W życie weszły duże zmiany Kodeksu pracy. Mamy do czynienia z nowymi przepisami dotyczącymi urlopów, nowymi rozwiązaniami work-life balance, dzielenia zatrudnienia między klika firm i zasadami zwolnień. Wraz z tak istotnymi zmianami Polaków nachodzą wątpliwości, które wraz z ekspertem spróbujemy rozwiać. Na Wasze pytania odpowiada Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. Oto jego odpowiedzi.

REKLAMA

Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio

Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP

Piotr: Mam dwójkę małych dzieci. Jedno urodzone w marcu 2021 roku, drugie w maju 2022 roku. Żona nie pracuje i nie przebywa na urlopie macierzyńskim ani wychowawczym. Czy jako ojciec mam prawo ubiegać się o 9-tygodniowy urlop na każde dziecko, czy zapisy ustawy dotyczą jedynie dzieci urodzonych po kwietniu 2023 roku?

Kamil Sobolewski: Urlop rodzicielski, to urlop przysługujący po urlopie macierzyńskim. Pomimo że Pana żona nie przebywa na urlopie macierzyńskim i nie pozostaje w stosunku pracy, przysługuje Panu 9-tygodniowy urlop rodzicielski na każde z Pana dzieci. Może Pan również skorzystać z urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni do ukończenia przez drugie dziecko 24 miesięcy.

Marcin: Posiadam dwójkę dzieci: 2-letnie i 4-letnie. Moja partnerka już wykorzystała w całości urlopy rodzicielskie przed sierpniem 2022 roku. Czy mi jako ojcu przysługuje dodatkowe 9 tygodni urlopu na każde z dzieci?

Kamil Sobolewski: Niestety nie przysługuje Panu 9-tygodniowy urlop. To dlatego, że nie jesteście Państwo osobami uprawnionymi do urlopu rodzicielskiego od 2 sierpnia 2022 roku do dnia wejścia w życie nowelizacji. Urlop został w całości wykorzystany przed datą 2 sierpnia 2022 roku.

Słuchaczka: Czy jeśli wyłącznie matka korzysta z urlopu rodzicielskiego, będzie on wówczas wynosił 41 tygodni? W jakiej wysokości wypłacane jest takie świadczenie?

Kamil Sobolewski: Jeśli to wyłącznie matka dziecka skorzysta z urlopu rodzicielskiego, to jego wymiar wynosić będzie 32 tygodnie. W takim przypadku 9 tygodni przysługuje wyłącznie ojcu. W przypadku urlopu rodzicielskiego zasiłek wynosi 70 proc. także w ramach tzw. "nieprzenoszalnej części" 9-tygodniowego urlopu.

Anna: W dniu 2 sierpnia 2022 roku przebywałam na urlopie rodzicielskim. Urlop zakończył się 28 stycznia 2023 roku i wykorzystałam go w całości. Czy po zmianie przepisów ojcu dziecka należy się dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego? Jeśli tak, to do kiedy może z niego skorzystać? Dziecko urodziło się 30 stycznia 2022 roku.

Kamil Sobolewski: Tak. Ojcu przysługuje w takim wypadku dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Wystarczy, że złoży wniosek w terminie 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego. Urlop można wykorzystać do czasu ukończenia przez dziecko 6 roku życia.

Anna: Czy w związku z pojawieniem się dodatkowych 5 dni na opiekę nad członkiem rodziny w dalszym ciągu obowiązuje 14 dni zasiłku opiekuńczego wystawiane przez lekarza i płatne w wysokości 80 proc.?

Kamil Sobolewski: Nie, nie obowiązuje. Za okres niezdolności do pracy w trakcie urlopu opiekuńczego nie przysługuje zasiłek chorobowy. To samo dotyczy również zasiłku opiekuńczego.

Słuchacz: W maju ubiegłego roku urodziło mi się dziecko. Jeszcze nie wykorzystałem urlopu ojcowskiego. Czy w związku z tym przysługuje mi prawo do 9 tygodni urlopu ojcowskiego? Czy można go dzielić? Do kiedy muszę go wykorzystać?

Kamil Sobolewski: Urlop ojcowski to co innego niż urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni. Jest Pan uprawniony do skorzystania z urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy. Przysługuje Panu również prawo do 9-tygodniowego urlopu rodzicielskiego. Może Pan go dzielić na 5 części, przysługuje on do końca roku, w którym dziecko ukończy 6 lat.

Słuchaczka: Jestem mamą i w starym wymiarze, do połowy czerwca korzystam z 9-tygodniowego urlopu rodzicielskiego. Czy mogę przedłużyć urlop o 9 tygodni, czy może to zrobić tylko ojciec?

Kamil Sobolewski: W tym przypadku, gdy Pani wykorzystała cały wymiar urlopu rodzicielskiego, uprawnienie do 9-tygodniowego urlopu rodzicielskiego nabywa ojciec.

Słuchaczka: Czy w związku z wydłużeniem urlopu rodzicielskiego, te 9 tygodni może wykorzystać matka, jeśli ojciec dziecka ma własną działalność lub jest bezrobotny?

Kamil Sobolewski: 9 tygodni dodatkowego urlopu rodzicielskiego przysługuje ojcu, zatem jeśli ojciec jest bezrobotny - prawa takiego nie nabywa. Z kolei osoba samozatrudniona - ubezpieczona w ZUS, posiada analogiczne prawa w zakresie urlopu rodzicielskiego jak ojciec zatrudniony na umowę o pracę.

Anna: Pracownica, która od 13.02.2023 do dnia 2.07.2023 korzysta z urlopu macierzyńskiego w wysokości 80 proc. podstawy naliczenia zasiłku. Złożyła również wniosek o urlop rodzicielski w tej samej wysokości w wymiarze 32 tygodni, czyli do 11.02. 2024 roku. Czy w tej sytuacji pracodawca musi zwrócić jej wniosek o wykorzystanie urlopów związanych z rodzicielstwem? Czy teraz może skorzystać z dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, jeżeli ojciec dziecka nie będzie z nich korzystał? Czy od dnia 26.04, składająca wniosek będzie uprawniona do zasiłku w wysokości 81,5 proc. podstawy naliczanej do końca trwania zasiłków związanych z rodzicielstwem?

Kamil Sobolewski: W stosunku do pracownicy, która złożyła wniosek o urlop rodzicielski, ale jeszcze go nie rozpoczęła, pracodawca będzie musiał zwrócić ten wniosek, a pracownica w terminie 7 dni będzie musiała złożyć wniosek o urlop rodzicielski na nowych zasadach. Jeśli tego nie zrobi, będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego na dotychczasowych zasadach.

Dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego w opisanej sytuacji przysługuje wyłącznie ojcu. Jest to uprawnienie wyłącznie dla ojca, jeśli to tylko matka korzysta z 32- tygodniowego urlopu rodzicielskiego. Odpowiadając na ostatnie pytanie - tak, po złożeniu nowego wniosku o urlop rodzicielski, pracownica będzie uprawniona do nowej wysokości zasiłku.

Choć najczęściej pytaliście o zasady związane z dodatkowymi 9 tygodniami urlopu macierzyńskiego, zmianom uległy też rozwiązania dotyczące work-life balance. Od teraz system ma być bardziej elastyczny. Jak zmiany wpłyną na nasz komfort pracy - odpowiada ekspert Pracodawców RP: Wszystko zależy od systemu pracy. Jest oczywiste, że pracownik, który pracuje na kasie w sklepie nie może pracować zdalnie. W innym wypadku, jeśli mama poprosi, by jej praca odbywała się całkowicie zdalnie - pracodawca nie powinien jej odmówić, jeżeli dziecko ma poniżej 8 lat.