Robi się chłodniej, słońce wschodzi coraz później, a w kalendarzu już jesień – to oznacza, że zbliża się zmiana czasu. Kiedy cofniemy zegarki? Czy szykują się jakieś zmiany związane ze zmianą czasu? Sprawdźcie!
W krajach członkowskich Unii Europejskiej do zmiany czasu dochodzi dwa razy w ciągu roku. W marcu z zimowego na letni, a w październiku z letniego na zimowy.
W roku 2023 w nocy z 25 na 26 marca przestawiliśmy zegarki z godziny 2:00 na 3:00. Teraz, w nocy z 28 na 29 października zrobimy odwrotnie: zegarki przestawimy z godziny 3:00 na 2:00.
Pierwszy raz zdecydowano się na zmianę czasu w XX wieku. W Polsce wprowadzono ją w okresie międzywojennym, a następnie obowiązywała w latach 1946-1949, 1957-1964. Od 1977 roku jest z nami nieprzerwanie. Zegarki przestawia się w blisko 70 krajach świata.
Na zrezygnowanie ze zmiany czasy w 2014 roku zdecydowała się Rosja. Na stałe wprowadzono tam czas zimowy. W Europie zegarków nie przestawia się też w Islandii i Białorusi.
Głównym argumentem za wprowadzeniem zmiany była racjonalność korzystania ze źródeł energii. Jak tłumaczył w rozmowie z Radiem RMF24 dr Bartłomiej Gabryś z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, już dawno jednak ta motywacja stała się bezzasadna. Badania Polskich Sieci Elektroenergetycznych obejmujące analizę 10 lat wykazały, że nie ma nie tylko związku przyczynowo-skutkowego, ale nie ma nawet związku o charakterze korelacyjnym pomiędzy zmianą czasu a tym, jak system energetyczny pracuje. Po prostu tego nie ma, a był to jeden z argumentów, które poddawano kiedyś jako dominujący. Dzisiaj wiemy, że on nie może być ważący - stwierdził ekspert.
Z problemem zmiany czasu od 2018 roku próbuje się mierzyć Unia Europejska. Wówczas przeprowadzono ankietę, z której wynikało, że większość (ok. 90 proc. uczestników) chciała, by od zmian czasu odejść i zostać przy czasie letnim. Badania przeprowadzono też na poziomie krajowym. Jak przekazywało Ministerstwo Transportu i Rozwoju, "ponad 3/4 ogółu badanych Polaków uważa, że gdybyśmy mieli odejść od zmian czasu, łącznie z innymi krajami członkowskimi UE, i pozostać przy jednym - to powinien to być czas letni".
W marcu 2019 roku Parlament Europejski opowiedział się za rozwiązaniami, które mają znieść w państwach UE zmianę czasu, czyli przestawianie zegarków wiosną i jesienią. Według projektu nowelizacji dyrektywy dotyczącej tej sprawy, do ostatniej zmiany czasu miało dojść w 2021 roku. Państwa miały jednak różne poglądy co do tego, przy którym czasie należy pozostać.
Jak już wiemy, do rezygnacji ze zmiany czasu jednak nie doszło. Dlaczego? Zjawiły się czarne łabędzie, jak to ekonomiści ładnie nazywają, czyli najpierw pandemia, która odłożyła całkowicie na półkę rozważania o czasie, no i w tej chwili oczywiście konflikt zbrojny za naszą wschodnią granicą. On powoduje, że do 2026 roku pozostaniemy przy tej zmianie, jaką znamy od 1977. roku - tłumaczy Bartłomiej Gabryś.
Nadchodząca zmiana czasu spowoduje, że dłużej pośpimy. To może być korzyść dla tych, dla których ważny jest sen. Badania pokazują jednak, że więcej jest argumentów przeciwko zmianom czasu. Przedstawił je w rozmowie z RMF24 dr Bartłomiej Gabryś:
- badania pokazują, że w pierwszym dniu roboczym tuż po zmianie czasu znacząco rośnie wypadkowość np. w górnictwie o prawie 6 procent;
- do dwóch dni roboczych po zmianie z czasu zimowego na letni prawie o 7 procent rośnie prawdopodobieństwo różnego rodzaju złych zdarzeń dla naszego zdrowia związanych z udarem, z systemem krążenia, a więc również chodzi o zawały;
- zmiana czasu może generować problemy w systemach bankowych. Zdarzały się historie, że przez ponad 24 godziny nie było dostępu do pieniędzy wypłaconych z bankomatów;
- problemy w rolnictwie - zwierzęta nie rozpoznają zmian czasu, a są przyzwyczajone do np. dojenia o konkretnej porze;
- kwestie logistyczne - pociągi przyjeżdżają później niż w rozkładzie, a to generuje koszty.
W Polsce zmiana czasu następuje na podstawie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów wydawanego co pięć lat, na pięć kolejnych lat. Odkąd jesteśmy w Unii Europejskiej, decyzja premiera jest ogłaszana na podstawie komunikatu Komisji Europejskiej w tej sprawie.
Ostatnie takie rozporządzenie dotyczy lat 2022-2026. Jeśli więc od zmiany czasu odejdziemy, to nie wcześniej niż w 2027 roku.
Terminy wprowadzenia czasu letniego w najbliższych latach (śpimy o godzinę krócej - zegarki przestawiamy z godz. 2:00 na 3:00):
- 30/31 marca 2024 r.
- 29/30 marca 2025 r.
- 28/29 marca 2026 r.
Terminy wprowadzenia czasu zimowego w najbliższych latach (śpimy o godzinę dłużej - zegarki przestawiamy z godz. 3:00 na 2:00):
- 28/29 października 2023 r.
- 26/27 października 2024 r.
- 25/26 października 2025 r.
- 24/25 października 2026 r.