Wprowadzenie instytucji koronera; uregulowanie zasad międzynarodowego przewozu zwłok oraz wprowadzenie działalności regulowanej w odniesieniu do branży pogrzebowej – to niektóre rozwiązania zawarte w projekcie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych.
Projekt został w środę skierowany do opiniowania.
Nowe przepisy mają zastąpić obowiązujące, zawarte w akcie prawnym z 1959 r. Dotychczasowe brzmienie przepisów ustawy i jej aktów wykonawczych m.in. z 1961 r., budziły - jak wskazano w ocenie skutków regulacji - liczne problemy wykonawcze i wątpliwości interpretacyjne, na co wskazywały jednostki samorządu terytorialnego oraz samorząd lekarski.
Autorzy projektu zwracają uwagę, że ustawa z 1959 r. jest napisana zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej lat 50. XX wieku i próby tworzenia bądź aktualizowania przepisów wykonawczych na podstawie upoważnień ustawowych w niej zawartych napotykają zarzut niekonstytucyjności. Ustawa ta powiela - jak zauważyli - rozwiązania oraz, w znacznej mierze, język ustawy z 1932 r.
Projekt - jak zaznaczono w OSR - ma odpowiedzieć na szereg zidentyfikowanych problemów oraz w sposób kompleksowy uregulować sferę tzw. prawa pośmiertnego, obejmującego zagadnienia takie jak stwierdzanie, dokumentowanie i rejestracja zgonów, chowanie zmarłych, prawo do grobu, funkcjonowanie cmentarzy i tzw. branży firm pogrzebowych.
Do kluczowych rozwiązań, które znajdują się w projekcie należy jednoznaczne określenie odpowiedzialności i zakresu czynności związanych ze stwierdzaniem i dokumentowaniem zgonów - w zamyśle projektodawcy osoba wezwana przez obywatela lub inny uprawniony podmiot powinna podjąć się stwierdzenia i udokumentowania zgonu. Przewidziano wprowadzenie instytucji koronera oraz elektronicznej karty zgonu i elektronicznej karty urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.
Projekt wprowadza jednoznaczne definicje, zakresu podmiotowego i przedmiotowego prawa do organizacji pochówku, prawa rezerwacji miejsca pochówku oraz prawa do grobu. Uregulowano w nim zasady postępowania ze zwłokami, szczątkami ludzkimi i popiołami ludzkimi - w tym w szczególności możliwości dokonywania pochówków poza cmentarzami, zasad postępowania na cmentarzach i w krematoriach, a także pogrzebów na morzu.
Projekt reguluje też m.in. zasady międzynarodowego przewozu zwłok, szczątków ludzkich i popiołów ludzkich; zasady zakładania, rozszerzania, utrzymywania i likwidacji cmentarzy oraz umożliwia zakładania cmentarzy poza terenem danej gminy.
Projekt ustawy określa też minimalne wymogi w zakresie wyposażenia cmentarza; modyfikuje zasady związane z odległościami cmentarzy od zabudowy i wprowadza jednoznaczne zasady likwidacji grobów.
ZOBACZ RÓWNIEŻ: Pierwsza osoba pochowana przy użyciu "żywej trumny"
Projekt przewiduje również wprowadzenie elektronicznych ksiąg cmentarnych, rejestru grobów i miejsc spoczynku oraz rejestru cmentarzy oraz włączenie do elektronicznej ewidencji cmentarnej informacji pochodzącej z Systemu Odznaczeń Państwowych, rejestru zabytków, ewidencji zabytków, ewidencji grobów i cmentarzy wojennych oraz ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
Projekt obejmuje też wprowadzenie spójnych systemowo przepisów związanych z grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski i daje możliwość objęcia ochroną grobów osób zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, niebędących grobami wojennymi czy grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
Projekt przewiduje ponadto wprowadzenie działalności regulowanej w odniesieniu do branży pogrzebowej, w tym wprowadzenie rejestru przedsiębiorców i zakazu prowadzenia działalności dla przedsiębiorców niezarejestrowanych.
Wśród przewidywanych efektów regulacji jest m.in. zmniejszenie liczby przypadków, w których występuje trudność w znalezieniu osoby, która stwierdzi zgon oraz odciążenie lekarzy, szczególnie lekarzy POZ, z obowiązku stwierdzania zgonów gwałtownych.
Skutkiem ma być także odciążenie pracowników podmiotów leczniczych, lekarzy i kierowników zespołów ratownictwa medycznego, urzędników urzędów stanu cywilnego, przedsiębiorców prowadzących działalność w branży pogrzebowej, właścicieli cmentarzy oraz obywateli z realizacji części lub całości obowiązków biurokratycznych - związanych z dokumentowaniem zdarzeń demograficznych oraz ich rejestracją.
Zmiany zapewnić mają też lepszą ochronę cmentarzy i miejsc spoczynku przed zniszczeniem, nieuprawnioną likwidacją lub zbezczeszczeniem zwłok.
Regulacja ma też zapewnić możliwość łatwego uzyskania informacji o statusie danego grobu, obowiązującym prawie do grobu oraz zmniejszyć liczbę sporów dotyczących prawa do grobu, prawa do rezerwacji miejsca pochówku, czy też związanych z likwidacją grobów.
Zmiany mają ułatwić Inspekcji Sanitarnej dokonywania kontroli cmentarzy, krematoriów i przedsiębiorców prowadzących działalność w branży pogrzebowej, zwiększyć bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego kraju i zmniejszyć ryzyko niedopełnienia procedur, szczególnie sanitarnych związanych z prowadzeniem działalności pogrzebowej.
NIE PRZEGAP: Waszyngton zalegalizował kompostowanie ludzkich zwłok