Polskie kopalnie padły ofiarą trwającej 8 lat zmowy cenowej i ustawiania przetargów. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył 18 milionów złotych kary na trzech producentów środków chemicznych niezbędnych do wydobywania węgla.
Jak wyjaśnił Urząd w komunikacie, w niedozwolonym porozumieniu, ograniczającym konkurencję na rynku, uczestniczyło trzech producentów specjalistycznych produktów stosowanych w górnictwie. Chodzi o spółki: Minova Ekochem, A. Weber i Schaum-Chemie Mikołów.
Postępowanie w tej sprawie prezes UOKiK Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel wszczęła w grudniu 2011 r. Główne zarzuty Urzędu wobec spółek to: ustawianie wyników przetargów, zmowa cenowa i podział rynku. Wspólne wpływanie na wynik przetargu powoduje nieefektywne wydawanie środków publicznych, na czym traci budżet państwa i wszyscy podatnicy - podkreślił UOKiK.
Według Urzędu przetargi były organizowane przez kopalnie i spółki węglowe na dostawy klejów poliuretanowych oraz pian fenolowych i mocznikowych. Są to produkty używane w celu zwalczania zagrożenia pożarowego i metanowego pod ziemią - wyjaśnił UOKiK.
Dowody na istnienie kartelu Urząd zdobył m.in. dzięki współpracy z różnymi instytucjami. Podstawą do podjęcia działań były informacje uzyskane z prokuratury. Na etapie postępowania wyjaśniającego UOKiK współpracował również z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wiele istotnych danych zostało uzyskanych również na podstawie zeznań świadków - dodano.
Według Urzędu do zawierania niedozwolonych porozumień dochodziło po ogłoszeniu przetargów. Ustalano, które spółki uzyskają zamówienie publiczne, ich udziały w rynku oraz ceny, jakie zaoferują w przetargu. W efekcie kopalnie musiały płacić więcej za produkty specjalistyczne - podkreśliła cytowana w komunikacie prezes UOKiK.
UOKiK wyjaśnił, że przedsiębiorca, wytypowany jako zwycięzca, składał najtańszą ofertę. Pozostałe firmy żądały za swoje usługi wyższej ceny, tak aby zachować pozory uczciwej rywalizacji lub w ogóle nie ubiegały się o kontrakt z kopalnią. Ustalone wspólnie stawki za kleje i pianki były na tyle wysokie, że spółki nie przeprowadzały ich kalkulacji, a także nie musiały brać pod uwagę wysokości cen surowców do ich produkcji - napisano w komunikacie.
Urząd poinformował, że nielegalne ustalenia trwały co najmniej od 2005 r. Pierwsze przetargi, w których przedsiębiorcy rywalizowali miedzy sobą, ogłoszono w sierpniu 2010 r. Dotyczyły one dostaw środków chemicznych dla Kompanii Węglowej w 2011 r. Od tego czasu - jak podkreślił Urząd - ceny oferowane przez przedsiębiorców zmniejszyły się o około połowę. W zmowie brali udział wszyscy najwięksi producenci klejów i pianek, którzy w większości przetargów byli jedynymi oferentami, co oznacza, że przez co najmniej 5 lat kopalnie i spółki węglowe (Kompania Węglowa, Jastrzębska Spółka Węglowa, Lubelski Węgiel Bogdanka i Katowicki Holding Węglowy) zmuszone były płacić dwukrotnie większe ceny za produkty objęte porozumieniem - dodano. Wpłynęło to - zdaniem UOKiK - na koszty ich funkcjonowania i pośrednio również na cenę sprzedawanego przez nie węgla.
Decyzja prezes UOKiK o ukaraniu trzech spółek nie jest ostateczna. Przedsiębiorcom przysługuje prawo do odwołania się od niej do sądu.
(jad)