Ustawa obniżająca stawki VAT może być niezgodna z unijnym prawem

Obniżenie VAT-u z 8 proc. do zera na nawozy sztuczne jest niezgodne zarówno z obecną unijną dyrektywą, jak i przyszłą, na która zgodziła się 7 grudnia także Polska.  Nie ma możliwości stosowania zerowej stawki VAT na nawozy sztuczne - usłyszała dziennikarka RMF FM w KE.  W UE można stosować jednie obniżony VAT, a w dodatku (i także zgodził się na to także polski rząd)  - tylko do 2032 roku. Po tej dacie jedną dozwoloną stawką - będzie  stawka podstawowa, czyli Polska będzie musiała podwyższyć VAT do 23 proc.

Także niezgodne z unijnym prawem obecnym jak i przyszłym jest obniżenie do 8 pro. VAT-u na paliwa silnikowe. Ani obecna dyrektywa ani nowa legislacja nie pozwalają na redukcję taryf na paliwa silnikowe. Możliwa jest jedynie stawka podstawowa - mówi urzędnik KE. W przypadku Polski to 23 procent.

Również zerowy VAT na gaz - łamie unijne przepisy. Jednak urzędnik KE przekazał RMF FM , że "w tej sprawie Komisja Europejska pozostaje w kontakcie z polskimi władzami". Unijne prawo przewiduje obniżony VAT na gaz, jednak wyklucza stawkę zerową. Polska otrzymała zgodę jedynie na obniżoną taryfę.

Z kolei obniżka VAT-u na ciepłownictwo i elektryczność jest zgodna z prawem UE i została zaakceptowana przez Komisję. Obniżenie taryf na te dwa produkty jest dozwolone, jednak trzeba przejść konsultacje w ramach komitetu UE ds. VAT. Polska to zrobiła i otrzymała zgodę. Polskie władze próbowały jeszcze uzyskać zgodę na zerowa stawkę na elektryczność i ciepłownictwo, jednak jej nie uzyskały i ostatecznie zadowoliły się stawką obniżoną.  

Komisja Europejska z kolei przymyka oczy na zerową stawkę na żywność, bo dopuszcza ją przyszła unijna dyrektywa. RMF FM jako pierwsze poinformowało, że KE nieformalnie wyraża zgodę na zerową stawkę na żywność, co potwierdził następnie komisarz ds. gospodarczych Paolo Gentiloni, mówiąc, że "przyjmuje do wiadomości" decyzję polskich władz.

Tam gdzie się da KE będzie elastyczna, jednak tam gdzie jest ewidentne naruszenie unijnego prawa - KE nie może odpuścić, bo chodzi o możliwość zachwiania konkurencyjności na unijnym rynku - usłyszała dziennikarka RMF FM.  Za łamanie prawa mogą Polsce grozić procedury przeciwnaruszeniowe z finałem w TSUE. Polskie władze mogą z kolei liczyć na przewlekłe unijne procedury, bo zanim KE skieruje skargę do TSUE, to półroczne obniżki VAT - przestaną obowiązywać.  

Sejm uchwalił w czwartek nowelę ustawy o VAT, która przewiduje czasowe obniżenie do zera stawek tego podatku na żywność, nawozy i gaz, do 5 proc. na ciepło, oraz do 8 proc. na paliwa. Ustawa jest elementem tzw. tarczy antyinflacyjnej 2.0 i ma wejść w życie 1 lutego. Według premiera Mateusza Morawieckiego dzięki zmianom przeciętna polska rodzina zaoszczędzi 200-300 zł.

Za uchwaleniem ustawy głosowało 438 posłów, nikt nie był przeciw, dwóch posłów wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa trafi pod obrady Senatu.

Wcześniej posłowie, zgodnie z rekomendacją Komisji Finansów Publicznych, odrzucili wszystkie dziewięć poprawek zgłoszonych do ustawy podczas drugiego czytania.

Ustawa przewiduje, że obniżone stawki podatku od towarów i usług mają obowiązywać od 1 lutego do 31 lipca 2022 roku.

Zgodnie z ustawą do zera ma spaść VAT na żywność i napoje objęte obecnie stawką 5 proc. 

Z 23 proc. do 8 proc. ma spaść stawka tego podatku na paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę, gaz LPG. 

Dla nawozów, środków ochrony roślin, ziemi ogrodniczej i innych środków wspomagających produkcję rolniczą VAT ma spaść z 8 proc. do zera. 

VAT na gaz ma spaść z 8 proc. do zera, na energię cieplną z 8 proc. do 5 proc., a w przypadku energii elektrycznej utrzymana zostanie obniżona stawka podatku w wysokości 5 proc.

Obniżenie stawki VAT do zera ma objąć takie produkty spożywcze - opodatkowane stawką 5 proc. - jak mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, niektóre napoje, np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne.

W przypadku środków wykorzystywanych do produkcji rolnej obniżka VAT z 8 proc. do zera obejmie nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą, produkty wspomagające produkcję rolną takie jak: środki poprawiające właściwości gleby, stymulatory wzrostu oraz podłoża do upraw.

Łączny spadek dochodów budżetu państwa oszacowano na ok. 11,6 mld zł, z czego obniżenie VAT na żywność i napoje ma się przełożyć na spadek o ok. 2,92 mld zł, w przypadku paliw ma on wynieść ok. 3,11 mld zł, spadek VAT na nawozy to negatywny skutek dla budżetu na poziomie 0,52 mld zł, na gaz - ok. 2,09 mld zł, na energię elektryczną to ok. 2,30 mld zł, a na energię cieplną - ok. 0,67 mld zł. 

Ustawa ma wejść w życie 1 lutego 2022 r.