Dwóch skazanych na 3 i 2 lata więzienia. Ośmiu uniewinnionych, głównie z powodu błędów w śledztwie - tak skończył się w środę proces dziesięciu oskarżonych o kilka głośnych porwań z lat 2004-2005 w stolicy. Prokuratura zapowiada apelację, a obrona mówi, że wyrok nie mógł być inny.
Media i policja niesłusznie nazwały tę sprawę procesem "gangu obcinaczy palców", bo żaden z sądzonych nie miał takiego zarzutu - mówiła w uzasadnieniu nieprawomocnego wyroku przewodnicząca trzyosobowego składu Sądu Okręgowego Warszawa-Praga sędzia Barbara Piwnik (były minister sprawiedliwości w rządzie SLD).
Jej uzasadnienie trwało ponad 5 godzin. Oskarżeni w tej sprawie mieli być członkami gangu, który - by skłonić rodziny ofiar do zapłaty okupu - wysyłał obcięte palce porwanych. Zarzuty m.in. udziału w zabójstwie porwanej osoby postawiono w oddzielnym śledztwie gangsterom m.in. zatrzymanym w 2008 roku. Ciał dwóch innych ofiar wciąż nie odnaleziono.
Proces trwał od 2006 roku. Był jednym z kilku postępowań wyłączonych z obszernego śledztwa w sprawie porwań w stolicy w tamtym czasie. Proces trwał długo, bo sąd sam szukał dowodów - mówiła sędzia Piwnik. To, że główne śledztwo w sprawie gangu wciąż trwa, jest też odpowiedzią na pytanie, czemu tyle trwał i ten proces - wyjaśniła.
Oskarżonym Prokuratura Okręgowa w Warszawie zarzuciła udział w kilku porwaniach dla okupu, połączonych ze "szczególnym udręczeniem", dokonanych w ramach gangu. Porwani odzyskali wolność po wpłaceniu okupu. Za jednego zapłacono np. równowartość 138 tys. dolarów, a za innego - ponad 300 tys. euro. Jednego porwanego zwolniono bez okupu.
Organa prowadzące śledztwo mają obowiązek stosować zasady: bezstronności, prawdy materialnej i domniemania niewinności - mówiła sędzia Piwnik. Jej zdaniem tu tak nie było. Powołała się na słowa młodego adwokata, że ta sprawa to "zaprzeczenie zasad prawa, których uczył się przez 8 lat". Według sędzi, taka sytuacja to "zagrożenie dla bezpieczeństwa obywatela i jego szacunku dla państwa i prawa"
Sędzia długo wyliczała błędy w śledztwie, które spowodowały konieczność uniewinnień. Wśród nich było m.in. niedokumentowanie wielu czynności, np. nie nagrywano rozmów telefonicznych porywaczy z rodzinami porwanych ani nie udokumentowano przekazywania okupu.
Nieprawidłowo dokonywano także tzw. okazań porywaczy ofiarom. Jeden z nich, który po "dynamicznym zatrzymaniu" przez policję miał m.in. złamany nos, został rozpoznany choć - jak mówiła sędzia - "miał całą twarz w plastrach", co wykazało policyjne zdjęcie.
Niektórzy oskarżeni zgłaszali, że byli bici i podtapiani przez policjantów - mówiła sędzia. Wobec innego, dopiero co zatrzymanego przez policję, lekarz więzienny zawiadomił prokuraturę o jego pobiciu. "Zeznania złożone w warunkach braku swobody wypowiedzi nie mogą być dowodem dla sądu" - zaznaczyła sędzia. Dodała, że "przyznanie się podejrzanego do winy nie jest koroną dowodów".
Piwnik podkreśliła, że do dziś nie wyjaśniono wszystkich porwań, m.in. uprowadzonej w 2005 r. z centrum Warszawy Eweliny B., której nigdy nie odnaleziono. Dodała, że gdy sąd wystąpił o prokuratorskie akta w jej sprawie, dostał odpowiedź, że "sąd tego nie rozstrzyga i materiały mu się nie należą". Według Piwnik te akta "należały się sądowi", który chciał zbadać, na ile błędy w tym śledztwie sprawiły, że "inne zdarzenia albo zeszły z pola widzenia śledczych, albo były badane tak, że trwa to od 10 lat".
Sędzia ujawniła też, że sąd nie uzyskał informacji, jaką wiedzę operacyjną miała w całej sprawie policja. Według sędzi, ta wiedza miała być podstawą działań policji w tej sprawie oraz "typowania podejrzanych". Być może są i inne dowody, które się przed sądem ukryło - powiedziała sędzia.
Mówiła, że jeden z policjantów, przechodząc do CBA, wyniósł z komendy policji dowody w sprawie Eweliny, m.in. jej włosy. Śledztwo w jego sprawie umorzono, bo uznano, że chciał je uchronić - ujawniła. Według sądu przy pomocy tych dowodów chciano skłonić podejrzanych do obciążających zeznań.
Piwnik dodała, że jeden z porwanych nie chciał po uwolnieniu składać zeznań - choć miał taki obowiązek. W sądzie ten porwany tłumaczył odmowę tym, że w jego uprowadzenie zaangażowani mieli być sami policjanci. "On mógł mieć interes, by tak mówić" - podsumowała sędzia. Dodała, że nie udało się wyjaśnić, czemu jednego z porwanych zwolniono bez okupu.
Według sędzi, niektórzy przestępcy, którzy współpracowali z policją i obciążali dawnych kompanów, mówili, że "jest to dla nich interes życia" - bo np. zamiast wyroku 15 lat więzienia, dostawali rok. "Nie można bezkrytycznie uznawać wszystkiego, co tacy świadkowie powiedzieli" - dodała Piwnik.
Krytykowała też postawę prokuratora, który wnosząc o skazanie oskarżonych, użył argumentu: Możliwe, że tak było. Ustalenia w procesie karnym nie mogą się odbywać na tej zasadzie - oświadczyła.
Prok. Marcin Górski powiedział PAP, że zapewne będzie apelacja. Przyznał, że były pewne błędy na etapie śledztwa, ale w jego ocenie nie powinny były one skutkować uniewinnieniem. Dodał, że inne sądy wydawały wyroki skazujące innych gangsterów z tej grupy co do innych porwań.
Cieszę się, ale też odczuwam pewien kac moralny po ocenie pracy prokuratury - mówił PAP jeden z obrońców mec. Adam Woźny. Dodał, że "to nie były błędy, to były wielbłądy".
Spośród 10 oskarżonych ośmiu przebywa w aresztach do innych spraw lub odbywa wyroki. Dwóch odpowiadało z wolnej stopy. Z powodu złego zdrowia główny oskarżony Grzegorz K. (został uniewinniony) był przywożony z aresztu na rozprawy na przenośnym łóżku. Jeden z oskarżonych został skazany na rok i 4 miesięcy więzienia za kradzież auta.
W 2008 roku było głośno o uchyleniu aresztów wobec oskarżonych. Wraca czas bezkarności przestępców - mówił wtedy prezes PiS Jarosław Kaczyński. Mamy tutaj do czynienia z czymś, co powinno być konkretnie zbadane, mam na myśli rolę pani sędzi Piwnik. Przypominam, że ona była też ministrem sprawiedliwości i to wszystko chyba składa się w jakąś całość - dodał. Piwnik replikowała wtedy, że Kaczyński był "zapewne celowo wprowadzany w błąd". Dodała, że ten akt oskarżenia nie obejmował zabójstw lub uszkodzeń ciała.
W 2008 roku policja ujęła Wojciecha S., Marcina S. i Artura N. z gangu "obcinaczy palców". Według policji w latach 2003-2005 gang ten miał porwać ok. 20 osób, których uprowadzano wprost z ulic. Często przebierano się za policjantów. Gang miał wyłudzić od rodzin uprowadzonych równowartość 7 mln zł. Według mediów trzy ofiary nie przeżyły uprowadzenia. Dotychczas znaleziono ciało Mariusza M. (rodzinie przesłano wcześniej jego palec). Zarzut udziału w tej zbrodni postawiono kilku zatrzymanym w 2008 roku w śledztwie, które obecnie prowadzi Prokuratura Okręgowa w Płocku. Nie odkryto ciał Eweliny B. i Hindusa Harisha H. Choć rodzina dziewczyny zapłaciła okup, nie została ona zwolniona. Rodzina Hindusa dostała klika przesyłek z jego palcami - według śledczych obcięto je z martwego ciała
(az)