Dekret ustanowiony przez metropolitę krakowskiego abp Marka Jędraszewskiego wprowadza szereg zmian w kontaktach duchownych z dziećmi i młodzieżą. Zakaz zapraszania i przyjmowania małoletnich w mieszkaniach duchownych, wizyt kapłanów w miejscu pobytu dzieci czy podwożenia ich własnym samochodem bez wiedzy i zgody rodziców lub opiekunów prawnych - to tylko niektóre z nch.
Metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski dekretem ustanowił "Regułę poszanowania godności i dóbr osobistych bliźniego, szczególnie dzieci i młodzieży oraz osób bezradnych, w Archidiecezji Krakowskiej".
Jak wyjaśnia rzecznik archidiecezji, ks. Łukasz Michalczewski, liczący kilka stron i 23 artykuły dokument był długo i szeroko konsultowany, a powstał w następstwie przyjętych w 2014 roku przez Konferencję Episkopatu Polski zasad "Prewencji nadużyć seksualnych wobec dzieci i młodzieży, i osób niepełnosprawnych w pracy duszpasterskiej i wychowawczej Kościoła w Polsce".
Praca nad tym dokumentem trwała w prawie 1,5 roku. Ważne jest to, że nie dotyczy on jedynie małoletnich, ale też osób bezbronnych i dorosłych wiernych, co jest nowością w stosunku do wytycznych przyjętych w innych diecezjach - wskazał ks. Michalczewski.
Reguła ma obowiązywać od 1 stycznia, a zobowiązani do jej przestrzegania są wszyscy członkowie wspólnoty Archidiecezji Krakowskiej.
Księża, klerycy i świeccy pracujący w instytucjach archidiecezji mają 60 dni na podpisanie deklaracji potwierdzającej, że znają zapisy reguły. Powinni też poinformować wiernych, że taki dokument powstał i obowiązuje.
Jeśli chodzi o współpracę z dziećmi i młodzieżą, w dokumencie zapisano, że nadrzędne jest prawo rodziców i opiekunów prawnych do decydowania i posiadania pełnej wiedzy o dzieciach, dlatego należy zadbać o posiadanie zgody rodziców na podjęcie pracy np. duszpasterskiej.
Zabronione są m.in. zbyt częste i długie spotkania z małoletnimi, zapraszanie i przyjmowanie ich w mieszkaniach duchownych, odwiedzanie dzieci bez zgody rodziców, wyciąganie wobec sprawiających trudności wychowawcze konsekwencji dyscyplinarnych nieproporcjonalnych do przewinień.
Kapłani nie mogą też, nie mając pisemnej zgody opiekunów, przewozić dzieci własnym samochodem, chyba, że wymaga tego ratowanie życia lub zdrowia.
Zakazane są rozmowy z dziećmi o dojrzewaniu, płciowości, doświadczeniach w tej dziedzinie (wykraczające poza przewidziane dla danego wieku zatwierdzone programy edukacyjne) oraz opowiadanie o własnych doświadczeniach seksualnych.
Bez zgody rodziców lub opiekunów prawnych nie można utrwalać wizerunku małoletnich, a w korespondencji z nimi zalecane jest, o ile to możliwe, korzystanie z kont i numerów służbowych.
Zabronione są kontakty w godzinach późnowieczornych i wczesnorannych oraz namawianie małoletnich do ukrywania bądź kasowania zawartości korespondencji.
W dokumencie zaznaczono, że szkoły wyższe, placówki oświatowe, wychowawcze i opiekuńcze, a także wspólnoty, organizacje kościelne i katolickie, stowarzyszenia i fundacje opiekujące się dziećmi i młodzieżą powinny możliwie szybko w oparciu o tę regułę opracować szczegółowe zasady właściwe dla rodzaju prowadzonej przez siebie działalności i wyznaczyć osobę odpowiedzialną za ich przestrzeganie.
W odniesieniu do wszystkich wiernych w regule zapisano, że zabrania się wszelkich form przemocy i naruszania godności oraz dóbr osobistych drugiego człowieka. Chodzi m.in. o zakaz kierowania życiem duchowym drugiego człowieka niezgodnie z nauczaniem i tradycją Kościoła Katolickiego, zakaz stosowania przemocy psychicznej i emocjonalnej, w tym psychomanipulacji, stalkingu, mobbingu, uzależniania emocjonalnego, szantażu, wymuszania decyzji, uwodzenia czy izolowania od innych oraz "złego traktowania ze względu na narodowość, rasę, wygląd, wykształcenie, poglądy polityczne lub przymioty osobowości".
Zabronione jest - zgodnie z regułą - tworzenia środowisk o charakterze sekty, faworyzowanie i bezzasadne obdarowywanie upominkami, nieproporcjonalne do winy karanie i wyznaczanie pozasakramentalnych pokut, poniżanie i wyśmiewanie.
Zakazane zostały rozmowy, podteksty i żarty o charakterze erotycznym, podglądanie, podsłuchiwanie i niezgodne z prawem wykorzystywanie nagrań, podszywanie się pod innych i ukrywanie stanu duchownego w złym zamiarze.
W Archidiecezji Krakowskiej obowiązywać ma także bezwzględny zakaz przekraczania granic intymności fizycznej w postaci jakiejkolwiek formy kontaktu cielesnego, o ile nie wymaga tego zdrowie i życie osoby lub o ile nie jest to związane ze zgodnym z liturgią Kościoła sprawowaniem świętych obrzędów.
Zapisano, że wszystkie zachowania lub zaniechania przynoszące krzywdę bliźniemu wymagają natychmiastowej reakcji. Chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy, przerwania niebezpiecznej sytuacji, a w niektórych przypadkach o przekazanie informacji do właściwych organów kościelnych i świeckich.