Polski rząd zapłaci 40 tys. zł w wyniku skargi do Trybunału w Strasburgu w sprawie uniewinnienia terapeuty, oskarżonego o zgwałcenie osoby niepełnosprawnej intelektualnie. Polskie sądy uznały zeznania pokrzywdzonego za niewiarygodne z uwagi na jego niepełnosprawność.
Troje sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, z udziałem sędziego z Polski Krzysztofa Wojtyczka, uznało deklarację polskiego rządu, który przyznał, że doszło do naruszenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka przez Polskę w tej sprawie - wynika z informacji zamieszczonej na stronie ETPC.
Według tych informacji, obywatelka polska M.P. złożyła skargę na Polskę za to, że polskie sądy uniewinniły terapeutę, oskarżonego o zgwałcenie jej niepełnosprawnego intelektualnie 42-letniego dziś syna w ośrodku dziennego pobytu dla niepełnosprawnych. M.P. jest prawną opiekunką 42-latka jako osoby ubezwłasnowolnionej. Informacja ETPC zachowuje anonimowość osób ze sprawy oraz jej szczegółów.
"Terapeuta został uniewinniony głównie z tego powodu, że sądy uznawały zeznania syna M.P. za niewiarygodne z uwagi na stan jego niepełnosprawności intelektualnej" - podała Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która złożyła w ETPC opinię tzw. "przyjaciela sądu" w całej sprawie.
Z tytułu naruszenia Konwencji, rząd RP zgodził się wypłacić M.P. kwotę 40 tys. zł - poinformowała Katarzyna Wiśniewska z HFPC. "W jednostronnej deklaracji polski rząd przyznał, że doszło do naruszenia wymiaru proceduralnego artykułu 3. Konwencji: zakazu tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. W toku postępowania wyjaśniającego, a następnie sądowego, organy nie wzięły bowiem w sposób dostateczny pod uwagę, że ofiarą zarzucanych przestępstw była osoba z niepełnosprawnością intelektualną" - dodała.
W postępowaniu przed ETPC opinię przedstawiły organizacje pozarządowe z różnych państw europejskich, w tym Mental Disability Advocacy Centre w Budapeszcie (MDAC) oraz HFPC. "W naszej opinii dokonaliśmy m.in. analizy standardów polskich i międzynarodowych w zakresie prawnych i praktycznych ułatwień dostępu dla osób z niepełnosprawnością intelektualną do postępowań sądowych oraz przygotowawczych. Wskazaliśmy, że w polskim systemie prawa karnego brakuje rozwiązań, które uwzględniałyby szczególne potrzeby osób z niepełnosprawnościami oraz chroniłyby je przed powtórną wiktymizacją" - podkreślił Marcin Szwed, prawnik HFPC.
Oprócz skierowania do ETPC opinii "przyjaciela sądu", HFPC zwróciła również uwagę na sytuację osób z niepełnosprawnością intelektualną w postępowaniach sądowych w apelu do Ministra Sprawiedliwości z listopada 2015 r. Zostały w nim zawarte postulaty wprowadzenia do prawa procesowego stosownych udogodnień. Chodziło m.in. o to by osoba ubezwłasnowolniona mogła samodzielnie składać wniosek o ściganie (dziś może to uczynić tylko jej opiekun prawny) oraz by ograniczyć liczbę jej przesłuchań.
"Wydanie przez ETPC decyzji w sprawie M.P. przeciwko Polsce może potencjalnie doprowadzić do wprowadzenia do polskiego procesu, w szczególności karnego, korzystnych zmian, które w pełni uwzględnią potrzeby osób z niepełnosprawnością intelektualną występujących w charakterze świadków lub ofiar przestępstw. Takie zmiany nie mogą ograniczać się jednak jedynie do treści prawa. Konieczne jest również wzmacnianie świadomości wśród sędziów i prokuratorów, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną są szczególnie narażone na bezpodstawne zlekceważenie ich racji w toku postępowania" - ocenił Michał Kopczyński, prawnik HFPC.
(łł)