Nadchodzi przesilenie. Zaczyna się astronomiczna zima

W tym roku astronomiczna zima rozpocznie się dokładnie o godz. 23.23 w piątek 21 grudnia. Wtedy nastąpi moment przesilenia zimowego. Dokładną godzinę początku astronomicznej zimy wyznacza moment przejścia Słońca przez tzw. punkt Koziorożca. W tym dniu Słońce góruje w zenicie na zwrotniku Koziorożca, czyli najdalej wysuniętej na południe szerokości geograficznej, dla której jest to możliwe. Wtedy w Polsce i na półkuli północnej kąt padania promieni słonecznych podczas górowania (w południe) jest najmniejszy w całym roku.

Astronomiczne pory roku trwają pomiędzy momentami przesileń i równonocy, które odpowiadają górowaniu Słońca w zenicie: nad równikiem albo nad zwrotnikami. I tak na półkuli północnej wiosna trwa od równonocy wiosennej do przesilenia letniego, lato obejmuje okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej, jesień mamy w okresie od równonocy jesiennej do przesilenia zimowego, a zimę od momentu przesilenia zimowego do równonocy wiosennej.

Pory roku nie wynikają ze zmian odległości naszej planety od Słońca, która zmienia się w niewielkim stopniu. Co ciekawe, Ziemia jest najbliżej Słońca na początku stycznia, kiedy u nas panuje zima.

Przyczyną występowania pór roku jest połączenie dwóch czynników: nachylenie osi obrotu Ziemi względem płaszczyzny orbity oraz ruch obiegowy dookoła Słońca. W związku z tym w różnych okresach roku na danej półkuli zmieniają się warunki oświetlenia, Słońce góruje w zenicie wyżej, dzień jest dłuższy niż noc, albo przeciwnie: Słońce jest niżej nad horyzontem, dzień jest krótszy niż noc.

Oprócz astronomicznych pór roku rozróżnia się także inne ich rodzaje, np. meteorologiczne pory roku, fenologiczne pory roku, klimatogeniczne pory roku. Pory meteorologiczne są zdefiniowane pomiędzy konkretnym dniami, aby uniknąć przesuwania się momentów rozpoczęcia i zakończenia danej pory roku, jak to ma miejsce w przypadku astronomicznych pór roku. Z kolei pory fenologiczne definiowane są zachowaniem przyrody (np. kwitnienie pewnych roślin, czy opadanie liści), a pory klimatogeniczne na podstawie temperatury.

^{Oprac ug}