Uporządkowanie stanu prawnego dotyczącego wykorzystywania symboli państwowych - flagi i godła RP, a także modyfikację tekstu hymnu Polski - zakłada przygotowany przez MKDNiS projekt ustawy, który we wtorek opublikowano na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Propozycja - poza wprowadzeniem wzorów symboli państwowych zgodnych ze współczesnymi technikami drukarskimi i graficznymi - przewiduje, że druga zwrotka hymnu Mazurka Dąbrowskiego będzie zaczynała się od słów "Jak Czarniecki do Poznania".
Obecnie projekt ustawy o symbolach państwowych Rzeczypospolitej Polskiej skierowany jest przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu do konsultacji publicznych. Resort tłumaczy, że ustawa ma przede wszystkim dostosować symbole państwowe do wymogów nowych technologii cyfrowych oraz wprowadzić korekty od dawna postulowane przez heraldyków i muzykologów - w przypadku hymnu narodowego. Ustawa ma zastąpić dotychczasową regulację z 1980 r.
"Nadrzędnym celem projektowanej ustawy jest uporządkowanie stanu prawnego dotyczącego wykorzystywania przez instytucje państwowe, osoby prawne i fizyczne symboli państwowych Rzeczypospolitej Polskiej, jak również wprowadzenie wzorów symboli państwowych, zgodnych ze współczesnymi technikami drukarskimi i graficznymi" - czytamy w uzasadnieniu projektu, w którym przypomniano też, że kwestia uporządkowania symboliki państwowej RP podnoszona jest od wielu lat.
"Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1509) posiada załączniki graficzne, które nie przystają do dzisiejszych możliwości technicznych - brak jest określonych w obecnych zestandaryzowanych systemach graficznych barw narodowych, zdefiniowanej ustawowo wersji cyfrowej godła oraz wizerunku orła Rzeczypospolitej Polskiej. W praktyce oznacza to, że ochrona symboli państwowych nie jest możliwa: większość używanych flag i godeł nie odpowiada wymogom obecnej ustawy" - podkreślono w ocenie skutków regulacji (OSR) projektu.
Projektodawca przypomniał, że symbole państwowe jako znaki w powszechnym użyciu w całej administracji państwowej i samorządowej, a także w sądownictwie, korporacjach prawniczych, wojsku oraz innych służbach są najważniejszymi elementami identyfikacji instytucji państwa. "Zmiany dokonywane w tej sferze oddziałują w praktyce na wszystkich obywateli, dlatego też realizowane są dość rzadko" - zwrócono uwagę w OSR, przypominając też, że ostatnia zmiana w sferze symboli państwowych związana była ze zmianą ustroju w 1989 r. i przywróceniem godłu państwowemu korony.
Proponowana ustawa ma wprowadzić wzorzec barw w obowiązujących standardach graficznych, uporządkować nazewnictwo symboli (m.in. przez wprowadzenie pojęcia herbu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej i Chorągwi Rzeczypospolitej), zwiększyć ochronę symboli państwowych (to np. przepisy dotyczące godnego postępowania z flagami zniszczonymi, a także przepisy dotyczące wykorzystywania flag do umieszczania na nich napisów), a także wprowadzić kokardę narodową.
Zmiany mają dotyczyć także Mazurka Dąbrowskiego, którego słowa w 1797 r. napisał Józef Wybicki. Jeden z załączników do projektowanej ustawy zawiera - jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy - "tekst literacki hymnu Rzeczypospolitej Polskiej ze zmianą zaproponowaną przez panel ekspertów dotyczącą zamiany kolejności drugiej i trzeciej zwrotki". W propozycji druga zwrotka hymnu zaczyna się od słów "Jak Czarniecki do Poznania", a nie jak dotychczas "Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę". PAP nieoficjalnie dowiedziała się w resorcie kultury, że zmiana ta jest powrotem do źródłowej postaci Mazurka Dąbrowskiego, którego słowa napisał Józef Wybicki.
"Publiczne wykonywanie hymnu Rzeczypospolitej Polskiej powinno być zgodne z tekstem literackim" - zapisano w projekcie ustawy.
Mazurka Dąbrowskiego, czyli "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", poeta Józef Wybicki napisał między 16 a 19 lipca 1797 r. podczas pobytu polskich legionistów w Reggio Emilia (w ówczesnej Republice Cisalpińskiej). Początkowo Mazurek Dąbrowskiego składał się z sześciu zwrotek, z których pierwsza zaczynała się od słów "Jeszcze Polska nie umarła", druga od "Jak Czarniecki do Poznania", trzecia od "Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę". Najczęściej podaje się, że po raz pierwszy publicznie Mazurka Dąbrowskiego odśpiewano 20 lipca 1797 r.
Projekt nowej regulacji - jak podsumowano - ma znaczenie powszechne i równie szerokie oddziaływanie. Podstawowe zmiany wymuszone przez ustawę to:
- Wymiana używanych flag; używanych herbów; tablic z herbem;
- Wprowadzenie nowych wzorów dokumentów, uwzględniających nowy wzór herbu (np. świadectw; paszportów);
- Stopniowa wymiana umundurowania służb używających herbu bądź barw państwowych;
- Wymiana pieczęci na nowy wzór herbu
Koszty regulacji - jak oszacowano w punkcie OSR pt. "wpływ na sektor finansów publicznych" - wyniosą 147,8 mln zł w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian.
Ostatecznie - jak zakładają twórcy projektu - "rezultatem będzie ujednolicenie w perspektywie lat 2021-2023 r. i kolejnych stosowanego w państwie przez administrację publiczną - w swojej identyfikacji wizualnej, wizerunku polskich symboli państwowych".