"Ojczyzna, naród, niepodległość to pojęcia, które można rozumieć bardzo prosto, ale nawet w tym prostym rozumieniu stają różnego rodzaju problemy" - stwierdził prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński na premierze albumów Instytutu Pamięci Narodowej o twórcach polskiej niepodległości. Jego zdaniem, nawet jeżeli intuicyjnie rozumiemy sens słowa "ojczyzna", to na przestrzeni dziejów było ono rozumiane rozmaicie.
Mamy różnego rodzaju sposoby definiowania ojczyzny. Bardzo często padają sformułowania, które odnoszą się do małych ojczyzn, czyli czegoś co jest mniejsze od państwa i czegoś, co przynajmniej w większości przypadków, jest mniejsze od narodu. Mamy także swojego rodzaju konfrontację między ojczyzną - Polską (...), a ojczyzną Europą - tłumaczył Jarosław Kaczyński.
Naród to pojęcie jeszcze bardziej uwikłane w różnego rodzaju spory. Jeśli spojrzeć na współczesność, na ten świat, w którym dzisiaj żyjemy, to jest to pojęcie kwestionowane z bardzo różnych punktów widzenia (...) Przy czym krytyka zwykle wynika z tego, że mamy do czynienia z pewną, na ogół celową operacją, zmierzającą do tego, żeby pojęcie "naród" (...) utożsamiać z pojęciem nacjonalizmu, a pojęcie nacjonalizmu utożsamiać z pojęciem szowinizmu - mówił lider PiS-u. W ten sposób dochodzi do radykalnego niekiedy zakwestionowania samego pojęcia narodu, a w każdym razie właściwości jego stosowania, a także moralnie dodatniej oceny tej wspólnoty, jaką jest naród - ocenił.
Kaczyński podkreśli, naród jest wspólnotą o ogromnym znaczeniu. Wspólnotą, która zaspakaja dwie niezwykle ważne potrzeby społeczne, potrzeby człowieka, także potrzeby indywidualne. To znaczy potrzebę utożsamienia się z jakąś wspólnotą, a z drugiej strony także potrzebę odróżnienia się. Te dwie potrzeby są łącznie czymś, co buduje świadomość narodową - tłumaczył. Dodał, że świadomość narodowa jest niezbędna człowiekowi, aby odnajdywać się w świecie, by funkcjonować w ramach narodowej wspólnoty, która zaspokaja także wiele innych ludzkich potrzeb. Zdaniem Kaczyńskiego to świadomość narodowa, wraz z instytucją państwa, czynią życie społeczeństwa w ogóle możliwym.
Wreszcie jest pojęcie patriotyzmu, które ogromna część środowisk w naszym kraju (...) przyjmuje pozytywnie - mówił prezes PiS. Zauważył, że brak w Polsce książki ujmującej w sposób syntetyczny, ale jednocześnie pogłębiony problemy relacji ojczyzna-naród-patriotyzm. Może autor takiej książki jest dzisiaj wśród młodych, ale powinna ona kiedyś powstać - ocenił.
opracowanie: