Kapitan Raginis spoczął w Wiźnie

Po 72 latach bohaterscy żołnierze, którzy walczyli pod Wizną, wreszcie spoczęli ze wszystkimi honorami. W sobotę odbył się pierwszy oficjalny pogrzeb kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego, którzy dowodzili obroną Wizny w 1939 roku.

To bitwa zwana "polskimi Termopilami", bo nieco ponad 700 polskich żołnierzy na 3 dni zatrzymało około 30-tysięczne siły niemieckie. Wszyscy spoczęli w bunkrze dowodzenia na Strękowej Górze pod Wizną. W uroczystości wzięło udział kilkaset osób - okolicznych mieszkańców, ale i ludzi z innych części kraju.

Organizatorem sobotniej uroczystości, jak i inicjatorem ekshumacji przeprowadzonej przed miesiącem, było stowarzyszenie Wizna 1939, które propaguje historię obrońców Wizny. Pochówek w ceremoniale wojskowym poprzedziła msza św. w kościele w Wiźnie.

Ekshumację przeprowadzono w miejscu koło Góry Strękowej, gdzie - według przekazów świadków i okolicznych mieszkańców - spoczywały szczątki kapitana Władysława Raginisa, dowódcy walk pod Wizną. Chodziło o potwierdzenie, iż rzeczywiście są to jego szczątki, a potem przeniesienie ich i pochówek w miejscu, gdzie dowódca obrony pod Wizną zginął 10 września 1939 roku.

W czasie ekshumacji odkryto szczątki ludzkie, fragmenty umundurowania i uzbrojenia, odłamki i osobiste przedmioty. Identyfikacja ma być przeprowadzona poprzez badania DNA i porównanie materiału odkrytego w mogile, z pobranym od bliskich kpt. Raginisa. Wyniki tych badań prawdopodobnie będą znane pod koniec września. Stowarzyszenie jest jednak przekonane, że odkryte w miejscu pochówku przedmioty jednoznacznie potwierdzają, że były tam szczątki m.in. kpt. Raginisa.

Przygotowując sobotnią uroczystość, stowarzyszenie Wizna 1939 zwróciło się do wojewody podlaskiego o zgodę na urządzenie mogiły i treść napisu pamiątkowego. Wojewoda był zobowiązany zwrócić się o opinię do Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie.

Rzecznik wojewody podlaskiego Joanna Gaweł poinformowała, że rada wyraziła zgodę na umieszczenie na mogile urządzonej w bunkrze na Górze Strękowej, napisu upamiętniającego poległych w 1939 r. żołnierzy WP, jednak bez umieszczania nazwisk kpt. Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego - jego zastępcy. Dodała, że ich nazwiska będą mogły być dopisane później i to jedynie w przypadku potwierdzenia w badaniach DNA.

Rozumiemy to asekuracyjne stanowisko Rady, my jednak troszkę inaczej do tego podchodzimy - powiedział prezes stowarzyszenia Wizna 1939 Dariusz Szymanowski. Zdaniem organizacji, są bowiem i inne dowody, które - w jej ocenie - jednoznacznie świadczą o tym, iż w miejscu ekshumacji były szczątki dowódcy obrony odcinka Wizna. To odłamki granatu (według przekazów, Raginis popełnił samobójstwo rozrywając się granatem w schronie), medalik, który nosił na szyi (wspomina o nim jeden ze świadków, okolicznych mieszkańców) oraz druciane pęto, które miało posłużyć do wyciągnięcia ciała zmarłego ze schronu.

Dodał, że mogiły nie szukano "w szczerym polu", ale w miejscu od lat znanym jako grób kpt. Raginisa. Szymanowski zwrócił też uwagę, że także badania DNA mogą nie przynieść odpowiedzi, ponieważ w mogile, gdzie prowadzono ekshumację, pochowanych było trzech żołnierzy. Prawdopodobieństwo jest więc, jak jeden do trzech - dodał.

Przypomniał też, iż tablica umieszczona w tym miejscu w 2001 roku informowała jedynie, że spoczywają tam żołnierze kpt. Raginisa i porucznik Brykalski, a nie było mowy o samym dowódcy.

W dniach 7-10 września 1939 roku pod Wizną Wojsko Polskie, ok. 720 żołnierzy pod dowództwem kapitana Raginisa, stawiło opór ponad 30 tysiącom uzbrojonych w broń pancerną żołnierzy niemieckich, walczącym o przeprawy w okolicach rzek Narew i Biebrza. Bitwa, z powodu dysproporcji sił, bywa nazwana "polskimi Termopilami". Nie chcąc się poddać, Władysław Raginis popełnił samobójstwo.

Badania młodych historyków stawiają walkę pod Wizną w nieco innym, niż dotychczas, świetle. W Instytucie Historii Uniwersytetu w Białymstoku książkę pt. "Wizna 1939" przygotowuje dr Tomasz Wesołowski. Twierdzi m.in., że faktyczne walki trwały krócej, część polskich żołnierzy uciekła z miejsca bitwy oraz że siły niemieckie zaangażowane w walki były znacznie (nawet dziesięciokrotnie) mniejsze niż powszechnie się przyjmuje. Także polskich żołnierzy było mniej, mówi o liczbie 650. Swoje tezy opiera przede wszystkim na badaniach źródeł niemieckich.