Polska flaga: kolory, symbolika i historia

Każdy wie, że biały i czerwony to kolory państwa polskiego. Nasze flagi narodowe można spotkać wszędzie – na urzędowych gmachach, na ulicach, na zawodach sportowych. Konstytucja Rzeczypospolitej mówi jedynie, że "barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony". Dlaczego właśnie te kolory i jaka jest historia Biało-czerwonej?

Flaga narodowa jest ściśle powiązana z godłem, którego barwy odzwierciedla. Biały pas odnosi się do orła, a obszar czerwony nawiązuje do tarczy herbowej.

Biel symbolizuje dobro, a także czystość narodu polskiego. Czerwień oddaje dostojność, ale i majestat polskich władców.

Barwy są też odzwierciedleniem kolorów chorągwi polskiej, białego orła na czerwonym tle, oficjalnego symbolu państwa już od średniowiecza. Znak w godle, czyli orzeł, jest ważniejszą jego częścią niż tło, dlatego kolor biały jest na górze, a czerwony na dole.

Flaga biało-czerwona ma około 200 lat. Używana przez kilka lat trwania Księstwa Warszawskiego powróciła wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Same barwy biało-czerwone pojawiały się jednak już wcześniej, jako znak nieoficjalny, w II połowie XVIII w. oraz w czasach Księstwa Warszawskiego.

Pierwszym odnotowywanym przez historyków większym zgromadzeniem z użyciem barw biało-czerwonych była publiczna manifestacja w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tego dnia w Warszawie panie spacerowały w białych sukniach przepasanych czerwonymi szarfami. Panowie również założyli szarfy w tych kolorach. Ich interpretacja była powszechnie zrozumiała - biel symbolizowała Orła Białego, a czerwień pole tarczy herbowej. I tak już pozostało.

Później barwy te nabierały polskiego charakteru narodowego podczas walk polskich oddziałów u boku Napoleona, gdzie właśnie te dwa kolory identyfikowały Polaków w wielonarodowych armiach Cesarstwa Francuskiego. Po powołaniu przez Napoleona księstwa Warszawskiego jego flagą po raz pierwszy stała się flaga biało-karmazynowa.

Zbyt duża dowolność interpretacyjna doprowadziła do złożenia w powstańczym Sejmie Królestwa Polskiego wniosku w sprawie określenia barw narodowych. 7 lutego 1831 roku przyjęto uchwałę połączonych Izb Sejmowych w sprawie wprowadzenia kokardy narodowej. Był to pierwszy w dziejach Polski oraz jeden z pierwszych na świecie aktów prawnych regulujących kwestię barw narodowych. Uchwała określała "odznakę, pod którą powinni łączyć się Polacy". Głosiła ona, że: "Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Xięstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym". Rękopis uchwały - wraz z pozostałymi aktami sejmowymi - przekazano do Towarzystwa Historyczno-Literackiego Biblioteki Polskiej w Paryżu, gdzie znajduje się do dziś.

Po odzyskaniu niepodległości II Rzeczpospolita stanęła przed koniecznością oficjalnego ustanowienia swoich symboli, pod którymi mogła występować na arenie międzynarodowej. Po trzech miesiącach prac projekt ustawy "O godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej" został wniesiony do Sejmu i przyjęty 1 sierpnia 1919 roku. Za barwy narodowe uznano kolor biały i czerwony, w podłużnych pasach, z których górny jest biały, a dolny - czerwony. Ustalone wówczas proporcje szerokości do długości flagi (5:8) pozostają aktualne również dzisiaj. Wraz z odzyskaniem niepodległości na morzach i oceanach pojawiły się polskie statki z banderą biało-czerwoną.

2 maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. W tym dniu Polacy są zachęcani do zamanifestowania swojego patriotyzmu i wywieszenia flagi.

Jak to zrobić? Należy pamiętać, że wywieszana przez nas flaga powinna być czysta i wyprasowana. Nie może być brudna, podarta, pomazana ani postrzępiona. Jeżeli wywieszamy ją na maszt - musi być na samym szczycie. Nie może być zamoczona w wodzie ani dotykać podłoża. Nie wolno też pisać po fladze oraz jej ozdabiać.

Jak powinna wyglądać flaga?

• Flaga eksponowana publicznie musi być czysta mieć czytelne barwy. Nie może być pomięta lub postrzępiona.
• Flagą nie oddaje się honorów żadnej osobie, nie pochyla się jej przed żadną inną flagą lub znakiem.
• Flagą nie można przykryć pomnika lub tablicy pamiątkowej przed ich odsłonięciem.
• Podczas uroczystości flagi na odpowiednich podstawach lub stojakach należy umieścić po lewej stronie pomnika (dla patrzącego na pomnik), w kolejności zgodnej z hierarchią.
• Flaga nigdy nie może dotknąć podłogi, ziemi, bruku lub wody.
• Flaga nie może służyć jako nakrycie stołu lub opakowanie jakiegoś przedmiotu. Flaga RP ma proporcje 5:8. Nie wolno na niej umieszczać żadnych napisów i rysunków. Powszechny stał się zwyczaj umieszczania na barwach narodowych nazw miejscowości, z których przyjeżdża- ją kibice na zawody sportowe, aby jednak nie naruszać zasad, powinny to być barwy narodowe, a nie flagi o pro- porcji 5:8.