Przez całe wakacje w Faktach RMF FM - co piątek - odwiedzamy najciekawsze schroniska w polskich górach i odkrywamy związane z nimi historie. Dziś mówimy o Przełęczy Okraj. Pierwsze prawdziwe schronisko na Przełęczy Okraj powstało w początkach XIX wieku. Było to małe drewniane schronisko czeskie założone przez Karola Nalega - pruskiego kombatanta wojny napoleońskiej, który rozpropagował potem popularne w całych Karkonoszach zjazdy rogatymi saniami. Pierwsza trasa miała 7 kilometrów długości i prowadziła z przełęczy aż do Kowar.
W 1922 wybudowano po śląskiej (niemieckiej) stronie obiekt murowany, który przyjął wspomnianą nazwę Schlesische Grenzbaude. Mieścił on także schronisko młodzieżowe Storchennest ("Bocianie gniazdo"). Całość utrzymana była w regionalnym stylu sudeckim. W środku mieścił się także urząd pocztowy. Obiekt zniknął z krajobrazu przełęczy po II wojnie światowej, gdy w 1964 budowano przejście graniczne. Naprzeciw wznosił się drugi budynek, także już nieistniejący, którego przeznaczenie nie jest do końca znane.
Być może był to budynek urzędu celnego - mówi Danuta Halasz ze schroniska PTTK na przełęczy Okraj. Po 1945 w budynku dawnej gospody otwarto schronisko "Na rubieży", nazwane później "Muflonik". W 1975 w miejscu, gdzie dawniej stało schronisko murowane powstała bacówka PTTK z 28 miejscami noclegowymi. Obecnie dawna gospoda ("Muflonik") oraz bacówka tworzą schronisko "Na Przełęczy Okraj".
Schronisko, położone jest na Przełęczy Okraj, od której wzięło swoją nazwę. Przełęcz ta, zlokalizowana jest w południowo-zachodniej Polsce, we wschodniej części Karkonoszy. Wznosi się na wysokości 1046 m n.p.m. i dzieli dwa karkonoskie grzbiety – Kowarski, od zachodu oraz Lasocki – od wschodu - dodaje Halasz.
W sąsiedztwie schroniska, znajdowało się położone najwyżej w Polsce drogowe przejście graniczne. Obecnie, każdy może swobodnie przekraczać granicę państw. Tuż za nią, po stronie Republiki Czeskiej, znajduje się malowniczo położona miejscowość – Mala Upa. Widoki zapierają dech w piersiach.
Turyści wybierający się do schroniska nie mogą narzekać na brak atrakcji. Największą jest oczywiście Śnieżka, możemy obejrzeć Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska, Skalne miasto w Teplicach, Skalny Stół, schroniska czeskie, piwowar czy bajkowe ścieżki dla dzieci - mówi Halasz.