoty medal mistrzostw Europy. Prowadzoną przez niego drużynę nazywano "Złotkami". W 2005 roku reprezentacja Niemczyka powtórzyła sukces i znów sięgnęła po złote medale mistrzostw Starego Kontynentu. Niemczyk w ostatnich latach życia zmagał się z chorobą nowotworową. 10 lat temu udało mu się wygrać walkę z rakiem węzłów chłonnych. Niestety, na początku tego roku ujawnił, że zaatakował go nowotwór płuc. 

3 czerwca 2016 - Muhammad Ali

Jeden z najsłynniejszych pięściarzy na świecie. Cassius Marcellus Clay Jr., znany jako Muhammad Ali trzykrotnie sięgał po tytuł mistrza świata wszechwag i skutecznie bronił go 19 razy. W ciągu swojej kariery stoczył 61 walk. 56 pojedynków wygrał, a przegrywał jedynie 5 razy. W 1984 roku zdiagnozowano u niego chorobę Parkinsona. 

22 czerwca 2016 - Andrzej Kondratiuk

Andrzej Kondratiuk był reżyserem, twórcą takich filmów jak m.in. "Wniebowzięci" i "Hydrozagadka". W ciągu blisko pół wieku pracy artystycznej zrealizował kilkadziesiąt dzieł filmowych. Od wielu lat ciężko chorował. W lipcu skończyłby 80 lat. 

29 czerwca 2016 - Janina Paradowska 

Wybitna polska dziennikarka i publicystka. Od 1991 roku była związana z tygodnikiem "Polityka". W 2002 roku otrzymała tytuł Dziennikarza Roku, a w 2012 - Nagrodę Kisiela. Komentowała polityczne wydarzenia i przeprowadzała rozmowy z najważniejszymi osobami w państwie.

2 lipca 2016 - Elie Wiesel

Żydowski pisarz, twórca terminu "Holocaust", a także laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1986 roku. Komitet Noblowski nazwał go wówczas "posłańcem ludzkości". Elie Wiesel napisał ponad 50 książek, z których jedna jest wyjątkowa. Prostym językiem autor opisał w niej to, co wydarzyło się obozie Auschwitz-Birkenau. Zmarł w Nowym Jorku w wieku 87 lat.

2 lipca 2016 - Michel Rocard

Michel Rocard kierował rządem za prezydentury socjalisty Francois Mitteranda od 1988 do 1991 roku. Szefował także umiarkowanemu skrzydłu Partii Socjalistycznej. Od zawsze był zwolennikiem integracji europejskiej. Ostatni wywiad, w którym uczestniczył, dotyczył Brexitu. Zmarł w wieku 85 lat w Paryżu.

13 lipca 2016 - Abp Zygmunt Zimowski

Przed śmiercią zadzwonił do niego Papież Franciszek i zapewnił, że modli się za arcybiskupa. Papież udzielił mu także błogosławieństwa. Zimowski był bliskim współpracownikiem trzech papieży. Przewodniczył także Papieskiej Radzie ds. Chorych Duszpasterstwa Służby Zdrowia. Arcybiskup zmarł w wieku 67 lat, zmagał się z chorobą nowotworową.

21 lipca 2016 - Włodzimierz Odojewski

Pisarz, jeden z najwybitniejszych prozaików pokolenia "Współczesności". jego najsłynniejsza powieść "Zasypie wszystko, zawieje..." była wzorowana na twórczości Williama Faulknera, jednak polski pisarz zmodyfikował typ narracji, który idealnie wpasował się w opowiadaną historię. Mówi ona o dramatycznych losach polaków i Ukraińców zamieszkujących dawne ziemie wschodnie. Jak podaje IPN, w latach 60 Odojewski był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa. Miał działać pod kryptonimami WO, WOd i W. Twórca zmarł w podwarszawskich Kątach. Miał 86 lat.

2 sierpnia 2016 - Kard. Franciszek Macharski

Kardynał Franciszek Macharski zmarł w wieku 89 lat. Był metropolitą krakowskim w latach 1979-2005. W stanie wojennym walczył o prawa internowanych i ich rodzin. W 1981 roku po zamachu na Jana Pawła II poparł organizatorów Białego Marszu, który na znak solidarności z walczącym o życie papieżem przeszedł ulicami Krakowa. Podczas swojej posługi ustanowił ponad 200 nowych parafii. To jemu zawdzięcza się także reaktywowanie Caritas Archidiecezji Krakowskiej w 1990 roku.

19 sierpnia 2016 - Krzysztof Ptak

Jeden z najwybitniejszych polskich operatorów filmowych, absolwent i wieloletni wykładowca Szkoły Filmowej w Łodzi. Debiutował zdjęciami do dokumentów Bohdana Dziworskiego. Pracował przy dokumentach, fabułach i spektaklach telewizyjnych. Współpracował m.in. ze zmarłym w październiku Andrzejem Wajdą, Krzysztofem Krauze i Janem Jakubem Kolskim. Wielokrotnie odbierał nagrody za swoją pracę, jedną z nich jest Złota Żaba za zdjęcia do "Ediego".  Siedmiokrotnie został też laureatem nagrody Polskiej Akademii Filmowej za najlepsze zdjęcia.

16 sierpnia 2016 - Joao Havelange

Były prezydent Międzynarodowej Federacji Piłkarskiej FIFA przeżył 100 lat. Kierował federacją w latach 1974-1998. Za jego kadencji znacząco zwiększyła się liczba uczestników mundialu. Początkowo było ich 24, a następnie 32. Organizacja stała się także globalnym koncernem. Sam był sportowcem, trenował pływanie i piłkę wodną. W 1936 roku startował na igrzyskach olimpijskich w Berlinie, a 1952 roku w Helsinkach. Jest także patronem Stadionu olimpijskiego w Rio de Janeiro.

29 sierpnia 2016 - Gene Wilder

Jego głowę zdobiła charakterystyczna fryzura pełna loków. Tak pamiętają go miłośnicy kina. Wilder zagrał m.in. w "Producentach", "Willy Wonka i fabryka czekolady", czy też "Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać". Aktor zasłynął również z ról w filmach reżysera i scenarzysty Mela Brooksa: "Młody Frankenstein" i "Płonące siodła". Dwukrotnie był nominowany do Oscara, jednak nie zdobył tej nagrody. Zmarł w wieku 83 lat.

16 września 2016 - Waldemar Dziki

Filmowiec. Reżyser takich filmów, jak "Cudowne dziecko", "Bank nie z tej ziemi", "Pierwszy milion" i "W pustyni i w puszczy" z 2001 roku. W 2007 roku został dyrektorem ukiraińskiej stacji telewizyjnej TRK-Ukraina. Był trzykrotnie żonaty. Zmarł w wieku 59 lat.

25 września 2016 - Arnold Palmer

Legendarny golfista nazywamy "Królem". Uważany za jednego z najlepszych golfistów w historii, a zaczynał w latach 50 XX wieku. Tylko w latach 1960-1963 pięciokrotnie wygrał Wielkiego Szlema i 29 PGA Tour. W całym życiu odniósł 95 zwycięstw, z czego aż siedem to zwycięstwa wielkoszlemowe. O Palmerze mówi się, że uczynił golf sportem masowym... wcześniej nie był tak popularny. Sportowiec zaczął trenować jeszcze jako dziecko, był dwukrotnie żonaty. Zmarł w wieku 87 lat.

28 września 2016 - Szimon Peres

Były prezydent Izraela w latach 2007-2014, a także premier w latach 1984-1986 oraz 1995-1996. Był ministrem w dwunastu rządach oraz posłem do parlamentu nieprzerwanie przez 48 lat. W 1994 roku został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Komitet Noblowski wyróżnił go za rozmowy pokojowej, które prowadził jako szef dyplomacji. W rezultacie osiągnięto porozumienie pokojowe w Oslo pomiędzy Izraelem i Palestyńczykami. Zmarł w wieku 93 lat po udarze mózgu.

9 października 2016 - Andrzej Wajda

Jeden z najbardziej znanych na świecie polskich reżyserów. Był współtwórcą szkoły filmowej oraz laureatem Oscara za całokształt twórczości. Wielokrotnie nominowany do otrzymania tej statuetki, nagradzany także na festiwalach w Cannes i Berlinie. Lista jego filmów jest długa, a na niej takie pozycje, jak "Popiół i diament", "Popioły", "Człowiek z marmuru" i "Ziemia obiecana". Wajda był reżyserem nie tylko filmowym, ale i teatralnym. Jego sztuki były prezentowane na deskach teatrów w Krakowie, Warszawie, Moskwie i Tokio. Jego ostatnim filmem są "Powidoki", reżyser nie doczekał oficjalnej premiery. Zmarł w wieku 90 lat.

13 października 2016 - Andrzej Kopiczyński

Aktor uwielbiany za brawurową rolę w serialu "Czterdziestolatek". Absolwent łódzkiej Państwowej Szkoły Teatralnej. Na ekranie zadebiutował w 1957 roku w produkcji "Prawdziwy koniec wielkiej wojny" w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Zagrał także m.in. w filmach "Święta wojna" i "Zasieki". Grał też w teatrach. Na początku swojej kariery był to Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, a później Teatr Współczesny w Bydgoszczy i Teatr Dramatyczny w Szczecinie. Aktor cierpiał na chorobę Alzheimera. Zmarł w wieku 82 lat.

16 października 2016 - Józef Bandzo "Jastrząb"

Był jednym z ostatnich żołnierzy 3. i 5. Wieleńskiej Brygady Armii Krajowej, podkomendny majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki". Pod koniec sierpnia Józefa Bandzę uhonorował prezes IPN Jarosław Szarek. Odwiedził go w domu w Warszawie i "złożył meldunek" o pogrzebie Danuty Siedzikówny "Inki" i Feliksa Selmanowicza "Zagończyka". Józef Bandzo w czasach II wojny światowej należał do oddziału partyzanckiego Gracjana Fróga "Szczerbca". Brał udział a wielu akcjach, m.in. zdobywał miasto Nowe Troki, brał też udział w ataku na Wilno w ramach operacji "Ostra Brama". Żołnierz zmarł w wieku 92 lat po ciężkiej chorobie.

20 października 2016 - Junko Tabei

Pierwsza w historii zdobywczyni Mount Everest i Korony Ziemi. Japońska podróżniczka i himalaistka mając 35 lat w 1975 roku stanęła na szczycie najwyższej góry ziemi na wysokości 8848 m n.p.m. Ten sam szczyt zdobyła także Polka Wanda Rutkiewicz. Junko Tabei ciężko chorowała, wykryto u niej nowotwór otrzewnej. Pomimo przeciwności losu, nie poddawała się i kontynuowała swoją pasję. W lipcu tego roku weszła ze studentami na Fudżi - najwyższy szczyt Japonii. Zmarła w wieku 77 lat.